27/05/2025
Wspieranie małej motoryki u dziecka to kluczowy element rozwoju, który przekłada się na umiejętności takie jak: pisanie, zapinanie guzików, jedzenie sztućcami, rysowanie, manipulowanie drobnymi przedmiotami czy sprawność ręki i palców.
✋ Co to jest mała motoryka?
To precyzyjne ruchy dłoni i palców, koordynacja oko–ręka oraz siła chwytu. Rozwija się stopniowo – przez zabawę, codzienne czynności i ćwiczenia.
🎯 Jak wspierać rozwój małej motoryki?
🖍️ 1. Zabawy manualne
➡️Lepienie z plasteliny, ciastoliny, masy solnej
➡️Malowanie palcami, pędzlem, gąbką
➡️Rysowanie, kolorowanie, śledzenie linii
➡️Wydzieranki i wyklejanki z papieru
🧩 2. Zabawy manipulacyjne
➡️Układanie klocków LEGO, Duplo, magnetycznych
➡️Sortowanie guzików, koralików według koloru, kształtu
➡️Przesypywanie ziaren (ryż, fasola) łyżką, palcami, pęsetą
➡️Nakładanie koralików na sznurek
✂️ 3. Ćwiczenia z nożyczkami
➡️Cięcie po prostych, falistych liniach
➡️Wycinanie prostych kształtów (koła, kwadraty)
🧷 4. Codzienne czynności rozwijające małą motorykę
➡️Zapinanie guzików, zamków, rzepów
➡️Wiązanie sznurowadeł
➡️Przekładanie prania na suszarkę
➡️Mycie zębów, czesanie – samodzielność
🧠 5. Ćwiczenia grafomotoryczne (przygotowujące do pisania):
Rysowanie szlaczków, labiryntów, wzorów po śladzie
➡️Łączenie kropek, obrysowywanie figur
➡️Pisanie w piasku, na tackach z kaszą, w mące
🧺 6. Pomocne zabawki i akcesoria:
➡️Pęsety i szczypce do zabawy
➡️Klipsy do przypinania
➡️Puzzle z uchwytami
➡️Maty grafomotoryczne
➡️Książki z naklejkami i zadaniami motorycznymi
Niska sprawność małej motoryki u dziecka może wynikać z wielu różnych przyczyn – biologicznych, rozwojowych, środowiskowych lub emocjonalnych. Warto pamiętać, że każde dziecko rozwija się we własnym tempie, ale znaczne opóźnienia czy trudności powinny być obserwowane i – w razie potrzeby – skonsultowane z terapeutą.
🔍 Od czego może być uzależniona niska sprawność motoryki małej?
1. Opóźniony rozwój ogólny
➡️Opóźnienia w rozwoju psychoruchowym (dziecko później siada, raczkuje, chodzi)
➡️Niedostateczny rozwój dużej motoryki (ruchy całego ciała)
2. Słaba koordynacja oko–ręka
➡️Trudności w śledzeniu wzrokiem ruchów własnej ręki
➡️Problemy z precyzyjnym sięganiem, rysowaniem po śladzie itp.
3. Obniżone lub wzmożone napięcie mięśniowe (tzw. napięcie posturalne)
➡️Mięśnie dłoni są zbyt wiotkie lub zbyt napięte
➡️Dziecko szybko się męczy przy rysowaniu, nie lubi zadań manualnych
4. Niedojrzałość neuromotoryczna
➡️Nieprawidłowo wygaszone odruchy niemowlęce (np. odruch dłoniowo-chwytny, ATOS)
➡️Problemy z integracją sensoryczną
5. Zaburzenia integracji sensorycznej (SI)
➡️Nadwrażliwość lub podwrażliwość dotykowa (dziecko unika dotykania, nie lubi brudzić rąk)
➡️Trudności w przetwarzaniu bodźców (np. brak precyzji ruchów, niechęć do manipulowania)
6. Brak doświadczenia i praktyki
➡️Zbyt mało zabaw manualnych w codzienności
➡️Nadmiar ekranów (telefon, tablet), które nie rozwijają chwytu i precyzji
7. Zaburzenia neurologiczne lub rozwojowe
➡️Mózgowe porażenie dziecięce (MPD)
➡️Zaburzenia ze spektrum autyzmu
➡️ADHD, dyspraksja, dysgrafia
8. Problemy emocjonalne i motywacyjne
➡️Niska samoocena, unikanie zadań z obawy przed porażką
➡️Brak cierpliwości lub frustracja przy precyzyjnych czynnościach
🧭 Co warto zrobić, jeśli masz wątpliwości?
➡️Obserwuj dziecko – czy unika rysowania, ma trudność z trzymaniem kredek, nie umie zapiąć guzika?
➡️Zasięgnij opinii specjalisty:
-pedagog specjalny lub terapeuta integracji sensorycznej (SI),
-fizjoterapeuta dziecięcy (oceni napięcie mięśniowe),
-psycholog dziecięcy (jeśli są problemy emocjonalne),