przytulpsyche

21/06/2025

To niezwykle ważne, by rozprawiać się z mitami na temat schizofrenii – nie tylko z perspektywy naukowej, ale i funkcjonowania mitów społeczeństwie.

Jednym z najbardziej krzywdzących przekonań jest to, że osoby
z rozpoznaniem schizofrenii są niebezpieczne. Tymczasem badania konsekwentnie pokazują coś zupełnie przeciwnego.

🔹 Większość osób chorujących na schizofrenię nie stanowi zagrożenia dla innych.
Analiza literatury naukowej wskazuje, że osoby cierpiące na schizofrenię są znacznie częściej ofiarami przemocy niż jej sprawcami (Choe i inni, 2008; Dean i inni, 2018). Szacuje się, że ryzyko bycia ofiarą przestępstwa w tej grupie jest 2 do 14 razy wyższe niż w populacji ogólnej (Stuart, 2003). Narażeni są na stygmatyzację, dyskryminację, przemoc domową, a także bezdomność i wykluczenie społeczne.

🔹 Mit ,,niebezpieczności” pogłębia izolację.
Stygmatyzowanie prowadzi do poważnych skutków psychicznych – obniżonej samooceny, lęku społecznego, a także zaniżonej motywacji do korzystania z pomocy (Corrigan i Watson, 2002).
Co więcej, może zniechęcać bliskich i instytucje do udzielania wsparcia. To zamyka osoby chore w błędnym kole izolacji i pogłębia objawy.

🔹 Przemoc psychiczna i społeczna, a nie fizyczna.
Osoby ze schizofrenią częściej doświadczają przemocy
w subtelnych, społecznych formach: unikania, lęku otoczenia, wykluczania z życia zawodowego i rodzinnego. Taka chroniczna deprywacja kontaktów społecznych i poczucia przynależności ma dramatyczny wpływ na zdrowie psychiczne – często bardziej destrukcyjny niż same objawy choroby.

🔹 Warto widzieć człowieka, nie diagnozę.
Schizofrenia to zaburzenie złożone, wpływające na integrację procesów poznawczych, emocjonalnych i percepcyjnych.
Ale diagnoza nie określa osoby. Ludzie żyjący z tym zaburzeniem mogą być wrażliwi, twórczy, refleksyjni, mieć potrzeby, marzenia, pasje. Tylko otwartość i zrozumienie mogą stworzyć im przestrzeń do funkcjonowania i zdrowienia.

💙 Zamiast lęku – empatia. Zamiast dystansu – zrozumienie.
To niebezpieczne nieporozumienia, a nie osoby chore, są największym zagrożeniem.

____________________________________________
📃
Choe, J. Y., Teplin, L. A., Abram, K. M. (2008). Perpetration of violence, violent victimization, and severe mental illness: Balancing public health concerns. Psychiatric Services, 59(2), 153–164. https://doi.org/10.1176/ps.2008.59.2.153

Dean, K., Laursen, T. M., Pedersen, C. B., Mortensen, P. B. (2018). Risk of being subjected to crime, including violent crime, after onset of mental illness: A Danish national registry study using police data. JAMA Psychiatry, 75(7), 689–696. https://doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2018.0534

Stuart, H. (2003). Violence and mental illness: An overview. World Psychiatry, 2(2), 121–124.

Corrigan, P. W., Watson, A. C. (2002). Understanding the impact of stigma on people with mental illness. World Psychiatry, 1(1), 16–20.

13/06/2025

🌺 Na chwilę wracamy do tematu schizofrenii.

🧠 Schizofrenia – zaburzenie integracji psychicznej, nie tożsamości.

Schizofrenia to choroba psychiczna, która dotyczy zaburzenia integracji podstawowych funkcji – takich jak myślenie, emocje, percepcja, poczucie rzeczywistości czy zachowanie. Nie należy mylić jej z zaburzeniem dysocjacyjnym tożsamości (DID), które ma zupełnie inne mechanizmy i objawy.

🔍 Czym jest schizofrenia?
To zaburzenie, w którym dochodzi do rozszczepienia funkcji psychicznych, ale nie tożsamości. Osoba zmagająca się ze schizofrenią może:
• doświadczać halucynacji (np. słyszeć głosy),
• mieć urojenia (np. przekonanie o byciu prześladowanym),
• wykazywać zaburzenia myślenia (np. nieskładna mowa, „rozkojarzony” tok wypowiedzi),
• cierpieć na deficyty afektywne (spłycenie emocji, wycofanie społeczne),
• mieć zaburzenia funkcji poznawczych (np. problemy z koncentracją i pamięcią roboczą).

Objawy pozytywne (halucynacje, urojenia) to elementy „dodatkowe”, których nie ma u osób zdrowych.
Objawy negatywne (apatia, wycofanie) to brak normalnych funkcji psychicznych.

🧩 Schizofrenia a zaburzenie dysocjacyjne tożsamości (DID)
Mimo mitów, schizofrenia nie oznacza ,,posiadania wielu osobowości" – to błędne przekonanie. Taki objaw występuje w DID, czyli zaburzeniu związanym z traumą i dysocjacją, w którym dochodzi do obecności dwóch lub więcej odrębnych tożsamości.
W schizofrenii pacjent nie „dzieli się” na różne osoby – doświadcza raczej zaburzeń percepcji rzeczywistości, co prowadzi do rozłączenia między tym, co wewnętrzne, a tym, co zewnętrzne.

🧠 Schizofrenia to nie wyrok.
Współczesna psychiatria i psychologia oferują coraz lepsze formy wsparcia. Terapie psychologiczne (np. CBTp – terapia poznawczo-behawioralna dla psychoz), farmakoterapia i systemowe wsparcie psychospołeczne dają możliwość poprawy funkcjonowania, a nawet długich okresów remisji.
Badania wykazują, że kluczowe znaczenie mają:
• wczesna interwencja,
• redukcja stygmatyzacji,
• wsparcie środowiskowe i społeczne.

____________________________________________
📃
van Os, J., Kapur, S. (2009). Schizophrenia. The Lancet, 374(9690), 635–645. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(09)60995-8

American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed., Text Rev.; DSM-5-TR).

Kay, S. R., Fiszbein, A., Opler, L. A. (1987). The Positive and Negative Syndrome Scale (PANSS) for schizophrenia. Schizophrenia Bulletin, 13(2), 261–276.

04/06/2025

♥️

Dla wszystkich, którzy od wczoraj tego potrzebują 💛

03/06/2025

🎈 Zabawa to nie przerwa w nauce. To najważniejsza forma nauki.

👣 Dzieci poznają świat w ruchu, w śmiechu, w udawaniu.
Budują relacje, uczą się empatii, regulują emocje.
Tam, gdzie dorośli widzą „tylko zabawę”, dziecko przeżywa całą szkołę życia.

🧩 Budowanie z klocków to ćwiczenie planowania.
🎭 Zabawa w dom – to rozumienie społecznych ról.
🏃‍♂️ Gonitwa po placu zabaw – to nauka granic i współpracy.
🧠 I że dziecko najpełniej rozwija się tam, gdzie może być po prostu... sobą.

💬 I jeszcze jedno: każdy dorosły nosi w sobie dziecko, które też potrzebuje zabawy, śmiechu i chwili bez celu. To nie dziecinne – to ludzkie.

Przypominamy o tym, jak ważna jest lekkość, śmiech i przestrzeń na bycie sobą – bez ocen, pośpiechu i wymagań.
👶🧠💙

02/06/2025

🎈 Coś ważnego nie tylko dla dzieci…

Dzień Dziecka to nie tylko okazja do wręczania prezentów
i wspólnego świętowania.

To także dobry moment, by przypomnieć sobie, że w każdym z nas — niezależnie od wieku — mieszka mały człowiek, który kiedyś potrzebował (i często nadal potrzebuje) akceptacji, uważności
i czułości.

Współczesna psychologia podkreśla, że dzieciństwo ma fundamentalny wpływ na całe życie człowieka — od stylów przywiązania, przez poczucie własnej wartości, aż po zdolność do budowania bliskich relacji.

👉 Zatrzymaj się na chwilę i zadaj sobie pytanie:
Jak możesz dziś zadbać o swoje wewnętrzne dziecko?
Może przez chwilę zabawy, kreatywności albo zwykłej życzliwości wobec siebie?

To także dzień, by spojrzeć na dzieci wokół nas — własne, te z pracy, rodziny czy szkoły — i zapytać:
Co mogę dziś zrobić, by poczuły się naprawdę ważne, zauważone
i bezpieczne?

Bo czasem jedno zdanie, jeden gest lub obecność dorosłego, który widzi i rozumie, może stać się fundamentem ich przyszłego świata.

💙 Wszystkiego, co najpotrzebniejsze — dzieciom i temu, kim byliśmy, zanim dorośliśmy.

____________________________________________
📃
Siegel, D. J., Bryson, T. P. (2020). The Power of Showing Up: How Parental Presence Shapes Who Our Kids Become and How Their Brains Get Wired. Ballantine Books.

01/06/2025

🎈 Dzień Dziecka. Święto zabawy – tej małej i tej wielkiej.

Nie tylko dzieci jej potrzebują.
Potrzebujemy jej wszyscy.
Psychologia rozwojowa i neurobiologia zgadzają się co do jednego: zabawa to nie luksus ani nagroda. To jedna z podstawowych form uczenia się, przetwarzania emocji i budowania więzi – od pierwszych lat życia aż po dorosłość.

👉 Dziecko, które się bawi, uczy się regulacji emocji, rozwija kreatywność i rozumienie perspektywy innych.

👉 Dorosły, który potrafi się bawić, pielęgnuje elastyczność, zdolność do zachwytu i odpoczynek od kontroli.

Zabawa to język miłości, autentyczności i bezpieczeństwa.
To przestrzeń, gdzie nie trzeba być „wystarczająco dobrym” – wystarczy być.

I może właśnie to warto dać dziecku – i sobie samemu – z okazji tego dnia.
🎁 Czas. Obecność. I trochę beztroskiej zabawy.

Wszystkiego najlepszego z okazji Dnia Dziecka – dla małych i tych trochę większych.

31/05/2025

Czy wiesz, że są różne rodzaje schizofrenii? 🤔

W DSM-5 i ICD-11 (sysyemy klasyfikacji chorób i zaburzeń) klasyczne podtypy schizofrenii (np. paranoidalna, hebefreniczna, katatoniczna) zostały wycofane, ponieważ badania wykazały, że nie są stabilne w czasie i nie różnicują skutecznie prognozy czy leczenia.

Jednak w celach edukacyjnych można je przedstawić, opierając się na danych sprzed zmiany klasyfikacji i badaniach epidemiologicznych.

🔸 1. Schizofrenia paranoidalna – najczęstsza (55–70%):
• Dominują urojenia (fałszywe przekonania, których osoba nie poddaje weryfikacji zgodnie z rzeczywistością) i omamy (inaczej halucynacje - nieistniejące doznania zmysłowe).
• Funkcje poznawcze i afektywne są często zachowane lepiej niż w innych typach.
• Lepsze rokowanie przy odpowiednim leczeniu.

🔸 2. Schizofrenia hebefreniczna (zdezorganizowana) – około 10–15%:
• Dezorganizacja myślenia, zachowania i emocji.
• Mniej urojeń, ale większe trudności z funkcjonowaniem.
• Występuje zwykle w młodszym wieku (15–25 lat).

🔸 3. Schizofrenia katatoniczna – rzadsza (około 5–10%):
• Dominują zaburzenia ruchowe: stupor, mutyzm, manieryzmy, spowolnienie lub pobudzenie ruchowe.
• Negatywizm - prowokacyjne wyrażanie się lub zachowywanie się wbrew oczekiwaniom.
• Może wymagać hospitalizacji ze względu na ryzyko somatyczne.

🔸 4. Schizofrenia niezróżnicowana – 10–20%:
• Objawy mieszane, niepasujące jednoznacznie do innych typów.

🔸 5. Schizofrenia rezydualna:
• Przewaga objawów negatywnych, pozostałości po epizodach psychotycznych.
• W DSM-5 również zlikwidowana jako osobna kategoria.

____________________________________________
📃

Owen, M. J., Sawa, A., Mortensen, P. B. (2016). Schizophrenia. The Lancet, 388(10039), 86–97. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(15)01121-6

Tandon, R., Gaebel, W., Barch, D. M., Bustillo, J., Gur, R. E., Heckers, S., Carpenter, W. (2013). Definition and description of schizophrenia in the DSM-5. Schizophrenia Research, 150(1), 3–10. https://doi.org/10.1016/j.schres.2013.05.028

World Health Organization. (2022). ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics. https://icd.who.int/browse11

29/05/2025

Objawy schizofrenii

Schizofrenia to choroba psychiczna z grupy psychoz (zaburzenia paychotyczne), która dotyczy przede wszystkim zaburzeń myślenia, percepcji, emocji i funkcjonowania społecznego.
Objawy dzieli się zwykle na pozytywne, negatywne, poznawcze
i afektywne.

🔹 Objawy pozytywne („dodane” do prawidłowego funkcjonowania):

• Urojenia – fałszywe przekonania niewrażliwe na kontrargumenty (np. prześladowcze, wielkościowe, odniesienia).
• Omamy (halucynacje) – najczęściej słuchowe, np. słyszenie głosów komentujących zachowanie.
• Zaburzenia myślenia – mowa staje się niespójna, trudna do śledzenia, mogą pojawić się neologizmy.
• Zachowania dezorganizujące – np. dziwaczne ruchy, brak przewidywalności w działaniach.

🔹 Objawy negatywne (deficyty w funkcjonowaniu):
• Spłycenie afektu – ograniczona ekspresja emocji (mimika, ton głosu).
• Apatia – brak motywacji, trudność w podejmowaniu działań.
• Anhedonia – brak zdolności do odczuwania przyjemności.
• Wycofanie społeczne, alogia (ubóstwo mowy).
Te objawy często utrzymują się dłużej i są bardziej związane
z codziennym funkcjonowaniem.

🔹 Objawy poznawcze:
• Zaburzenia uwagi, pamięci roboczej, funkcji wykonawczych.
• Trudności w planowaniu, podejmowaniu decyzji czy rozwiązywaniu problemów.

🔹 Objawy afektywne:
• Depresja, niepokój, lęk – często współwystępują, obniżając jakość życia.
• Wysokie ryzyko samobójstw (około 5–10% osób z diagnozą schizofrenii umiera w ich wyniku).

Schizofrenia może rozwijać się w czasie (kilka miesięcy/lat). Zazwyczaj zmiany w zachowaniu są zauważane przez najbliższych, ale często są przez nich bagatelizowane i tłumaczone jako skutek trudnych wydarzeń, ,,gorszego okresu w życiu". Do momentu,
w którym dochodzi do tzw. załamania linii życiowej danej osoby - niemożność realiaacji dotychczasowych planów, kariert zawodowej, nieprawidłowe funkcjonowanie społeczne.

____________________________________________
📃
Tandon, R., Gaebel, W., Barch, D. M., Bustillo, J., Gur, R. E., Heckers, S., Carpenter, W. (2013). Definition and description of schizophrenia in the DSM-5. Schizophrenia Research, 150(1), 3–10. https://doi.org/10.1016/j.schres.2013.05.028

World Health Organization. (2022). ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics. https://icd.who.int/browse11

28/05/2025

Za nami Światowy Dzień Schizofrenii.

W najbliższym czasie przybliżymy ten temat.

Schizofrenia, to jedna z najbardziej niezrozumianych chorób psychicznych, wokół której wciąż krąży wiele mitów i stereotypów.
Tymczasem schizofrenia to nie „rozdwojenie jaźni”, lecz poważne zaburzenie wpływające na sposób myślenia, odczuwania i postrzegania rzeczywistości.

Objawia się m.in. zaburzeniami myślenia, postrzegania (omamy, urojenia), funkcji poznawczych i emocjonalnych.
Choć często kojarzona jest z ostrą psychozą, wiele osób doświadcza także subtelnych objawów negatywnych, takich jak wycofanie społeczne, spłycenie afektu czy trudności w motywacji – które bywają bardziej upośledzające niż same epizody psychotyczne.
Szacuje się, że na świecie cierpi na nią około 20 milionów osób.
Z odpowiednią pomocą – farmakologiczną i psychoterapeutyczną – wiele z nich może funkcjonować dobrze i prowadzić satysfakcjonujące życie.

Dlaczego warto o tym mówić?
Bo każda rozmowa, która łamie stereotyp, przybliża nas do bardziej włączającego świata – w którym osoba z diagnozą nie jest etykietowana „schizofrenikiem”, lecz człowiekiem z doświadczeniem schizofrenii. I może mieć pracę, pasje, relacje – jak każdy z nas.

18/05/2025

Dlaczego podejmowanie decyzji bywa tak trudne?

Czy zdarzyło Ci się stać przed półką w sklepie, zastanawiając się, który z kilkunastu podobnych produktów wybrać?
A może po całym dniu pracy nie potrafiłeś zdecydować, co obejrzeć na wieczór?

To nie przypadek. Nasz mózg nie jest przystosowany do podejmowania niekończącej się liczby decyzji.

Dlaczego?

1. Zmęczenie decyzyjne (decision fatigue).
Każda decyzja, nawet ta pozornie błaha, zużywa energię. Im więcej wyborów dokonujemy w ciągu dnia, tym bardziej nasz mózg się męczy, co prowadzi do spadku jakości podejmowanych decyzji. Badania przeprowadzone w sądach wykazały, że sędziowie częściej wydawali korzystne wyroki na początku dnia niż pod jego koniec, co sugeruje wpływ zmęczenia decyzyjnego na ich osądy.

2. Przeciążenie wyborem (choice overload).
Paradoksalnie, im więcej mamy opcji do wyboru, tym trudniej podjąć decyzję. Badania pokazują, że zbyt duża liczba możliwości może prowadzić do paraliżu decyzyjnego i niezadowolenia z dokonanego wyboru .

3. Wpływ emocji na decyzje.
Nasze emocje mają ogromny wpływ na podejmowane decyzje. Badania wykazały, że osoby doświadczające silnych emocji, takich jak stres czy lęk, częściej podejmują impulsywne decyzje, które mogą nie być dla nich korzystne w dłuższej perspektywie.

Jak sobie radzić?

• Ogranicz liczbę decyzji np. dotyczących codzienności:
👌Planuj posiłki z wyprzedzeniem.
👌Przygotowuj ubrania dzień wcześniej.

• Twórz rutyny:
🕐Automatyzacja codziennych czynności zmniejsza obciążenie decyzyjne.

• Daj sobie czas:
😵‍💫Nie podejmuj ważnych decyzji w stanie zmęczenia czy silnych emocji.

• Zaufaj intuicji:
🥇Czasem pierwsza myśl jest najlepsza.

Pamiętaj, że nie musisz zawsze wybierać idealnie. Czasem ,,wystarczająco dobrze" to naprawdę dobrze.

____________________________________________
📃
Danziger, S., Levav, J., Avnaim-Pesso, L. (2011). Extraneous factors in judicial decisions. Proceedings of the National Academy of Sciences, 108(17), 6889–6892. https://doi.org/10.1073/pnas.1018033108

Iyengar, S. S., Lepper, M. R. (2000). When choice is demotivating: Can one desire too much of a good thing? Journal of Personality and Social Psychology, 79(6), 995–1006. https://doi.org/10.1037/0022-3514.79.6.995

Lerner, J. S., Li, Y., Valdesolo, P., Kassam, K. S. (2015). Emotion and decision making. Annual Review of Psychology, 66, 799–823. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-010213-115043

Pignatiello, G. A., Martin, R. J., Hickman, R. L. Jr. (2020). Decision fatigue: A conceptual analysis. Journal of Health Psychology, 25(1), 123–135. https://doi.org/10.1177/1359105318763510

10/05/2025

Czy zdarza Ci się... nie robić nic?

Nie skrolować, nie nadrabiać zaległości, nie planować, nie być produktywnym.
Po prostu... pobyć.
Ze sobą.
W ciszy.

Taki ,,czas nicnierobienia" to nie lenistwo, a jeden z najprostszych sposobów na regenerację umysłu.

W momentach bez bodźców nasz mózg przełącza się w tryb domyślny (DMN – default mode network), odpowiedzialny m.in. za przetwarzanie emocji, samoświadomość i twórcze myślenie.

Więc jeśli dziś pozwolisz sobie na chwilę oddechu – bez wyrzutów sumienia.
To właśnie wtedy Twój umysł zrobi ,,porządki".