13/11/2021
Hiperurykemia i jej objawy !
Za hiperurykemię uznaje się powszechnie stężenie kwasu moczowego w surowicy przekraczające 6 mg/dl u kobiet i 7 mg/dl u mężczyzn. Oznaczenie stężenia kwasu moczowego to badanie podstawowe u pacjentów z nadciśnieniem obok morfologii, glikemii, sodu, potasu, profilu lipidowego kreatyniny, eGFR i albuminurii badaniu ogólnym moczu .
Badanie stężenia kwasu moczowego powinno być wykonywane regularnie szczególnie u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym,miażdżycą oraz cukrzycą i chorujących na choroby reumatologiczne .Obecnie u około 27 milionów Europejczyków można rozpoznać hiperurykemię
Przewlekła hiperurykemia prowadzi do :
- Stanu zapalnego
(Stan zapalny to reakcja układu odpornościowego organizmu mająca na celu usunięcie czynnika uszkadzającego tkanki organizmu. Bodźcem wywołującym stan zapalny mogą być np. wirusy, bakterie, ciała obce, martwica. Czasami reakcja immunologiczna jest nieadekwatnie nasilona w stosunku do bodźca uszkadzającego lub jest skierowana przeciwko zdrowym tkankom. Takie mechanizmy leżą u podłoża chorób alergicznych i autoimmunologicznych.)
- proliferacji komórek mięśniówki gładkiej naczyń
(Komórki mięśniowe (ang. smooth muscle cells, SMCs) są główną komponentą blaszek miażdżycowych (ang. atherosclerotic plaque). W warunkach fizjologicznych komórki mięśniowe są wyspecjalizowane do pełnienia swojej podstawowej funkcji jaką jest kurczliwość i regulacja przepływu krwi. W odpowiedzi na stymulację czynnikami wydzielanymi podczas uszkodzenia ściany naczynia, SMCs przechodzą ze stanu kurczliwego „contractile” do stanu aktywnego metabolicznie „synthetic”. Zmiana fenotypu wiąże się z nabyciem przez te komórki nowych właściwości istotnych w procesie miażdżycowym.)
- stresu oksydacyjnego
(Stres oksydacyjny to stan zakłóconej równowagi między produktami ubocznymi przemian metabolicznych, czyli wolnymi rodnikami a zdolnością usuwania ich z organizmu, czyli zdolności organizmu do detoksykacji i naprawy powstałych szkód.)
- aktywacji układu renina-angiotensyna-aldosteron
(Układ renina-angiotensyna-aldosteron (RAA) jest kluczowym układem regulującym gospodarkę wodno-elektrolitową w organizmie. Odgrywa także ważną rolę w procesach patogenzeny wielu schorzeń, między innymi w powstawaniu nadciśnienia tętniczego)
-uszkodzenia śródbłonka
( śródbłonek naczyniowy to monowarstwa komórek zlokalizowana na wewnętrznej stronie naczyń krwionośnych, pełniąca szereg ważnych funkcji w odniesieniu do układu naczyniowo-sercowego i całego organizmu.)
Do hiperurykemii może dojść w wyniku trzech sytuacji:
1. zbyt duża produkcja kwasu moczowego
2. zredukowane wydalanie kwasu moczowego
3. zbyt duża produkcja kwasu moczowego przy jednoczesnym zmniejszonym jego wydalaniu
Hiperurykemia może być przypadłością wrodzoną, ale też i nabytą. Jako postać wrodzona powoduje odziedziczenie zaburzeń enzymatycznych związanych z przemianami związków purynowych Przykładem może być zespół Lescha-Nyhana
(zespół Lescha-Nyhana to rzadka choroba genetyczna, która wynika z braku enzymu biorącego udział w przemianie puryn w organizmie. Brak enzymu uniemożliwiającego przebieg danego szlaku reakcji nazywamy blokiem metabolicznym. Deficyt enzymu prowadzi do nagromadzenia kwasu moczowego, co klinicznie może się objawiać jako tubulopatia (uszkodzenie cewek nerkowych) i dna moczanowa . Choroba dziedziczy się w sprzężeniu z chromosomem X (inaczej dziedziczenie sprzężone z płcią). W takim typie dziedziczenia kobiety mające wadliwy chromosom X – są tzw. bezobjawowymi nosicielkami. Mężczyźni natomiast mają tylko jeden chromosom X, który otrzymali od matki. Jeśli otrzymają wadliwy chromosom X ze zmutowaną kopią genu, wtedy choroba się u nich rozwinie (50% męskiego potomstwa matki nosicielki).)
Hiperurykemia może mieć charakter pierwotny, wtórny lub tzw. „idiopatyczny”. Postać pierwotna jw. może występować rodzinnie i jest prawdopodobnie uwarunkowana autosomalnym dominującym typem dziedziczenia. Uogólniona postać wtórna może towarzyszyć zaburzeniom hormonalnym (nadczynność lub niedoczynność tarczycy, nadczynność przytarczyc), hemochromatozie, dnie moczanowej, może być związana z obniżonym stężeniem magnezu i fosforanów w ustroju, a także z leczeniem glikokortykosteroidami. Odróżnia się także postać miejscową, zależną m.in. od niestabilności stawu i przebytych zabiegów operacyjnych . Kryształy CPPD powstają w chrząstce stawowej i mogą nie powodować żadnych objawów. W niektórych przypadkach są one jednak przyczyną przewlekłych stanów zapalnych. Zmiany mogą znaleźć się w płynie stawowym i wywołać ostry stan zapalny błony maziowej. Dochodzi wówczas do napadu dny rzekomej.
Do innych czynników, które bezpośrednio mogą przyczynić się do napadu dny moczanowej należą :
-częste uraz
- inna nagła choroba – np. zawał mięśnia sercowego ,w zakażeniach w obrębie układu oddechowego -po zabieg operacyjny
-po przetoczenie krwi –
-po zastosowanie hormonów w leczeniu tarczycy –
-po artroskopia
--po wstrzyknięcia preparatów kwasu hialuronowego .
Do występowania napadów ostrego zapalenia stawów pod wpływem kryształów moczanu sodu dochodzi tylko u kilkunastu procent osób z hiperurykemią.
Przyczyny hiperurykemii nabytej to :
-niedoczynność tarczycy
-nadciśnienie tętnicze
-skutki uboczne przyjmowanych leków np. kwasu acetylosalicylowego
-niewydolność nerek
-otyłość
-alkoholizm
- wysiłek fizyczny, który należy do nietypowej przyczyny
Hiperurykemia w większości przypadków nie daje wyraźnych objawów. Jest diagnozowana dopiero w momencie, kiedy pacjent odczuwa objawy związane z kamicą nerkową czy dną moczanową.
W przypadku dny moczanowej u chorego mogą się pojawić:
-sztywność, ból i ograniczenie ruchomości stawów spowodowane osadzaniem się kryształków
-obrzęk stawów wywołany stanem zapalnym i gromadzeniem się płynów
-zaczerwienie stawów wywołane przez tarcie się tkanki o kryształki zgromadzone na części chrzęstno-kostnej
Przy kamicy nerkowej chory będzie odczuwał takie dolegliwości :
-bolesność przy oddawaniu moczu w podbrzuszu
-krwiomocz
-silny ból w okolicy lędźwi, pachwin czy brzucha
Do ogólnych głównych przyczyn hiperglikemii można zaliczyć:
- Czynnik genetyczny są to wrodzone zaburzenie asymetryczne które upośledzają wydalanie kwasu moczowego
-Nadmierną podaż produktów żywnościowych zawierających puryny na przykład mięso głównie podroby, alkohol głównie piwo, owoce morza produkty bogate w fruktozę lub syrop glukozowo-fruktozowy zawarte w słodzonych napojach oraz soki owocowe i grzyby
-Choroby mataboliczne -zespół metaboliczny, którego skład wchodzi otyłość podwyższona wartość ciśnienia zaburzenie gospodarki lipidowej i węglowodanowej
-Choroby Mielno i limfoproliferacyjne czyli czerwienica prawdziwa choroby nowotworowe niedokrwistość hemolityczna
-Skutki uboczne leczenia chemioterapią leki przeciwnowotworowe jest to tak zwany zespół rozpadu nowotworu
-Niektóre leki zjazdowe - pętlowe diuretyki czyli leki moczopędne bardzo często stosowane w terapii nadciśnienia tętniczego, Cyklosporyna stosowana w chorobach autoimmunologicznych u pacjentów po przeszczepach narządów ,Aspiryna w mniejszych dawkach stosowana na przykład u pacjentów po zawale serca pyraznamid stosowany w leczeniu gruźlic.
W przypadku osób, u których rozwinęła się dna moczanowa przeprowadzane są badania płynu z okolic zainfekowanych stawów. Natomiast u chorych z kamicą nerkową konieczne jest wykonanie ultrasonografii, dzięki której możliwa jest obserwacja złogów w układzie moczowym.
W większości przypadków hiperurykemia, która nie daje konkretnych objawów nie wymaga leczenia. Leczenie podejmowane jest w momencie, kiedy stężenie kwasu moczowego przekroczy 5 mg/dl u chorych z grupy ryzyka chorób naczyniowo - sercowych. U osób z dną moczanową podawane są leki, których zadaniem jest przerwanie dny, czyli zmniejszające stężenie kwasu moczowego we krwi. Bardzo ważna jest także prawidłowa dieta, z której należy wyeliminować cukier, czerwone mięso, podroby, a także alkohol. U osób z otyłością konieczna jest także redukcja masy ciała.
Pamiętajmy ,że podwyższone stężenie kawasu moczowego spotyka się często u osób chorujących na cukrzycę ,otyłością ,chorobami naczyniowymi na tle miażdżycy ,udarem mózgu ,obturacyjnym bezdechem sennym oraz u kobiet w stanie przedrzucawkowym .
Dbaj o prawidłowy poziom kwasu moczowego w organizmie ponieważ, każdy wzrost stężenia kwasu moczowego o 1 mg/dl powoduje wzrost ryzyka śmiertelności o 39% .
mgr.Karina Szota
