18/07/2025
Co trudne emocje i traumy robią ciału i mózgowi?
Wiele osób zgłaszających się na terapię zadaje pytanie: Dlaczego czuję się tak, jakby moje ciało
I umysł były w stanie ciągłego napięcia? Odpowiedź często tkwi w przeszłych doświadczeniach – trudnych emocjach i traumach, które pozostawiły ślad nie tylko w psychice, ale także w ciele i mózgu.
Mózg w stanie zagrożenia
Gdy doświadczamy traumy – czy to nagłego wypadku, przemocy, zaniedbania emocjonalnego, czy długotrwałego stresu – nasz mózg przełącza się w tryb przetrwania. Najbardziej aktywna staje się wtedy część mózgu zwana ciałem migdałowatym, odpowiedzialna za wykrywanie zagrożeń. Inaczej mówiąc, „system alarmowy” w mózgu zaczyna działać na najwyższych obrotach.
W tym stanie zmniejsza się aktywność kory przedczołowej – obszaru odpowiadającego za logiczne myślenie, planowanie i regulowanie emocji. Dlatego osoby z doświadczeniem traumy często mają trudność z uspokojeniem się, podejmowaniem decyzji czy wyjściem z lęku – nawet jeśli obiektywnie są już bezpieczne.
Ciało, które „pamięta”
Nie bez powodu mówi się, że „ciało pamięta traumę”. Nasz układ nerwowy reaguje na traumę nie tylko w chwili jej przeżywania, ale także długo po niej. Częste objawy to m.in. napięcie mięśni, bóle głowy, problemy trawienne, trudności ze snem czy nagłe reakcje lękowe w sytuacjach przypominających o trudnych wydarzeniach z przeszłości.
Z czasem organizm może „nauczyć się” funkcjonować w trybie walki, ucieczki lub zamrożenia (freeze). Oznacza to, że nawet codzienne sytuacje mogą być odbierane jako zagrożenie, a ciało reaguje napięciem, wycofaniem lub emocjonalnym odrętwieniem.
Dzieci i dorośli – różne objawy, ten sam mechanizm
U dzieci skutki traum są często widoczne w zachowaniu – trudności z koncentracją, wybuchy złości, wycofanie się z relacji, nadpobudliwość lub regres (np. moczenie nocne). Dorośli natomiast mogą doświadczać chronicznego zmęczenia, stanów lękowych, depresji, problemów z relacjami. i somatyzacji (czyli objawów fizycznych bez jasnej przyczyny medycznej).
