Kultura Psychiczna

17/09/2025

„Trzeba podkreślić, że główną cechą całościowej opieki nad niemowlęciem jest właśnie stałość w sposobie zapoznawania niemowlęcia ze światem. Nie może się to jednak powieść, jeśli się to robi mechanicznie lub kieruje się tylko intelektem. Opisując tę stałość gwarantuje się wyłącznie ciągłość opieki ze strony człowieka, który jest konsekwentnie sobą. Nie chodzi tu o perfekcję. Perfekcja to cecha maszyn, niemowlę zaś potrzebuje dokładnie tego, co zazwyczaj otrzymuje - opieki i uwagi ze strony kogoś, kto zawsze jest sobą. Oczywiście, dotyczy to nie tylko matek, ale również ojców.

Kwestia bycia sobą wymaga podkreślenia, ponieważ trzeba odróżnić osobę autentyczną od kogoś, kto tylko odgrywa rolę, bez względu na to, czy jest to mężczyzna czy kobieta, matka czy opiekunka; czasem taki ktoś może to nawet robić całkiem dobrze, jeśli się tego na przykład nauczył z książek lub na kursie opieki nad niemowlętami. Ale nie wystarczy odgrywać roli. Niemowlę można w sposób czytelny zapoznać z rzeczywistością tylko pod warunkiem, że się nim opiekuje człowiek, który jest oddany jemu i opiekuje się nim. Matka wyrośnie kiedyś z tego stanu, w którym poświęcenie przychodzi jej łatwo, i wróci do biura lub pisania powieści, albo do prowadzenia życia towarzyskiego u boku męża, ale póki co - tkwi po uszy w opiece nad dzieckiem”.

📖D.W. Winnicott „Procesy dojrzewania i sprzyjające środowisko”

12/09/2025

„W zespole nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi oraz przy zaburzeniach ze spektrum autyzmu spotykamy się z atypowym odrzuceniem [freudowskiej zasady] rzeczywistości, nawet wprowadzanej w winnicottowskich „niewielkich dawkach”. Reakcją jest stanowcze „Nie!”, kurczowe trzymanie się „zasady przyjemności”, pomimo iż człowiek często przyjemności nie odczuwa. Te cechy wydają się powiązane z czymś, co nazywamy „zespołem unikania patologicznego” – postawą opartą na mówieniu „Nie!” wszystkiemu, być może zakorzenioną w lękowej w swej naturze potrzebie ochrony poczucia kontroli.

Przy normalnym rozwoju ego stopniowy napór rzeczywistości prowadzi do adaptacji, ale przy ADHD mamy do czynienia z tym donośniejszym „Nie!”, narastającą złością i przerażeniem dezintegrają. Spiralę negatywnych emocji pogłębia dodatkowo wrażenie dziecka, będące wyrazem projekcji jego pragnienia kontroli, że inni będą w podobny sposób starali się narzucić mu własne pragnienie kontroli.

Osoba z ADHD doświadcza dręczącej obawy przed chaosem, wiecznie obecnego lęku przed dezintegracją oraz psychoekonomicznym rozregulowaniem. Z jednej strony bombardują ją i przytłaczają wewnętrzne oraz zewnętrzne bodźce. Z drugiej – równie nieznośna nuda, niedobór stymulacji, prowadzące do rozmaitych kompulsywnych działań, w tym czynnego (choć nieuświadomionego) wywoływania awantur czy konfliktów. Zawsze cierpi na tym samoocena, uwięziona między wielkościowością niedodyfikowanego narcyzmu a rzeczywistością ograniczonego potencjału, doświadczeniem ciągłej porażki na gruncie relacyjnym i zawodowym”

📖Phil Mollon „Rozpadające się self Psychoterapia osób dorosłych z ADHD, w spektrum autyzmu i zaburzeniami
somatopsychicznymi”

11/09/2025

„Pomyślmy o dwojgu ludziach, którzy razem jedzą obiad lub rozmawiają, dzielą się opowieściami i obserwacjami, cieszą się swoją obecnością w sposób, który jest zarówno użyteczny, jaki i psychicznie przyjemny. W tym przykładzie każda osoba wykorzystuje drugą do zabawy – warto także wziąć pod uwagę zadowolenie płynące ze spierania się. Intelektualna potyczka umożliwia wykorzystanie przyjemnej agresji, gdy każdy z dyskutantów „niszczy” pozycję przyjętą przez adwersarza, zauważając przy tym, że przetrwał on destrukcję i odpowiada innym dobrym argumentem. Taka relacyjna agresywność przypomina dialektykę w relacji niemowlęcia i matki. Gdy prawdziwe self może swobodnie się bawić, wówczas self i inny doświadczają przyjemnej, nieomal zmysłowej mieszanki agresji, intelektualnego ożywienia, somatycznego pobudzenia, żywości na poziomie gestów i zadowolenia z kontaktu.”

📖 Christopher Bollas, „Podstawowa samotność”
📷freepics

10/09/2025

Czym jest i kiedy się pojawia somatyzacja?

„Jeśli opiekunowie nie pomagają małemu dziecku wyrazić jego uczuć słowami, dziecko może zacząć wyrażać je poprzez pogorszenie stanu fizycznego (w postaci choroby) albo poprzez działanie. Somatyzacja jest to proces ekspresji stanów emocjonalnych w postaci fizycznej. Często wiąże się ją z symulowaniem, jednak somatyczne doświadczanie złego samopoczucia emocjonalnego w sposób, którego nie da się zwerybalizować, nie jest równoznaczne z udawaniem choroby po to, by pozyskać współczucie czy uniknąć wypełniania obowiązków. Nie należy także sprowadzać go do problemu, który „tkwi w głowie”. Mózg to część naszej fizyczności, a nie odłączony od reszty ciała nadzorca. Rozdział umysłu i ciała oraz założenie, że umysł kontroluje ciało, już dawno uznano za osobliwie mity ery oświecenia z jej próżnym przekonaniem, że człowiek w sposób naturalny panuje nad przyrodą, pozostałymi zwierzętami i własnym ciałem (zob. Meissner, 2006).
Nasze najwcześniejsze reakcje na życiowe stresory mają somatyczny charakter, a wiele z nich pozostaje podstawą naszej reaktywności. Reakcja na stres w postaci walki, ucieczki, znieruchomienia wydaje się wbudowana w ludzki organizm. Czerwienienie się to automatyczny aspekt reakcji wstydu. Mózg człowieka, który przeżywa traumę, zalewają glukokortykoidy, co ma liczne systemowe konsekwencje dla całego organizmu. Układy pokarmowy, krążenia, odpornościowy i hormonalny oraz skóra, płuca i serce – wszystkie one uruchamiają „specjalne procedury” w warunkach presji emocjonalnej. Elementem dojrzewania jest między innymi powolna nauka języka opisującego doświadczenia, które pierwotnie przeżywamy jako nieokreślone pobudzenie fizyczne. Jeśli nikt nie pomaga nam w tym przejściu, to automatyczne reakcje fizyczne pozostają
jedyną dostępną nam metodą wyrażania stanów pobudzenia emocjonalnego”

📖Nancy Mc Williams „Diagnoza Psychoanalityczna”

09/09/2025

„Dla psychoterapeutów par seks jest niedająca się uniknąć częścią zakresu ich obowiązków. Cechą definiującą małżeństwo i dojrzały związek jest bowiem seks, nawet jeżeli go nie ma. Seks przenika każde włókno relacji pary. Tworzy część tożsamości ich związku, określając granice wyłączności i stanowiąc przejaw intymności między partnerami. Jest też warunkiem wstępnym narodzin dziecka. Poprzez seks partnerzy mają sposób łączyć się z sobą i wewnątrz siebie nie tylko fizycznie, ale także w takich najbliższych obszarach swojego życia. Seks może też także dzielić: doświadczając zdrady intymności, gdy jedno z nich nawiązuje romans, lub gdy seks stanie się sztywny i zdezpersonalizowany. Z którąkolwiek sytuacją mielibyśmy do czynienia, seks będzie zawsze sposobem komunikowania się, podobnie jak każde inne cielesne zbliżenie”

📖”Seks, więź i terapia pary. Perspektywa psychoanalityczna” red. Christopher Clulow, wyd. Fundament

07/09/2025

🍀Z cyklu „Niedziela z literaturą piękną”:

„Ludy osiadłe, rolnicze wolą przyjemności czasu kolistego, w którym każde wydarzenie musi wrócić do własnego początku, zwinąć się w embrion i powtórzyć proces dojrzewania i śmierci.
Lecz nomadzi i kupcy, gdy wyruszają w drogę, musieli wymyślić dla siebie inny czas, który lepiej odpowiadałby podróży. To czas linearny, bardziej użyteczny, bo jest to miarą dążenia do celu i narastania procentów. Każdy moment jest inny i nigdy się nie powtórzy, sprzyja więc ryzyku i braniu pełnymi garściami, korzystaniu z chwili. Lecz w gruncie rzeczy było to gorzkie odkrycie — kiedy zmiana w czasie jest nieodwracalna, utrata i żałoba stają się czymś codziennym.
To dlatego z ust nie schodzą im nigdy takie słowa jak „daremny” i „wyczerpany””

📖Olga Tokarczuk „Bieguni”

31/08/2025

Z cyklu: „Niedziela z literaturą piękna”

“Dopiero słońce przywróciło nam dobry humor. Można powiedzieć, że słońce jest często wielką żółtą pigułką od niebiańskich psychiatrów, która rozpędza smutek i wytwarza różowy nastrój. Słońce działa niekiedy skuteczniej niż szwajcarskie proszki noveril czy amerykański aventyl HCl. Słońce jest także żółtym ręcznikiem frotte, który nas samoczynnie wyciera do sucha. Słońce również dostaje się nam do krwi, by ogrzać nasze serca, kiedy są zimne jak psi nochal”

📖Ota Pavel “Śmierć pięknych saren“

29/08/2025

Polecam grupę psychoterapeutyczną prowadzoną przez Dagmara Wiśniewska w Konteksty. Miejsce Psychoterapii

Młodzież potrzebuje miejsca, gdzie w bezpiecznych warunkach będzie mogła przepracowywać to, co wynika z ich kryzysu rozwojowego. Potrzebuje ram, “pojemnika” i odzwierciedlenia oraz normalizacji. Grupa prowadzona w podejściu psychoanalitycznym może być takim miejscem i sposobnością na wychodzenie z wciąż jeszcze silnych u nastolatków mechanizmów narcystycznych.

Załamanie rozwojowe u naszych nastoletnich pacjentów przejawiało się w takich zachowaniach, jak fizyczny atak na jednego z rodziców, próby samobójcze, przymus podejmowania aktywności zagrażających życiu lub usuwających poczucie, że seksualność jest źródłem cierpienia albo – na drugim końcu tego wymiaru – rozwiązłe zachowania seksualne oraz różnorodne desperackie działania, mające na celu zmianę własnego wyglądu lub sposobu korzystania ze swojego ciała w kontaktach seksualnych z osobami tej samej lub odmiennej płci.

Moses Laufer, M. Eglé Laufer, Okres dojrzewania i załamanie rozwoju. Perspektywa psychoanalityczna.

Drogi rodzicu jeżeli obserwujesz u swojego dziecka podobne zachowania, albo z jakiegokolwiek innego powodu jesteś zaniepokojony sposobem, w jaki przebiega jego dorastanie, skorzystaj z prowadzonych w Kontekstach konsultacji do grupy dla osób w wieku 16-18 lat. Twój nastolatek oprócz specjalisty może potrzebować rówieśników, aby poczuć, że w swoich trudnościach nie jest odosobniony. Szczegóły w komentarzu.

29/08/2025

Dziękujemy ISPHS za piątkowy cytat. To zawsze “pokarm dla myśli”. Dobry, pożywny :)

Z cyklu piątki z Hanną Segal:
Segal o niewystarczająco przepracowanej pozycji depresyjnej.
Cytat pochodzi z książki H.Segal „Teoria Melanie Klein w praktyce klinicznej”.

27/08/2025

Co pomaga w leczeniu traumy❓Dlaczego unikanie myślenia i rozmawiania o urazie psychicznym może pogłębiać problem, zamiast chronić❓

“Nierzadko osoby cierpiące na zaburzenie stresowe pourazowe zamykają się gdzieś w odosobnieniu w życiu naznaczonym osamotnieniem, izolacją i wyobcowaniem społecznym. Co gorsza, żyją w psychicznym więzieniu — przerażeni własnym umysłem, boją się myśleć. Boją się myśleć, ponieważ boją się wspomnień i boją się uczuć. (...) odzyskanie swobody myślenia i odczuwania jest głównym celem terapii ukierunkowanej na mentalizowanie, a wolności myślenia i odczuwania nie da się oddzielić od wolności tworzenia bliskich relacji przywiązania. Wolność myślenia i odczuwania zależy przy tym od naszej relacji z samymi sobą.
Filozofka Hannah Arendt (1991) zauważyła wnikliwie: „Jeśli chcesz myśleć, to musisz dopilnować, by dwaj prowadzący dialog byli w dobrych stosunkach, żeby partnerzy byli przyjaciółmi”. Możemy więc sformułować wizję idealnej relacji z samym sobą, opartej na modelu przywiązania, które cechuje się poczuciem bezpieczeństwa, zbudowanym na gruncie mentalizacji (Allen 2005): mamy wolność myślenia i odczuwania przy założeniu, że będziemy traktować swoje myśli i uczucia z dociekliwym zainteresowaniem.
Ponieważ naturalna strategia unikania jedynie podtrzymuje problemy (Brewin i in. 1996), rozwiązaniem wydaje się właśnie mentalizacja: osoba cierpiąca na zaburzenie stresowe pourazowe musi wypracować umiejętność przechowywania traumatycznych wspomnień w swoim umyśle jako przeżyć o określonym znaczeniu, które da się znieść. Mentalizowanie jest drogą, która prowadzi do wyjścia z trybu „równoważności” psychicznej, sposobem na rozdzielenie przeszłości od teraźniejszości, ścieżką prowadzącą od ponownego przeżywania ku pamiętaniu. Mentalizowanie jest też podwaliną regulacji emocji”.

📚P. Fonagy, J.G.Allen, A.W. Bateman “Mentalizowanie w praktyce klinicznej”
🖼️ Jerzy Duda-Gracz

,

26/08/2025

Co łączy problematykę depresji, stanów autystycznych i narcyzmu❓Jest to m.in trudne do zniesienia dla otoczenia „wycofywanie się z kontaktu”

“Frances Tustin koncentrowała się na stanach autystycznych u dzieci i odniosła ogromny sukces, lecząc autyzm psychoterapeutycznie.
Jako psychoterapeutka dziecięca Tustin spotykała pacjentów, którzy wykazywali silne zaburzenia autystyczne-mimo ogromnego cierpienia swoich bliskich pozostawali odcięci od kontaktu emocjonalnego. Tustin doszła do wniosku, że za murami wewnętrznej fortecy, którą wznoszą owe dzieci, kryje się psychotyczna depresja. Uważała, że depresja, nazwana przez jednego z jej pierwszych pacjentów, Johna “czarną dziurą” - wynika z traumatycznego odłączenia od matki w okresie, w którym dziecko nie jest jeszcze do tego przygotowane psychicznie. Niemowlę przeżywa tę separację jako rozpad własnego self, ponieważ na tym etapie rozwoju, nie spostrzega matki, jako odrębnej osoby. Innymi slowy, psychotyczna depresja pojawia się na skutek przerażającej utraty, po której nie odbyto żałoby.”

Fragment 📖 “Narcyzm, nowa teoria” Neville Symington

13/02/2025

Polecam grupę wsparcia dla dorosłych osób z doświadczeniem kryzysu zdrowia psychicznego.

https://www.facebook.com/100064857393466/posts/1064916335680270/?mibextid=rS40aB7S9Ucbxw6v

Uruchamiamy nową grupę wsparcia dla osób z doświadczeniem kryzysu psychicznego. Zapraszamy serdecznie!
Grupa przeznaczona jest dla osób:
- z doświadczeniem kryzysu psychicznego,
- w trakcie leczenia farmakologicznego i/lub pychoterapeutycznego,
- chcących nawiązać nowe relacje i wyjść z izolacji,
- osób pełnoletnich
- zamieszkałych na terenie Miasto Stołeczne Warszawy

Grupę współprowadzić będą: ekspert przez wiedzę i ekspert przez doświadczenie. Grupa spotykać się będzie od marca, co wtorek, o 18:00 w siedzibie naszej fundacji przy ul. Ożarowskiej 61 lok. U4.
Zgłoszenia poprzez formularz: ➡️ https://tiny.pl/mxgfwfkc

Zapraszamy ‼️

Będziemy wdzięczni za wsparcie naszych działań ➡️1,5% KRS 0000382481 Zerknij na stronę: https://tiny.pl/j-k05x9d

„Zadanie publiczne finansowane ze środków miasta stołecznego Warszawy, w ramach Umowy o realizację zadania publicznego nr UMIA/PZ-B/VI1/1/NGOP/66/23-25″

Więcej informacji: https://tiny.pl/w6dlr