13/06/2021
Амин тос ба Коронавирус, Ковид19
(цаг зав гаргаад заавал уншаарай)
🌱Коронавирусын цар тахлын эхэн үеэс хойш олон хүмүүс бие махбодын болон сэтгэл санааны хүнд сорилтуудтай тулгарч байгаа бөгөөд энэ нь тэдний амьдрал, сэтгэл санааны байдалд гүнзгий нөлөөлсөн байж болзошгүй юм.
🌱Энэхүү эрүүл мэндийн ноцтой хямралын үед амин тос хэрхэн туслах вэ?
Aмин тос үнэрлэх энгийн үйлдэл нь зүрхний цохилт эсвэл цусны даралт өөрчлөгдөх, тархины долгионы үйл ажиллагаа өөрчлөгдөх, нүдний хөдөлгөөн өөрчлөгдөх гэх мэт биед хэмжигдэхүйц физиологийн нөлөө үзүүлдэг. Амин тосны анхилуун үнэр нь сэтгэц-физиологийн нөлөөтэй болохыг харуулж, стрессээс хурдан ангижруулж, сэтгэл хөдлөлийн хүндрэлийг арилгаж чадна гэдгээ баталжээ.
🌱Ковид-19 хамгийн чухал Aмин тос аль вэ?
(Агаар дахь микробын эсрэг агаар цэвэрлэгч - сарниулагч ба ууршуулагч, шүршигч ба цацалга хийж ашиглаж болно.)
Агаараар дамжин халдварлах үед орчны агаарыг халдвартай организмоос аль болох цэвэр байлгах нь чухал юм. Агаарын чанарыг хадгалахын тулд гэрийн агаарыг Aмин тосоор шүрших болон ууршуулах нь хүрээлэн буй орчныг эрүүл байлгахад тусалдаг. Мөн Aмин тосыг ууршуулж агаараар тараах нь дархлааг идэвхжүүлдэг.
Aмин тос нь нянгийн эсрэг ба вирусийн эсрэг үйлчилгээтэй болох нь аль хэдийн нотлогдсон.
🌱Дархлааны систем нь бие махбодыг эрүүл чийрэг байлгах, хортой эмгэг төрүүлэгч бичил биетүүдээс хамгаалахад хувь нэмэр оруулдаг маш нарийн төвөгтэй систем юм. Одоо байгаа эрүүл мэндийн зарим хүчин зүйл, сэтгэцийн байдал нь дархлааны системийг бүрэн үр дүнтэй болгоход бэрхшээл учруулдаг. Харин Aмин тос зэрэг байгалийн гаралтай эмүүд нь бие махбодын дархлааны хариу урвалыг дэмжиж, ерөнхийдөө "бүхэл бүтэн хүнд" дэмжлэг үзүүлэх боломжтой байдаг.
🌱Aмин тос нь эмчилгээний шинж чанаруудын урт жагсаалттай байдаг боловч бүх Aмин тоснууд ижил аргаар үйлчилдэггүй. Жишээлбэл, зарим Aмин тос нь өргөн хүрээний аргаар ажилладаг бол зарим нь илүү тодорхой чиглэлээр ажилладаг. Зарим Aмин тос нь хурдан хариу үйлдэл үзүүлэх чадвартай байдаг бол зарим нь хуримтлагдах үйлдэл нь хамаагүй удаан байдаг. Эдгээр ялгааг Aмин тосонд агуулагдах бүрэлдэхүүн хэсгүүд, хэрэглэх тун ба хэрэглэх арга зэргээр тодорхойлно. Олон тооны Aмин тос нь бие биетэйгээ харилцан уялдаатай ажилладаг бөгөөд эрүүл мэндийн олон асуудлыг нэгэн зэрэг шийдвэрлэх боломжтой байдаг. Ковид19 гэх мэт ноцтой халдварын үед Aмин тосноос хамгийн их ашиг хүртэхийн тулд бие бялдар, оюун санааны сайн сайхан байдлыг нэмэгдүүлэхийн тулд бие махбодын болон сэтгэлзүйн ашиг тусыг хоёуланг нь агуулсан цөөн тооны эфирийн тосыг сонгох нь чухал бөгөөд ингэснээр дархлааг идэвхжүүлдэг, тэсвэр тэвчээртэй болгодог.
🌱Aмин тосны байгалийн вирусийн эсрэг хувь нэмэр нь ирээдүйтэй байдаг, учир нь зарим Aмин тосны бүрэлдэхүүн хэсгүүд нь эмнэлзүйн судалгаагаар вирусийн үржлийг дарангуйлдаг болох нь тогтоогдсон боловч Aмин тос вирусийг устгах механизм нь тодорхойгүй хэвээр байна. Харин олон тооны батлагдсан нянгийн эсрэг ба бактерийн эсрэг чухал тос байдаг. Одоогийн байдлаар вирусийн эсрэг үйлчилгээтэй ихэнх 🌱Aмин тосыг ихэнхдээ герпес вирусийн эсрэг туршиж үзсэн тул вирусийн эсрэг гэсэн Aмин тос нь Ковид19-ийн эсрэг тэмцэлд автоматаар тусална гэж таамаглаж чадахгүй ч дархлааны системд шууд бус дэмжлэг үзүүлэх боломжтой. Ковид19-ийн халдварын үед янз бүрийн шинж тэмдгүүдийг зөөлрүүлж, туслах эмчилгээний шинж чанартай бусад амин тосыг мөн анхаарч үзэх хэрэгтэй: амьсгалын замын антисептик, үрэвслийн эсрэг, муколитик, фебрифуг, ханиалгах, цэр хөөх, гадагшлуулах, цитофилактик, антиоксидант ба урьдчилан сэргийлэх эм гэж хэлж болно.
Жишээлбэл, Peppermint, Eucalyptus, Pine, Juniper зэрэг тос нь амьсгалын замыг нээлттэй байлгаж, амьсгалын чадавхыг сайжруулахад тусалдаг мөн салст цэр хөөх үйлчилгээтэй вирусийн эсрэг ба нянгийн эсрэг үйлчилгээтэй бөгөөд хязгаарлагдмал орчинд орчны агаарыг "ариутгах" үйлчилгээтэй. Ингэснээр бие махбодод болон бусад эмчилгээнд туслах боломжтой. 🌱Амин тос нь өнөөгийн хүнд өвчнийг эмчлэх чадвартай гэж батлах аргагүй ч Ковид19-ийн хөнгөн шинж тэмдэг илэрсэн, эмнэлэгт хэвтэх шаардлагагүй хүмүүст туслах болно.
Эцэст нь эмгэг төрүүлэгч бичил биетний эсрэг тэмцэхэд амин тосыг хэрэглэх бас нэг сайн шалтгаан бол эмгэг төрүүлэгчид үнэрт молекулуудад сөргөөр нөлөөлдөг. Түүнчлэн вирус-ууд зөвхөн нэг төрлийн үнэрт молекулыг эсэргүүцэх чадвартай болох нь ажиглагдсан бөгөөд амин тос нь вирусийг гэмтээж болзошгүй үнэрт молекулын массивыг(array) санал болгодог. Амин тос нь эмчлэх арга биш боловч зарим чухал тос нь эмгэг төрүүлэгч бичил биетний халдвар / үржлийн мөчлөгт саад учруулж болзошгүй юм. Эцсийн эцэст ургамал нь хүрээлэн буй орчинд амьдардаг олон тооны бичил биетэн, шимэгч хорхойгоос хамгаалах зэвсгийнхээ нэг хэсэг болох амин тос үйлдвэрлэдэг. Байгаль үнэхээр гайхалтай.
🌱🌱🌱Дархлаа
Өмнө дурдсанчлан сэтгэлзүйн аливаа сөрөг байдал, сэтгэл хөдлөлийн эмгэг нь дархлаа тогтолцооны эмгэг төрүүлэгчдийг илрүүлэх чадварт нөлөөлдөг тул сайн дархлаа нь сэтгэцийн сайн сайхан байдалтай шууд холбоотой байдаг. Стрессийн төвшин өөрчлөгдөх нь дархлааг бууруулдаг тул стрессийн төвшин нь дархлааны хариу урвалыг нэмэгдүүлэх хүчин зүйл болдог. Тиймээс сэтгэцийн сайн сайхан байдлыг сайжруулах нь халдвар, өвчинтэй тэмцэх боломжийг олгож, биологийн үйл ажиллагааг оновчтой болгоход тусалдаг. Сэтгэл санаа өөдрөг, сэтгэлийн хөдөлгөөнийг тайвшруулдаг, сэтгэл гутралын эсрэг, өдөөлт, бүхий тосыг тогтмол үнэрлэж байх нь бие махбод, оюун санаанд түлхэц өгч, Ковид19-тай тэмцэхэд шууд бусаар хувь нэмэр оруулах болно.
Жишээлбэл, Rosemary амин тос нь сэтгэцийн идэвхгүй байдлыг эсэргүүцэж, дархлааны хариу урвал, амьсгалыг сайжруулдаг. Lavander цэцгийн тос (Alpine and English) нь сэтгэлийн түгшүүрийг бууруулж, стрессийн дааврын төвшинг зохицуулж, амьсгалын замын янз бүрийн гомдол гаргахад тусалдаг; Lemon нь антиоксидант бөгөөд мэдрэхүй, сэтгэцийн үйл ажиллагааг хурцалж, зүрх судасны болон амьсгалын замын хэмнэлийг зохицуулдаг: Rose, Geranium бол адаптоген, үрэвслийн эсрэг, цикатриант бөгөөд стрессийн дааврыг зохицуулж чаддаг. Амин тос сэтгэцийн болон сэтгэл санааны эрүүл мэндэд тустай. Оюун ухаан, сэтгэл хөдлөлд тустай амин тосны жишээ нь: Cardamom, Basil, Clary Sage, Grapefruit, Jasmine, Tangerine, Patchouli, Petitgrain, Rose, Vetivert, Ylang-Ylang зэрэг болно.
🌱🌱🌱Амин тосны синергетик үйл ажиллагаа
Синергия гэдэг нь хамтарч ажиллахыг хэлнэ. Синергия нь амин тосны янз бүрийн бүрэлдэхүүн хэсгүүдийн хооронд аяндаа үүсдэг бөгөөд тосонд өвөрмөц эмчилгээний үр өгөөж өгдөг. Бүрэлдэхүүн хэсэг бүрийн амин тос дахь агууламж нь түүний эмчилгээнд нөлөөлдөг. Ижил төстэй бүрэлдэхүүн хэсгүүд ба шинж чанар бүхий амин тосыг хамтад нь нэмж илүү хүчтэй үнэрт эмчилгээний эмчилгээ хийх боломжтой. Ийм синергетик хольцтой цорын ганц сул тал бол зарим бүрэлдэхүүн хэсгүүд сөрөг үр дагаварт хүргэж болзошгүй тул хүлээн авагчийн тохиромжтой байдал, амин тос эсвэл бүрэлдэхүүн хэсгүүдийн чанарыг шалгах нь чухал юм. Дэлгэрэнгүй мэдээллийг ‘https://ifaroma.org/en_GB/home/explore_aromatherapy/safety’ хуудаснаас авна уу.
🌱🌱🌱Хэрэглээний ямар аргууд:
Амин тосыг өөртөө болон бусдад хэрэглэхийн өмнө зарим амин тос нь ялангуяа хүчтэй, хурц үнэртэй байдаг тул хүүхэд, жирэмсэн эмэгтэйчүүд (үнэрлэх чадвар нь ихэвчлэн нэмэгддэг) эсвэл архаг хууч өвчтэй хүмүүс заавал шингэлж хэрэглэх ёстой.
🌱Ууршуулагч эсвэл шилнээс нь шууд амьсгалах нь амьсгалыг сайжруулж эсвэл оюун санааг цэвэр байлгахад тусалдаг. Энэ арга нь хамрын битүүрэл, найтаах, ханиалгах, хоолой өвдөх, синусит, халуурах, ханиад хүрэх зэргээр амьсгалын дээд замын шинж тэмдгийг арилгахад тусалдаг. Ашигтай амин тосонд Lavender, Eucalyptus, Peppermint, Pine, Tea-tree орно. Стресс, сэтгэлийн түгшүүр, цочромтгой байдал, сэтгэцийн уйтгар, ядаргаа багасгах, эсвэл ерөнхий тайвшралт ашиглахад үр дүнтэй болох нь батлагдсан амин тосонд Geranium, Lavender, Tangerine, Orange, Rose, Vetivert орно.
🌱Олон тооны амин тос нь ариутгах, нян устгах үйлчилгээтэй тул сарниулагч ба шүршигч нь зөвхөн таатай орчныг хадгалахад төдийгүй агаар цэвэршүүлэхэд хамгийн тохиромжтой байдаг. Cinnamon Bark, Eucalyptus, Peppermint, Tea-Tree.
Сэтгэцийн сэргэг байдлыг нэмэгдүүлж, ой санамжийг сайжруулж, автономит функцийг нэмэгдүүлдэг амин тос бол Bergamot, Lemon, Peppermint, Rosemary юм.
Ковид19 цар тахлын үед зайлшгүй хэрэгтэй амин тоснууд:
Bergamot - халдваргүйжүүлэх, вирусийн эсрэг, үнэр дарагч
Cinnamon bark - нянгийн эсрэг ба агаар ариутгагч хүчтэй бодис.
Eucalyptus (бүгд) Eucalyptus Globulus, Eucalyptus Radiata, Eucalyptus blue - нянгийн эсрэг үйлчилгээ нь цаашдын халдвараас урьдчилан сэргийлэх, вирусийн эсрэг, иммуностимулянт болно (190pv promo Eucalyptus Globulus үнэгүй ирж байгаа)
Peppermint - нянгийн эсрэг, вирусийн эсрэг, агаарыг цэвэршүүлдэг.
Дархлааг идэвхжүүлэгч / нянгийн эсрэг / вирусийн эсрэг Эдгээр нь дархлааг бэхжүүлж эсвэл халдварт организмтой шууд тэмцэх чадвартай чухал тос юм.
Bergamot - вирусийн эсрэг, нянгийн эсрэг
Eucalyptus (бүгд) Eucalyptus Globulus, Eucalyptus Radiata, Eucalyptus blue - вирусын эсрэг, халдварын эсрэг, нянгийн эсрэг, фебрифуга, иммуностимулятор, цэр хөөх
Lavender - вирусийн эсрэг, нянгийн эсрэг, цэр хөөх эм, халдварын эсрэг
Lemongrass - вирусийн эсрэг, мөөгөнцөр, халдварын эсрэг
Manuka - вирусийн эсрэг, нянгийн эсрэг, иммуностимулянт, antitussive, expectorant
Melissa - иммуностимулятор, цэр ховхлох, ханиалгах үйлчилгээтэй
Ravintsara - вирусийн эсрэг, нянгийн эсрэг, халдварын эсрэг, иммуностимулятор,
Rosemary - нянгийн эсрэг, цэр хөөх эм ч гэж хэлдэг
Tea tree - вирусийн эсрэг, нянгийн эсрэг, халдварын эсрэг, иммуностимулятор
Thyme - нянгийн эсрэг, халдварын эсрэг, иммуностимулянт
Адаптоген ба антиоксидант чухал тос
Адаптогенууд: Зарим амин тосыг бие махбодын үйл явц, даавар ялгаруулалт, стресст "хэвийн болгох" нөлөөтэй байдаг тул тэдгээрийн үйлчлэл нь энерги, өдөөлт багасах, тайвшруулах, үйлчилгээтэй гэдгээрээ алдартай тул тэдгээрийг адаптоген гэж ангилдаг. Адаптогены амин тос нь стрессийн дааврын төвшинг зохицуулах, тэсвэр тэвчээрийг нэмэгдүүлэх, дархлааны хариу урвалыг сайжруулах, цусны даралт, зүрх, амьсгалын замын үйл ажиллагааг хэвийн болгох, үрэвслийг бууруулах үйлчилгээтэй тул урьдчилан сэргийлэх ач холбогдолтой бөгөөд өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, эдгэрэхэд хувь нэмэр оруулдаг.
Адаптоген амин тосны жишээнүүд: Bergamot, Frankincense, Rose Geranium, Lavender, Lemon, Melissa, Rose, Neroli, Ylang-ylang.
Антиоксидантууд нь тэнцвэрийг хадгалж, исэлдэлтийн стрессийг хэвийн хэмжээнд байлгаж, дархлааг сайжруулж, бие махбодыг эрүүлжүүлдэг. (Исэлдэлтийн стресс нь бие махбод дахь чөлөөт радикал ба антиоксидантуудын тэнцвэргүй байдал бөгөөд эс, эд эсийг гэмтээхэд хүргэдэг. Исэлдэлтийн стресс нь байгалиас заяасан бөгөөд хөгшрөлтөд тодорхой үүрэг гүйцэтгэдэг)
Антиоксидант амин тосны жишээ: - Citrus essential oils, Black Pepper, Ginger, Lemon, Grapefruit, Oregano...
Спазмодик ханиалгыг арилгахад зайлшгүй шаардлагатай тос - түрхэх хамгийн сайн арга бол уураар амьсгалах эсвэл цээжээр үрэх явдал юм.
Ханиалгах, амьсгалын замын antispasmodic амин тосны жишээ: Cypress, Roman Chamomile, Fennel, Lavender, Myrtle, Manuka, Marjoram гэх мэт.
Тэмдэглэл: Roman Chamomile, Lavender, Manuka тос нь хүүхдүүд эсвэл архаг хууч өвчтэй хүмүүст ууршуулна эсвэл 0.5% -иас 1% хүртэл шингэлсэн хольцод хэрэглэхэд тохиромжтой бөгөөд хөлийн уланд түрхдэг.
Уушгины үрэвсэл нь нян, вирус, мөөгөнцрийн улмаас уушгинд ноцтой, амь насанд аюултай халдвар юм. Бактери ба вирусээс үүдэлтэй уушгины хатгалгаа нь найтаах, ханиалгах үед гарч буй агаар дуслын замаар халдварладаг бөгөөд мөөгөнцрийн уушгины хатгалгаа нь хүрээлэн буй орчноос, өөрөөр хэлбэл арьсны гадаргуутай хавьтахаас үүсдэг.
Амьсгалын замын үрэвслийн эсрэг амин тос: Cedarwood, Frankincense, Blue Tansy, Thyme.
эх сурвалж: https://ifaroma.org/.../essential-oils-coronavirus-covid19
