29/10/2024
Arterial Blood Gas (ABG) waxay tahay baaritaan caafimaad oo si gaar ah loogu sameeyo dhiigga laga soo qaado halbawlaha wadnaha (artery), taas oo ka duwan dhiigga laga qaado xididada kale ee jidhka (veins). Baaritaankan waxaa loo isticmaalaa si loo ogaado heerarka ogsijiinta iyo kaarboon daayoxide ee dhiigga, iyo dheelitirka acid-base (pH) ee dhiigga. Waxay muhiim u tahay in la fahmo xaaladaha caafimad ee bukaanka, sida neefsashada iyo dheellitirka dheecaannada jirka.
Faa'iidooyinka Arterial Blood Gas (ABG):
1. Ogaanshaha Xaaladaha Sambabada: Baaritaankan waxaa laga yaabaa in loo isticmaalo in lagu ogaado dhibaatooyinka sambabada, sida COPD, asthma, iyo cudurrada neefsashada kale ee keena neefsashada dhibaato.
2. Ogaanshaha Dhibaatooyinka Qalbiga: ABG waxay sidoo kale kaa caawin kartaa in la ogaado xaaladaha wadnaha, gaar ahaan haddii dhiiggu uusan si fiican ugu wareegayn jirka.
3. Heerka Ogsijiinta Dhiigga: Tani waa mid aad muhiim u ah gaar ahaan bukaannada ICU-ga ku jira ama kuwa qaba dhibaatooyinka neefsashada, si loo hubiyo in ogsijiinta ay ku filan tahay.
4. Ogaanshaha Heerka Acid iyo Base: PH-ga dhiigga ayaa ah mid muhiim ah oo muujinaya dheellitir la’aanta acid iyo base ee jirka (acidosis ama alkalosis), taas oo noqon karta xaalad caafimaad oo khatar ah.
5. Daryeelka Bukaanka Degdegga Ah: ABG waxaa inta badan loo isticmaalaa xaaladaha degdegga ah, gaar ahaan marka bukaanka uu ku jiro xaalad halis ah oo u baahan daryeel degdeg ah si loo fahmo heerarka ogsijiinta, kaarboon daayoxide, iyo dheecaannada dhiigga.
Sida ABG loo Sameeyo:
1. Dhiig ayaa laga soo qaadaa halbawlaha (sida halbawlaha curcurka) iyadoo la adeegsanayo cirbad khaas ah oo nadiif ah.
2. Dhiigga waxaa si degdeg ah loogu diraa shaybaarka si loo eego cabbiraadaha muhiimka ah.
3. Natiijooyinka waxaa loo isticmaalaa si loo dejiyo qorshaha daryeelka, iyadoo la eegayo heerka ogsijiinta, kaarboon daayoxide, pH, iyo bicarbonate.
Qiimeynta Natiijooyinka ABG:
pH: Heerka pH waa inuu ahaadaa inta u dhaxaysa 7.35 iyo 7.45. Haddii uu ka hooseeyo 7.35, waxaa laga yaabaa inuu jiro acidosis; haddii uu ka sarreeyo 7.45, waxaa laga yaabaa inuu jiro alkalosis.
PaO₂: Heerka caadiga ah waa 75-100 mm Hg. Heerkan hoose waxaa loola jeedaa ogsijiin yari (hypoxemia).
PaCO₂: Heerka caadiga ah waa 35-45 mm Hg. Haddii uu aad u sarreeyo, waxaa laga yaabaa inay jirto neefsashada oo yaraata (hypoventilation); haddii uu aad u hooseeyo, waxaa laga yaabaa inay jirto neefsashada oo kordha (hyperventilation).
HCO₃⁻: Heerka caadiga ah waa 22-26 mEq/L, taas oo tilmaamaysa dheellitirka base ee jirka.
Baadhitaanka ABG wuxuu muhiim u yahay fahamka guud ee xaaladda caafimaad ee bukaanka, wuxuuna gacan ka geystaa samaynta qorshaha daryeel caafimaad ee saxda ah.