06/04/2021
III Kongres Zdrowia Psychicznego
👇1️⃣0️⃣ tez o schizofrenii 👇
🍃"Dziesięć tez o schizofrenii" 🍃 stanowi próbę sformułowania wspólnego stanowiska uczestników
Programu "Schizofrenia - otwórzcie drzwi 🚪", zatrudnionych w wielu instytucjach uniwersyteckich i pozarządowych oraz w pomocy społecznej z całej Polski.
Ostatecznie przyjęte zostało w trakcie jednego z Sympozjów „Schizofrenia. Różne konteksty, różne terapie”.
Jest próbą znalezienia wspólnego języka dla rozumienia choroby i leczenia. Wspólny język, który wychodząc z dobrze uzasadnionych twierdzeń współczesnej psychiatrii, stanowi przez ostatnie lata realizacji programu podstawę publicznej dyskusji nad postawami społecznymi wobec schizofrenii, a zwłaszcza wobec osób, które na tę chorobę cierpią.
Profesor Andrzej Cechnicki
Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Psychiatrii i Opieki Środowiskowej
👇DZIESIĘĆ TEZ O SCHIZOFRENII
1️⃣ Schizofrenia jest chorobą.
Schizofrenia jak każda choroba jest wydarzeniem losowym i nikomu nie można przypisywać winy za zachorowanie, zwłaszcza samemu choremu i jego rodzinie. Jest zaburzeniem czynności psychicznych i somatycznych i powoduje obiektywne lub subiektywne cierpienie. Jak każda choroba psychiczna wymaga kompleksowego leczenia. Konieczne jest indywidualnie dobrane leczenie farmakologiczne i stały kontakt z terapeutą. Pomoc potrzebna jest zarówno osobie chorującej jak i całej rodzinie. Dzięki temu możliwe jest zdobycie wiedzy o chorobie i korzystne wpływanie na jej przebieg.
2️⃣ Schizofrenia jest chorobą o wielu wymiarach.
Nie ma jednej choroby zwanej schizofrenią.
Już od dawna wiadomo, że jest to grupa chorób najprawdopodobniej o podobnych mechanizmach powstania. Przyczyny schizofrenii nie są do końca rozpoznane.
Przyjmuje się wpływ wielu czynników w tym również bardzo istotny wpływ czynnika genetycznego
(poligeniczność czyli wiele genów mających wpływ ale nie rozstrzygających o wybuchu choroby), czynników związanych z sytuacją przed, około i poporodową oraz czynników psychospołecznych (historii życia).
Żaden z tych czynników z osobna nie stanowi przyczyny schizofrenii, ani nie jest charakterystyczny tylko dla tej choroby.
Podstawowe zaburzenie dotyka mózgu, tzn. ośrodkowych struktur lub mechanizmów neuronalnych, wywierających rozległy wpływ na wiele czynności neuropsychicznych - stanowi ono o podatności na zachorowanie.
Zaburzenie to (czyli tzw. podatność, dyspozycja na zachorowanie, wrażliwość na stres) może być skutecznie kompensowane przez naturalne mechanizmy.
Takimi mechanizmami ochronnymi mogą być np. umiejętności radzenia sobie w życiu społecznym czy też więzi z ludźmi tworzącymi najbliższą sieć oparcia.
Ich załamanie wyzwala ostre kryzysy chorobowe
Objawy i przebieg choroby są różnorodne.
Kształtowane są przez względnie trwały czynnik podatności na stres, wpływ mechanizmów kompensacyjnych, ochronnych oraz czynników obciążających. Jednym z najważniejszych czynników ochronnych wpływających na korzystny przebieg schizofrenii jest regularna współpraca w leczeniu pomiędzy osobą chorującą, jej rodziną i terapeutami nastawiona na współodpowiedzialność za leczenie, wzmacnianie wiedzy i kompetencji społecznej oraz zachowanych w chorobie licznych zdrowych mechanizmów.
3️⃣ Schizofrenia jest nie tylko chorobą.
Schizofrenia jest nie tylko chorobą mózgu, ale także doświadczeniem chorej osoby i grupy bliżej otaczającej tę osobę (zwłaszcza rodziny), ponieważ wiąże się z różnorodnymi kryzysami:
U osoby 👩🦰 - kryzysem poczucia rzeczywistości, poczucia tożsamości, poczucia autonomii, poczucia sprawności, poczucia nadziei, poczucia sensu, poczucia istnienia
W grupie 👫 - kryzysem więzi, wolności, zaufania, współdziałania, aktywności, powinności, pozycji, (statusu)
Nierzadko łatwiej jest unieść ciężar choroby niż wyzwolonych jej przebiegiem doświadczeń.
To doświadczenie miewa własną dynamikę, może prowadzić do rozwoju, coraz większej niezależności i autonomii lub do regresji, coraz większej zależności od osób i instytucji.
4️⃣ Schizofrenia nie jest chorobą dziedziczną.
Jest to jeden z najbardziej rozpowszechnionych mitów o schizofrenii.
Stopień pokrewieństwa nie determinuje zachorowania, lecz koreluje z jego ryzykiem np. jeżeli osobą chorującą jest jedno z rodziców prawdopodobieństwo zachorowania wynosi 10%, a w wypadku bliźniąt jednojajowych około 40%.
Przebieg choroby u każdego z bliźniąt może być odmienny.
Ciągle nie wiadomo co jest przenoszone – najprawdopodobniej sprzyjająca zachorowaniu cecha podatności, a nie sama choroba. Powtórzmy jeszcze raz - nieznany jest model przenoszenia. Najprawdopodobniej jest on poligeniczny i wieloczynnikowy.
5️⃣ Schizofrenia nie jest chorobą nieuleczalną
Rokowanie w schizofrenii jest zróżnicowane i indywidualnie niemożliwe do przewidzenia w chwili wybuchu choroby. Niemożliwe jest przewidywanie przebiegu choroby, gdyż są nie tylko postacie ograniczone do jednego epizodu, ale również późne poprawy i późne wyzdrowienia.
Można natomiast skutecznie pomóc w uwolnieniu chorego od objawów lub w ich ograniczeniu, a także w ograniczeniu indywidualnych i społecznych następstw chorowania. Wymagana jest pomoc wszechstronna i wytrwała, gdyż często musi być kontynuowana latami najlepiej przez ten sam zespół terapeutów.
6️⃣ 👉Jest schizofrenia, są osoby chorujące na schizofrenię - nie ma „schizofreników” 👈
Od chwili wybuchu choroby, a nawet na długo wcześniej można dostrzec i chore, i zdrowe aspekty funkcjonowania u każdej chorej osoby. Pamiętajmy, że nie ma następstw bezwzględnie trwałych. Nie ma podstaw ani potrzeby uniformizacji osób chorych przez zastępowanie ich indywidualności etykietą diagnostyczną, negatywnie brzmiącym stereotypem, nazwą o cechach piętna (stygmatu).
7️⃣ Chorujący na schizofrenię nie przestaje być człowiekiem, osobą, obywatelem - jak każdy z nas.
Choroba nie podważa człowieczeństwa chorych, nie narusza ludzkiej godności osoby. Poza wyjątkowymi sytuacjami choroba, nie ogranicza praw, nie pozbawia ani słabości, ani talentów, choć może je uwypuklać lub ograniczać.
Osoby chorujące na schizofrenię w okresach remisji choroby powinny mieć zapewnione pełne współuczestnictwo w życiu społecznym, co szczególnie wyraża się prawem do zatrudnienia
8️⃣ Chorujący na schizofrenię nie zagrażają innym bardziej niż osoby zdrowe .
Pamiętajmy, że większości czynów agresywnych i zabronionych przez prawo dopuszczają się zdrowi, a nie chorzy. Względna częstość czynów przeciw zdrowiu i życiu w grupie chorych na schizofrenię nie jest znacząco większa niż w populacji ogólnej. Wielu zagrażającym czynom osób chorych można by zapobiec, gdyby problem wcześniej rozpoznano i podjęto odpowiednie leczenie, gdyż przyczyna tkwi w nasilających się doznaniach chorobowych. Osoby chore przeżywają najczęściej poczucie zagrożenia, wycofują się a ryzyko samobójstwa znacznie przewyższa ryzyko agresji z ich strony.
9️⃣ Chorujący na schizofrenię oczekują szacunku, zrozumienia i pomocy.
Chorujący na schizofrenie oczekują jak każdy z nas szacunku. Oczekują tez zrozumienia i pomocy przeciw zabobonom, stereotypom, stygmatom, odtrąceniu i marginalizacji.
Oczekują tego od nas wszystkich, ale szczególnie od środowisk opiniotwórczych i kulturotwórczych. Przeciw niewiedzy, bezduszności, obojętności, pozorom i fałszowi jaki często towarzyszy tej chorobie. Szczególna rola w pomaganiu przypada środowiskom samarytańskim. Ważny jest ich głos przeciw uprzedmiotowieniu i instrumentalizacji. Jednak ostatecznie najważniejsza będzie postawa każdego z nas, w naszym środowisku, w naszym sąsiedztwie, w naszej dzielnicy.
Tego nie zastąpią żadne apele.
1️⃣0️⃣ Schizofrenia rzuca światło na pytania egzystencjalne wspólne chorym i zdrowym.
Schizofrenia konfrontuje nas z pytaniami ❓które są nas wszystkich wspólne i ważne. Wsłuchując się w osoby chorujące na schizofrenię możemy sami zostać wzbogaceni.
O jakie zagadnienia❓
👉 o granice poznawalności świata i własnych przeżyć
👉 o granice między złudzeniem a rzeczywistością
👉 o kryteria prawdy i fałszu
👉 o relacje między wolnością a odpowiedzialnością
👉 o granice i determinanty tożsamości
👉 o sens życia
👉 o jego metafizyczne odniesienia
