10/11/2024
Poznaj Kasię, uczennicę pierwszej klasy, która zmaga się z wyzwaniami związanymi z przetwarzaniem sensorycznym. To mądra dziewczynka, ale jej problemy sensoryczne są często źle rozumiane przez nauczycieli i członków rodziny. Często czuje się niezrozumiana i samotna w swoich odczuciach.
6:20
Promienie słońca przenikające przez żaluzje budzą Kasię przed dźwiękiem budzika. Światło jest jasne i irytujące, więc Kasia chowa się pod kołderką. Martwi się jednak, że jeśli znowu zaśnie, głośny dźwięk budzika ją bardzo zaskoczy. Czeka więc i wyłącza go minutę przed alarmem, aby uniknąć hałasu. Nawet krótki dźwięk budzika sprawia, że czuje napięcie w całym ciele.
Wyzwania związane z przetwarzaniem sensorycznym: wrażliwość na dźwięk i światło
7:00
Kasia zakłada ubrania, które jej mama przygotowała wieczorem. Koszulka i rajtuzy są zbyt drapiące, dlatego upiera się, by założyć swoją ulubioną miękką koszulkę i legginsy, mimo że są brudne. Przy śniadaniu nalewa mleko do kubka, aby mogła je dolewać na płatki stopniowo. Inaczej płatki stają się zbyt miękkie i źle smakują jej w ustach. Nawet najmniejsza zmiana konsystencji płatków sprawia, że nie jest w stanie ich zjeść.
Wyzwania związane z przetwarzaniem sensorycznym: wrażliwość na dotyk ubrania i konsystencję jedzenia
7:30
Kasia musi wejść do szkoły, ale nie chce wchodzić na głośny i tłoczny korytarz. Czeka przed szkołą, aż wszystkie dzieci wejdą do klas, bo wtedy będzie czuła się mniej przytłoczona hałasem i tłokiem. Kasia zawsze się spóźnia przez to na lekcje, ale woli to niż zaczynać dzień od stresu związanego z wejściem w tłum dzieci. Kiedy w końcu wchodzi do budynku, czuje się spokojniejsza, ale cały czas stara się unikać zbytniego kontaktu z innymi dziećmi, by nie czuć się jeszcze bardziej przytłoczona.
Wyzwania związane z przetwarzaniem sensorycznym: wrażliwość na dźwięki, wrażliwość na dotyk
9:30
Kasia uwielbia być na lekcjach w szkole, ale ciągle się rozprasza, gdy inni uczniowie rozmawiają lub stukają przyborami szkolnymi. Dźwięki, rozmowy i odgłosy sprawiają, że czuje się nieswojo i ma trudności z pozostaniem na swoim miejscu. Nie może skupić się na tym, co mówi nauczycielka. Prosi nauczyciela, aby mogła usiąść sama, bliżej nauczyciela, i położyć poduszkę sensoryczną na swoim krześle. Pomaga jej to skupić się na zadaniu, ale potrzebuje też chwil ciszy, aby uspokoić myśli i odzyskać koncentrację. Kiedy jest w stanie odizolować się od zewnętrznych bodźców, łatwiej jej wrócić do nauki.
Wyzwania związane z przetwarzaniem sensorycznym: wrażliwość na dźwięk, potrzeba dodatkowej stymulacji sensorycznej
12:00
Podczas obiadu nauczyciele nie rozumieją, dlaczego Kasia nie chce wejść do stołówki. Zapach paluszków rybnych nie przeszkadza innym dzieciom, ale Kasię przytłacza. Zaczyna czuć się przytłoczona i przechodzi kryzys emocjonalny, który sprawia, że nie może opanować swoich reakcji. Gdy tylko się uspokoi, zjada swoje kanapki w zaciszu szkolnego podwórka. Jednak nawet po wyjściu ze szkoły zapach rybnych paluszków wciąż pozostaje w jej myślach, sprawiając, że trudno jej się skoncentrować na jedzeniu. Czuje się, jakby zapach ciągle ją otaczał, utrudniając odpoczynek.
Wyzwania związane z przetwarzaniem sensorycznym: wrażliwość na zapach, trudności w kontrolowaniu emocji
16:00
Na placu zabaw Kasia uwielbia huśtać się na huśtawce. Czuje się wtedy swobodnie i radośnie, a ruch w przód i w tył daje jej poczucie spokoju. Kasia nie chce zejść z huśtawki, czerpie radość z tego uczucia. Kiedy w końcu spada z huśtawki, ból jest nie do wytrzymania pomimo małego zadrapania.
Wyzwania związane z przetwarzaniem sensorycznym: potrzeba dodatkowej stymulacji, większa wrażliwość na ból
18:00
Dzisiaj na kolację jest sałatka, ale Kasia nie lubi mieszania różnych konsystencji i smaków. Trzyma ulubione składniki w różnych częściach talerza, aby mogła je jeść osobno, bez obawy, że smaki się pomieszają. Kiedy mama próbuje namówić ją, by polała warzywa sosem, Kasia protestuje – mówi, że takie jedzenie wywołuje u niej odruch wymiotny. Myśl o zmieszaniu składników na talerzu sprawia, że traci apetyt i nie chce jeść. Nawet na myśl o tym, że jedzenie może się "zepsuć" przez sos, czuje się bardzo niekomfortowo.
Wyzwania związane z przetwarzaniem sensorycznym: wrażliwość na smak i konsystencję jedzenia
20:00
Kasia nie chce wejść pod prysznic, bo woda nie ma odpowiedniej temperatury. Mama zapewnia ją, że woda jest w porządku, ale Kasia czuje, że jest za gorąca i nie chce wchodzić, dodatkowo obawiając się silnego strumienia wody. To także wieczór mycia włosów, co oznacza nie tylko lepkie szampon, ale także bolesne czesanie po umyciu. Kasia zaczyna się denerwować, ale uspokaja się, gdy mama mówi, że może pominąć mycie włosów tego dnia. Mimo że mama wyciera ją miękkim ręcznikiem, który bardzo lubi, to czas mycia jest dla Kasi trudnym momentem dnia, który zawsze wymaga wsparcia ze strony mamy, aby mogła poczuć się komfortowo.
Wyzwania związane z przetwarzaniem sensorycznym: wrażliwość na dotyk (w tym ocenę temperatury)
21:00
Kasia ma trudności z zaśnięciem, ponieważ nie może się uspokoić po całym dniu pełnym intensywnych bodźców. Mama zauważa, że Kasia czuje się niespokojna, więc przynosi jej ulubioną kołderkę obciążeniową, która działa na nią kojąco. Kasia od razu czuje się lepiej, kiedy ciężar kołdry otula jej ciało, pomagając jej się zrelaksować. Dzięki kołderce Kasia w końcu uspokaja swoje myśli i może spokojnie zasnąć. To stały element jej wieczornego rytuału, który pozwala jej przejść do snu bez lęków i napięcia.
Wyzwania związane z przetwarzaniem sensorycznym: potrzeba stymulacji proprioceptywnej, trudności w wyciszeniu się przed snem.
Problemy sensoryczne, takie jak te, z którymi zmaga się Kasia, nie dotyczą tylko wzroku, dźwięków, konsystencji, smaków i zapachów. Dzieci takie jak Kasia mogą również mieć trudności z odczuwaniem swojego ciała, na przykład mogą nadmiernie odczuwać ból, jak to miało miejsce, kiedy lekko upadła na kolano. Czasami mogą mieć problemy z równowagą i koordynacją ruchów, co może wpływać na ich codzienne funkcjonowanie.
Nadmiar bodźców, takich jak głośne dźwięki w szkole, intensywne zapachy w stołówce czy różne tekstury odzieży i jedzenia, może prowadzić do przeciążenia sensorycznego, co utrudnia dzieciom kontrolowanie emocji. Dzieci, które doświadczają przeciążenia sensorycznego, mogą reagować kryzysami emocjonalnymi, jak to miało miejsce, gdy Kasia czuła się przytłoczona zapachem rybnych paluszków w stołówce. Nawet rzeczy, które dla innych są zupełnie niezauważalne, mogą być ogromnym źródłem stresu i frustracji.
W miarę jak dzień mija, dzieci takie jak Kasia mogą mieć coraz większe trudności z radzeniem sobie z tymi wyzwaniami. To, co zaczyna się jako mały problem, może w ciągu dnia narastać, prowadząc do wyczerpania sensorycznego i emocjonalnego. Warto pamiętać, że problemy z przetwarzaniem sensorycznym mogą występować niezależnie od innych trudności, jak ADHD, lęki czy autyzm, które mogą je dodatkowo nasilać.
