
31/07/2022
🤔Jednym z powodów dla którego warto w procesie terapeutycznym działać nie tylko w miejscu bólu jest skomplikowana budowa ciała. Dzisiaj za pomoc przykładu noszenia torebki lub torby treningowej na ramieniu spróbuję wytłumaczyć, że miejsc zaangażowanych w jej noszenie jest więcej, niż nam się wydaje.
💪Na torbę działa siła grawitacji, więc by była ona utrzymana na ramieniu potrzebna jest siła, która będzie przeciwdziałać sile grawitacji.
👜Na drugim obrazku widzicie właśnie jaka siła jest potrzebna by zrównoważyć noszenie torby (niebieska strzałka), więc teoretycznie gdyby istniał mięsień o takim samym przebiegu co strzałka to mielibyśmy problem z głowy, ale tak nie jest. Na końcu niebieskiej strzałki nie ma kości do której mięsień mógłby się przyczepić i zrównoważyć działającą siłę ciążenia torebki. Ciało więc musi poradzić sobie w inny sposób. Jaki?
⚖️Rozkładając pionowy wektor na 2 inne. Skupmy się na razie na tym żółtym. Odzwierciedla on działanie mięśnia czworobocznego grzbietu części górnej oraz mięśnia dźwigacza łopatki (ale nie tylko, wymieniam te 2 dla uproszczenia).
🖼*Na obrazku nr 3 widać mięśnie użyte do wygenerowania siły zgodnie z żółtą strzałką.
🟡Mamy więc sytuację, w której skośny żółty wektor (odpowiadający działaniu ww. mięśni) równoważy nam pionową siłę, ale dodatkowo dodaje szarą - poziomą. Teraz tak - sytuacja byłaby prosta gdyby kręgosłup był jedną wielką kością, ale niestety (albo stety) jest on kolumna 24 ruchomych kręgów. A to oznacza, że na każdy staw który znajduje się w rejonie działania tych sił będzie oddziaływać jakaś siła wypadkowa. Czyli coś co normalnie przywróciłoby tę kostną kolumnę albo przynajmniej wygięło w przeciwną stronę. Zobacz na obrazek nr 4.
👌Nie dzieje się jednak tak dlatego, że temu niepożądanemu ruchowi przeciwstawiają się mięśnie przykręgosłupowe, które równoważą działające siły. Nie pozwalają na odgięcie się kręgosłupa. Widać to na obrazku nr 5.
🌈Teraz widzicie, że nie tylko mięśnie unoszące bark działają przy utrzymywaniu torby na ramieniu jest wiele innych mięśni, które muszą utrzymać szkielet w równowadze. Jeśli owa funkcja utrzymywania innych kości “na miejscu” jest niewydolna w innym rejonie ciała (nawet bardzo odległym) to ciało chcąc nadal wykonać funkcję utrzymywania torebki na ramieniu zacznie angażować inne mięśnie do tego zadania.
🥵Idąc troszkę dalej załóżmy, że mięśnie przykręgosłupowe (te które nie pozwalają na odgięcie kręgosłupa) są z jakiegoś powodu niewydolne - nie mogą wykonywać swojej funkcji. Co się wtedy stanie? Wytworzy się jakaś kompensacja tej funkcji. Jaka? Wariantów jest sporo, ale weźmy pod lupę jeden.
📐Załóżmy, że kręgosłup szyjny ustawił nam się tak jak na obrazku nr 4. Powstało teraz pewne odchylenie od pionu w tym odcinku. Ciało dążąc do zmniejszenia wydatku energetycznego będzie dążyło do zniwelowania tego odchyłu. Nie może użyć mięśni przykręgosłupowych po prawej stronie tak jak na obrazku nr 5, więc musi wymyślić coś innego.
👨🏫Omówmy sobie 2 przykłady kompensacji.
1️⃣ Ustawienie kręgosłupa w zgięciu bocznym gdzieś niżej w przeciwną stronę, niż nasze odchylenie w odc szyjnym. Wypadkowe tych 2 odchyleń będą równe 0 = obciążenie na struktury znajdujące się niżej będzie bardziej symetryczne.
2️⃣ Zaangażowanie tych samych mięśni do noszenia torby po stronie prawej, co objawi się uniesieniem prawego barku. Dlaczego? Po lewej stronie mamy torbę, która obniża bark i angażuje mięśnie do skurczu. Po prawej stronie nie mamy przeciwwagi, ale musimy zaangażować mięśnie z podobną siłą jak po stronie lewej by z podobną siłą zadziałać na kręgosłup szyjny i zrównoważyć go.
🫶Żeby było jasne to nie jest wpis karcący noszenie torby na ramieniu. Warto jednak dla podobnego wytrenowania i obciążania mięśni przykręgosłupowych nosić ją naprzemiennie raz na prawym raz na lewym ramieniu. Dodatkowo dobrze byłoby zmieniać ramię co kilka minut ze względu na kryzys energetyczny wywołany długim napięciem izometrycznym mięśni (więcej o tym we wpisie “Dlaczego przebywanie w 1 pozycji dłużej jest złe”).
😎Jest jeden ważny wniosek z przytoczonego przeze mnie przykładu:
Każda siła generowana w 1 stawie musi być równoważona w innych stawach. Dlatego prawie zawsze warto rozważyć problem pacjenta szerzej.
Źródła:
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Spine_of_scapula04.png
autor: DBCLS
Grafika była przeze mnie wielokrotnie używana oraz edytowana.