02/05/2024
Conjuctivitis
Waa maxay daaf ? ๐ค
Conjunctivitis, oo af-Soomaali loo yaqaan "daafka," waa caabuq ku dhaca conjunctiva, taas oo ah lakabka hufan ee daboolaya qeybta cadd ee isha (sclera) iyo gudaha qarniyaha isha. Conjunctivitis waxaa sababi kara jeermisyo kala duwan sida bakteeriyada, fayraska, ama xasaasiyad, sidoo kale waxaa sababi kara waxyaabo kale sida qiiqa, boodhka, ama dhibaatooyinka la xidhiidha xirashada muraayadaha indhaha.
Calamadaha daafka waxaa ka mid noqon kara:
- Casaan iyo barar ku yimaada conjunctiva
- Xanuun ama gubasho isha dhexdeeda
- Dareenka inay jiraan waxyaabo shisheeye ah oo isha ku jira
- Dheecaan ama xab isha ka yimaada
- Indhaha oo isku dhega, gaar ahaan marka la soo tooso
Daaweynta conjunctivitis waxay ku xiran tahay sababta keentay. Haddii bakteeriyo keento, waxaa laga yaabaa in loo baahdo antibiotics. Haddii fayras keeno, badanaa wuu iska bogsadaa laakiin waxaa jira tallaabooyin lagu yareeyo calaamadaha. Haddii xasaasiyad keento, daaweynta xasaasiyadda iyo ka fogaanshaha alerjiga ayaa muhiim ah. Waa muhiim in la raaco talooyinka dhaqtarka iyo in la ilaaliyo nadaafadda gacmaha si looga hortago faafinta jeermiska.
Sidee buu ku faafaa cudurkan
Conjunctivitis, ama daafka isha, wuxuu ku faafaa siyaabo kala duwan iyadoo ku xiran nooca conjunctivitis:
1. Conjunctivitis Bakteeriyada ah:
- Taabashada indhaha adiga oo aan gacmaha dhaqin ka dib markii la taabto qof qaba conjunctivitis bakteeriyada ah ama walxaha ay taabteen.
- Isticmaalka shukumaanada, barkimooyinka, ama alaabada kale ee shakhsiga ah ee qof qaba caabuqan.
2. Conjunctivitis Fayraska ah:
- Si la mid ah bakteeriyada, fayrasku wuxuu ku faafaa taabashada indhaha iyadoo aan la dhaqin gacmaha.
- Qufac iyo hindhiso ayaa sidoo kale kordhin kara faafidda fayraska haddii qofku taabto dheecaanka ka yimaada sanka ama afka qofka qaba conjunctivitis-ka fayraska ah ka dibna taabto indhahooda.
3. Conjunctivitis Xasaasiyadda ah:
- Xasaasiyadda ma aha mid faafa, laakiin qofku wuxuu la kulmi karaa xasaasiyad haddii uu la xiriiro allergens-ka sida boodhka, manka, ama xayawaanka rabaayadda ah.
4. Conjunctivitis Kiimikada ama Irritant-ka ah:
- Taabashada kiimikooyinka ama walxaha irritant-ka ah sida chlorine-ka barkadaha lagu dabaasho ama qiiqa sigaarka, ka dibna taabashada indhaha.
Si looga hortago faafinta conjunctivitis, waxaa muhiim ah in la raaco dhowr tillaabo oo fudud:
- Gacmahaaga si joogto ah u dhaq, gaar ahaan ka hor intaadan taabanin indhahaaga.
- Ka fogow isticmaalka shukumaanada ama alaabada kale ee shakhsiga ah ee dadka kale.
- Haddii aad qabto conjunctivitis, iska ilaali inaad taabato indhahaaga si aad uga hortagto faafinta caabuqa.
- Isticmaal tissues ama xaashiyo markaad hindhisayso ama qufacayso, kuna tuur si habboon.
- Iska ilaali xiriirka dhow ee dadka kale haddii aad qabto ama aad u malaynayso inaad qabto conjunctivitis.
Waa muhiim in la tixgeliyo in noocyada kala duwan ee conjunctivitis ay leeyihiin muddooyin kala duwan oo faafitaan, sidaas darteed talooyinka caafimaadka bulshada iyo nadaafadda shaqsiga waa in la raacaa si loo yareeyo khatarta faafitaanka.
W/Q: Dr Malaria
Rajo Polyclinic Center