17/04/2022
VIỆC NÀO DỄ CHỊU HƠN: THA THỨ HAY TRẢ THÙ?
__________________________________________________________________
Nguồn: https://therapytips.org/interviews/to-forgive-or-not-to-forgive
Dịch bởi: MedKaneeey | Bài viết thuộc quyền sở hữu của dịch giả và chỉ được đăng tải duy nhất tại MedKaneeey,vui lòng không tự ý repost!
__________________________________________________________________
Chuyên gia tâm lý Karina Schumann đang thảo luận về sức mạnh của sự tha thứ đối với sự bình yên trong tâm hồn.
Một nghiên cứu mới [1] được công bố trên tạp chí Journal of Personality and Social đã khẳng định lợi ích của sự tha thứ đối so với việc trả thù trong việc sử chữa cảm giác về bản bản thân của một người sau một trải nghiệm mất nhân tính hoặc trở thành nạn nhân.
[1] https://psycnet.apa.org/record/2021-57507-001 (2022)
Để hiểu được sự khác biệt giữa hai phương thức trên, gần đây tôi đã nói chuyện với nhà tâm lý học Karina Schumann (tác giả chính của nghiên cứu từ Đại học Pittsburgh. Đây là bản tóm tắt cuộc trò chuyện của chúng tôi.
Điều Gì Đã Truyền Cảm Hứng Cho Cô Để Nghiên Cứu Về Chủ Đề Giữa Sự Tha Thứ Và Trả Thù Này?
Vào những năm gần đây, các nhà tâm lý học nhận thấy rằng nhận thức của con người về nhân tính của họ có thể bị dao động, cũng như là họ rất nhạy cảm và dễ tổn thương bởi người khác. Các nghiên cứu trước đây đã chứng minh rằng việc đối xử lạnh nhạt và thiếu sự thấu hiểu có thể khiến cho con người trở nên vô tâm, vô cảm như đồ vật; và cách đối xử thiếu tôn trọng hoặc trịch thượng làm cho họ mất đi sự tinh tế, và các nhận thức bậc cao [2] như các động vật thấp kém.
[2] Nhận thức bậc cao bao gồm một loạt các kỹ năng tư duy phức tạp. Ví dụ như là thu nhận khái niệm, ra quyết định có hệ thống, tư duy đánh giá, động não (bao gồm cả sáng tạo) và sử dụng quy tắc.
*Vô nhân tính: trong trường hợp này, ý chỉ là con người bị tước đi cảm xúc (cả tích cực lẫn tiêu cực) và trở nên VÔ CẢM GIỐNG ĐỒ VẬT
Trong nghiên cứu thử nghiệm riêng của tôi, những người tham gia đã mô tả nhiều loại cảm xúc vô nhân tính mạnh mẽ như:
- Cảm thấy mình như một món đồ chơi thay vì con người
- Bị quỷ ám (như thể họ đang bị giẫm đạp lên vậy)
- Cảm thấy như họ thuộc về một tầng lớp xã hội thấp kém hơn
Vì vậy, những người càng cảm thấy mình không phải con người, thì họ càng đánh mất đi vị thế làm một thành viên bình đẳng của xã hội loài người.
Và dĩ nhiên, cảm giác cô độc cũng đáng được quan tâm. Nhưng cảm giác đó lại liên quan đến các hệ quả tiêu cực khác. Như là suy giảm giá trị vậy, điều đó xảy ra khi con người làm suy giảm nhân tính của người khác, cảm giác bị mất đi nhân tính có thể làm tiền đề cho việc đánh mất đi giá trị của nạn nhân, bao gồm cả cảm giác tội lỗi, mất phẩm giá và thậm chí là làm giảm ý nghĩa đối với sự hiện diện của một người.
Dẫn đến các hậu quả của việc suy giảm nhân tính, một câu hỏi quan trọng là làm thế nào để nạn nhân có thể khôi phục ý thức về con người của mình. Nhiều thập kỷ nghiên cứu về sự tha thứ đã chứng minh rằng nó có nhiều lợi ích đến tâm lý, sinh lý và các mối quan hệ. Cùng với cộng tác viên của tôi, Greg Walton, tôi đã đưa ra giả thuyết rằng việc tha thứ cho kẻ vi phạm cũng sẽ cho làm cho nạn nhân phục hồi nhân cách sau khi trở thành nạn nhân.
Trong phạm vi nghiên cứu của bạn, 'phục hồi nhân tính của bản thân' nghĩa là gì?
Sau một trải nghiệm với cương vị là nạn nhân, chúng tôi cảm thấy rằng ý thức về nhân tính của chúng tôi đã bị hủy hoại. Ngay cả những hành vi ngược đãi thường ngày - như bị sếp coi thường hoặc bị bạn bè bỏ rơi - cũng có thể khiến bạn cảm thấy bị mất đi nhân tính.
Chúng tôi hứng thú với việc kiểm tra xem liệu nạn nhân có thể phục hồi lại nhân tính của hóa bản thân theo một cách hiệu quả hay không thông qua việc khôi phục ý thức về nhân tính của họ như trước khi trải nghiệm mất đi nhân tính xảy ra. Và chúng tôi nhận ra sự tha thứ có thể làm được điều đó.
Ví dụ, trong một nghiên cứu của chúng tôi, chúng tôi đã đưa thêm vào một điều khiển không xúc phạm mà trong đó một số người tham gia tưởng tượng mình đang trong một tương tác trung lập với đồng nghiệp. Những người tham gia khác tưởng tượng bị đồng nghiệp xúc phạm và sau đó tưởng tượng hoặc là lựa chọn tha thứ cho đồng nghiệp hoặc trả thù họ, tùy thuộc vào tình huống mà họ nhận được.
Chúng tôi nhận thấy rằng những người tham gia tưởng tượng sẽ trả thù đồng nghiệp vẫn ở trạng thái bị mất đi nhân tính (ví dụ: tự đánh giá bản thân là cảm thấy kém tinh tế, dễ xúc động và thông minh, và tỏ hời hợt, lạnh lùng và thú tính hơn) so với những người tưởng tượng không có hành vi phạm tội nào xảy ra, ngược lại những người tham gia tưởng tượng việc tha thứ cho đồng nghiệp cảm giống như những người tưởng tượng không có hành vi phạm tội nào xảy ra.
Mô hình kết quả này cho thấy rằng sự tha thứ có thể giúp nạn nhân phục hồi hoàn toàn sau khi ý thức về con người của họ đã bị tổn hại bởi một hành vi xúc phạm. Tất nhiên, việc phải vượt ra ngoài các kịch bản tưởng tượng là rất quan trọng, vì vậy chúng tôi đã nhân rộng những lợi ích của việc phục hồi nhân cách trong các nghiên cứu khác bằng cách sử dụng trải nghiệm xúc phạm và tha thứ / trả thù thực sự.
Theo ý kiến của bạn, sự tha thứ có gì mà hỗ trợ quá trình phục hồi nhân tính của một người? Điều gì làm cho nó tốt hơn là sự trả thù?
Tha thứ là một quá trình biến đổi mà bao gồm việc giải phóng sự tiêu cực đối với người có lỗi và có thể làm tăng tính tích cực và cảm giác nhân từ đối với họ. Nó được coi là một phản ứng đạo đức bắt nguồn từ các đức tính của lòng thương xót, tình yêu vô điều kiện, và lòng rộng lượng [3], và vì bản chất hành động vì lợi ích chung của xã hội, nó được đánh giá cao hơn về mặt đạo đức so với việc tuân thủ nghiêm ngặt công lý.
[3] Khi nào là thời điểm tốt nhất để giúp đỡ người khác thay vì bản thân? https://therapytips.org/interviews/when-is-it-best-to-help-others-instead-of-ourselves
Vì sự tha thứ bao gồm phản ứng mang tính lợi ích xã hội đối với người có lỗi, những nạn nhân chọn cách tha thứ có thể cảm thấy họ đang hành động phù hợp với các giá trị đạo đức của con người là chấp nhận và quan tâm đến người khác. Và bởi vì đạo đức là một thuộc tính trung tâm của con người, chúng tôi đã dự đoán rằng sự tha thứ sẽ được trải nghiệm như một phản ứng rõ ràng đã nâng cao đạo đức con người.
Chúng tôi tìm thấy sự ủng hộ mạnh mẽ cho dự đoán này. Những người đã tha thứ cảm thấy rằng họ đã hành động phù hợp với các giá trị đạo đức, từ đó cho phép họ cảm thấy được phục hồi.
Còn trả thù thì sao? Trả thù là hành động gây tổn thương hoặc làm hại ai đó vì sai lầm mà người đó phải gánh chịu. Mặt khác, những nạn nhân trả thù có thể cảm thấy được có lại nhân tính vì họ áp đặt sự thống trị và kiểm soát lên người có lỗi, việc này giống với với tự nâng cao giá trị con người của việc đạt được quyền lực [4]. Ngoài ra, vì những nạn nhân trả thù thường tin rằng họ đang bảo vệ công lý, họ có thể cảm thấy mình đang hành động phù hợp với giá trị quan trọng này.
[4] Tại sao những người thao thuyết Darwin xã hội lại ít hạnh phúc hơn những người còn lại? https://therapytips.org/articles/why-social-darwinists-are-less-happy-than-the-rest-of-us
Mặt khác, cũng có những lý do khiến việc trả thù có thể không khiến bạn cảm thấy có lại nhân tính. Mọi người có thể cảm thấy việc trả thù là hành vi thiếu văn minh, phá hoại hoặc chống đối xã hội, vi phạm các giá trị đạo đức. Vì khả năng trả thù ganh đua này, chúng tôi đã đưa ra giả thuyết rằng sự trả thù sẽ ít làm tái nhân tính hóa hơn là sự tha thứ. Và một lần nữa, chúng tôi tìm thấy sự ủng hộ cho dự đoán này qua năm nghiên cứu.
Nghiên Cứu Của Bạn Cũng Cho Thấy Rằng Sự Tha Thứ Có Lợi Ích Lâu Dài Và Sẽ Vẫn Còn Sau Khi Nạn Nhân Đã Tha Thứ Cho Người Có Lỗi Với Họ. Bạn Có Thể Nói Rõ Hơn Về Điều Đó Không?
Chúng tôi đã không kiểm tra lợi ích lâu dài của việc tha thứ, nhưng chúng tôi đã kiểm tra xem khả năng tái phục hồi nhân tính của một người có liên quan đến các kết quả có lợi khác trong cùng một giai đoạn hay không. Cụ thể, chúng tôi phát hiện ra rằng những người cảm thấy tái nhân tính hóa vì họ đã tha thứ cho người có lỗi với mình, kết quả, cảm thấy một cảm giác thuộc về cộng động con người mạnh mẽ hơn, cho thấy rằng đạo đức của họ chủ yếu tập trung hơn vào con người của họ và cho thấy xu hướng thấp hơn đối với tự hại.
Những lợi ích mà chúng tôi thấy từ những kết quả này cho thấy rằng việc tái nhân tính hóa bản thân thông qua sự tha thứ có thể có những tác động có ý nghĩa đến cách mọi người đối xử với bản thân và những người khác.
Bạn Có Lời Khuyên Nào Cho Một Người Mà Cảm Thấy Lưỡng Lự Trong Việc Tha Thứ Cho Người Có Lỗi Với Họ?
Đầu tiên, tôi sẽ tự hỏi rằng sự lưỡng lự đó đến từ đâu. Có phải là vì họ cảm thấy sự xúc phạm đó quá nặng nề để tha thứ hay họ cảm thấy người có lỗi chưa ăn năn, hối lỗi? Có phải vì người có lỗi đã làm tổn thương họ quá nhiều lần trước đó và họ sợ sự tổn hại đó sẽ tiếp tục xảy ra? Hay hơn hết thảy, là chính bản thân họ khó buông bỏ oán giận sau khi bị ai đó hãm hại? Tùy thuộc vào những rào cản cụ thể mà một người gặp phải, họ có thể sẽ chưa sẵn sàng để tha thứ và họ có thể không cảm thấy rằng sự tha thứ là tốt cho họ.
Nếu bạn ở trong một trường hợp như thế, bạn có thể tự hỏi bản thân rào cản cá nhân của mình là gì và suy nghĩ xem việc duy trì trạng thái không khoan nhượng ảnh hưởng như thế nào đến hạnh phúc cá nhân của bản thân bạn [5], của người khác và mối quan hệ của bạn với người đó. Nếu sau đó bạn quyết định rằng bạn có thể đã sẵn sàng để bắt đầu quá trình tha thứ, bạn có thể bắt đầu bằng cách suy ngẫm về việc mà bạn đang gặp khó khăn trong việc tha thứ.
[5] 10 cách giúp tâm hồn bạn thêm tươi đẹp https://therapytips.org/articles/10-ways-to-increase-your-psychological-flourishing
Suy nghĩ về những cảm xúc và cảm nhận của bạn có về những gì đã xảy ra. Bạn có cảm thấy mình đã hiểu chính xác về hành động của người có lỗi và nguyên nhân khiến họ làm những điều đó (nếu không, có lẽ một cuộc trò chuyện với họ có thể sẽ hữu ích)? Có cách nào mà bạn có thể liên hệ cũng như cảm thông với hành động của người có lỗi không? Bạn đã từng nhận được lòng trắc ẩn và sự tha thứ sau khi làm tổn thương ai đó chưa? Cảm giác đó như thế nào? Mối quan hệ của bạn với người này có đáng để đầu tư vào hay không? Nếu vậy, giá trị mà mối quan hệ mang lại trong cuộc sống của bạn có thể là thứ cần tập trung vào. Nếu không, thay vào đó, bạn có thể tập trung vào việc giải tỏa sự tức giận và oán giận đối với ai đó có thể sẽ có lợi cho bạn như thế nào. Và nếu bạn chọn tham gia vào quá trình này, hãy hiểu rằng tha thứ không có nghĩa là bào chữa cho người có lỗi hoặc thả người có lỗi khỏi trách nhiệm về hành vi của họ.
Bạn Muốn Nghiên Cứu Về Sự Tha Thứ Đi Đến Đâu Trong Tương Lai?
Bất kể chúng ta nghĩ về một quá trình hoặc hành vi tâm lý tích cực đến mức nào, sẽ luôn có những trường hợp mà nó có thể có ít tác động tích cực hơn hoặc thậm chí tiêu cực. Tha thứ thường được coi là thực sự có lợi - không chỉ đối với những người nhận được sự tha thứ, mà còn đối với những người đưa ra sự tha thứ.
Mặc dù nói là thế, có một số nghiên cứu cho thấy những trường hợp mà sự tha thứ có thể không có lợi (Ví dụ: khi cố gắng ngăn chặn sự lạm dụng tái diễn trong một mối quan hệ tình cảm [6], McNulty, 2011; khi cảm thấy sự tha thứ là không xứng đáng bởi vì người phạm lỗi không ăn năn, Strelan et al. ., 2016). Tôi nghĩ về lĩnh vực này còn rất nhiều thứ phải làm trong việc xác định các điều kiện và những đối tượng mà sự tha thứ là có lợi hay có hại, cũng như liệu những tác động đó có thể phụ thuộc vào cách mà ai đó từng nhận và đưa ra lời tha thứ hay chăng.
[6] Bạo lực gia đình phổ biến hơn đối với 2 loại tính cách này https://therapytips.org/articles/domestic-violence-is-more-common-among-these-two-personality-types
Ví dụ: bạn có thể tưởng tượng sự tha thứ đến theo dạng mà nạn nhân che dấu vấn đề dưới tấm thảm mà không giải quyết vấn đề với kẻ có lỗi có thể khiến kẻ vi phạm cảm thấy họ có thể làm hại nạn nhân một lần nữa mà không gây hậu quả gì. Nhưng nếu nạn nhân trực tiếp giải quyết vấn đề với kẻ có lỗi và nói rõ rằng sự tha thứ của họ phụ thuộc sự chuyển biến về hành vi, thì kẻ có lỗi biết họ đang phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình, ngay cả khi được tha thứ. Bởi vì sự tha thứ có thể có những dạng khác nhau, tôi muốn thấy các nhà tâm lý học làm việc để tìm hiểu hậu quả của những dạng khác nhau này trong các tình huống khác nhau.
Tôi cũng mong muốn thấy được sự tập trung mạnh mẽ hơn vào việc hiểu làm thế nào để mọi người có thể hướng tới sự tha thứ trong những hoàn cảnh khi việc giữ lại sự tha thứ có hại cho chính họ. Khi thiết kế các biện pháp can thiệp này, điều thực sự quan trọng là nạn nhân cảm thấy có sự lựa chọn trong quyết định tha thứ và nó cho phép nạn nhân tình nguyện tham gia vào quá trình tha thứ.