16/05/2025
1. Maxaa Sababa Naqaska? (Waa maxay sababta uu qof u qaado naqaska?)
Naqasku waa xanuun ku dhaca habka neefsiga, gaar ahaan marinnada hawada ee sambabada, taasoo keenta in ay bararaan ama ciriiri noqdaan. Waxaa sababi kara:
Sababaha Naqaska:
Dhalasho ahaan (genetic): Haddii qoyskaaga ay ka jiraan dad qaba naqaska ama xasaasiyad, halista way sii kordheysaa.
Xasaasiyad (Allergy): Boorka, ubaxa, cayayaanka guriga (dust mites), timaha xoolaha, ama caagagga qaar.
Qiiq ama ur xun: Qiiqa sigaarka, gaaska baabuurta, ama urta cadarka ama kiimikooyinka.
Caabuq ku dhaca neef-mareenka: Sida hargabka, ifilada (flu), ama caabuqyo kale.
Dadaal jireed: Ciyaar ama orod daran wuxuu sababi karaa neef (exercise-induced asthma).
Isbedelka cimilo: Qabowga daran ama huurka sare.
Hormoon isbedel: Dumarka qaar waxaa ku darsama neefka xilliyada caadada ama uurka.
---
2. Maxaa Lagu Daaweeyaa Naqaska?
Daaweynta naqasku waa laba qaybood: daawo joogto ah (preventive) iyo daawo degdeg ah (relief/emergency).
A. Daawooyinka Joogtada ah:
Inhalers corticosteroids: Sida beclomethasone, budesonide, fluticasone โ Waxay yareeyaan bararka marinnada neefta.
Leukotriene modifiers: Sida montelukast โ Waxay xakameeyaan xasaasiyadda.
Long-acting bronchodilators (LABA): Sida salmeterol ama formoterol โ Waxay furaan marinnada neefta muddo dheer.
B. Daawooyinka Degdegga ah:
Reliever inhalers: Sida salbutamol ama albuterol (Ventolin) โ Waxay si degdeg ah u furaan marinka neefta marka uu qofku dareemo neef.
> Fiiro gaar ah: Dhakhtarka ayaa doorinaya daawada kugu habboon iyadoo lagu salaynayo darnaanta xanuunkaaga.
---
3. Maxaa Lagu Hortagi Karaa Naqaska?
Si looga hortago naqaska ama uu u yaraan karo:
Talooyin ka-hortag ah:
Ka fogaanshaha waxyaabaha kiciya naqaskaaga: Sida qiiqa sigaarka, boorka, cayayaanka, iyo ubaxa.
Isticmaalka daawooyinka joogtada ah sida uu dhakhtarku faray.
Guriga ku nadiifi si joogto ah: Gaar ahaan meelaha ay boorka iyo cayayaanku ku badan yihiin.
Iska ilaali qabowga daran iyo isbedel cimilo oo degdeg ah.
Haddii aad cayil badan tahay, hoos u dhig miisaanka.
Ka fogow urta cadarka xooggan iyo kiimikooyinka guryaha.
Qaadashada talaalka ifilada (flu vaccine) sanad kasta.