17/04/2025
W marcu 2024 roku w czasopiśmie Clinical Biomechanics opublikowano bardzo aktualną pracę badawczą autorstwa Jean-Louis Peters-Dickie, Jesse’ego C. DeMill i Adama P. Biega, pt. „The effects of foot core exercises and minimalist footwear on foot muscle sizes, foot strength, and biomechanics: A systematic review and meta-analysis.”
Autorzy przeprowadzili systematyczny przegląd literatury i metaanalizę, obejmującą 28 badań z udziałem 1399 uczestników, których celem było zbadanie, w jaki sposób ćwiczenia mięśni głębokich stopy (tzw. „foot core”) oraz stosowanie obuwia minimalistycznego (Minimalist Running Shoes – MRS) wpływają na:
• siłę mięśniową stopy (szczególnie palców 2–5),
• rozmiar mięśni wewnętrznych stopy,
• biomechanikę chodu i biegu, w tym zachowanie przyśrodkowego łuku podłużnego stopy.
Główne wyniki metaanalizy:
• Zastosowanie obuwia minimalistycznego było związane z istotnym statystycznie zwiększeniem siły zgięcia palców 2–5 w porównaniu do grup kontrolnych (SMD = 0,39; 95% CI: 0,02–0,76).
• Ćwiczenia mięśni głębokich stopy prowadziły do zmniejszenia ruchomości łuku przyśrodkowego w trakcie biegu, co może sugerować poprawę jego stabilizacji (SMD = 0,45; 95% CI: 0,08–0,82).
• Co ciekawe, efekty w zakresie zmian rozmiaru mięśni były niespójne pomiędzy badaniami.
• Wpływ interwencji na parametry biomechaniczne chodu i biegu był widoczny, ale miał mniejsze znaczenie kliniczne.
• Jakość dowodów w ocenie GRADE określono jako niską do bardzo niskiej, co wynikało m.in. z różnorodności metodologicznej i ograniczonej liczby badań wysokiej jakości.
Wnioski praktyczne dla fizjoterapeutów:
1. Ćwiczenia PIFM (plantar intrinsic foot muscles) to bezpieczna i wartościowa forma wzmacniania stopy – mogą być włączane w protokoły dla pacjentów z problemami funkcjonalnymi stopy, płaskostopiem dynamicznym, przeciążeniami.
2. Obuwie minimalistyczne może przynieść korzyści, ale wymaga ostrożnego wprowadzenia i długiego okresu adaptacji, najlepiej wspomaganego ćwiczeniami wzmacniającymi.
3. Zmiana wzorca chodu/biegu (np. z kontaktu piętowego na przodostopie) jest możliwa przy dłuższym stosowaniu MRS, co może być istotne w profilaktyce kontuzji biegaczy.