31/08/2023
Waa maxay Niyad jabku "Depression " Maxaa Keeni kara .Side Lola tacala ama loo daweeye rabiba wax daweeye
1.Niyadjabka waxaa loola jeedaa, markay jirto xaalad dareen ah oo uu qofku muddo dheer dareemayo dhib iyo ciriri nafsadda ah, noloshuna ay u muuqato mid aan iftiin lahayn. Marka qofka uu hayo niyadjab, haba yaraadee ma jiraan wax uu dareen wanaagsan oo farxad geliya ka helayo. Qofka niyadjabku hayo inuu hawl bilaabo way ku adag tahay, si dhakhso ah ayuuna u daalaa. Inta badanna way ku adag tahay inuu go’aan gaaro. Waxaa sidoo kale ku adag inuu qalbigiisu u soo jeedo tusaale ahaan waxbarashada, wax akhriskaba iyo howlaha guriga.
2.Qofka niyadjabku hayo hurdo xumo ayuu badannaa leeyahay, waana wax iska caadi ah in waqti h**e ay hurdadu ka dhamaato. Qofka niyadjabku dhibaatada ku hayo hurdada inuu helo ayaa mararka qaar ku adkaata, ama hurdo fiican ma seexdo, oo marar badan ayuu toosaa. Mararka qaarkood niyadjabku wuxuu leeyahay hurdo aad u badan, cunto xumo iyo culayska qofka oo hoos u dhaca.
3. Sidoo kale waa wax caadi ah inuu qofku nafsadiisa aad u eedeeyo. Qofku wuxuu kaloo isku arkaa xanuunno jirka ah oo kala duwan, sida madax xanuun, murqo xanuun, calool xanuun iyo dhabar xanuun, daal iyo tabardarri, hilmaan badan iyo tinta oo daadato.
4.Dad badan oo diiqadaysani waxay la kulmaan kacsanaan (isku buuq). Kacsanaanta badanaa waxaa la socdo xanuun jirka laga dareemo. Kuwa kacsani waxay haystaan maskax aad mashquul u ah, feker soo noq-noqda.
Maxaa Keeno Diiqada / Niyadjabka?
In la fahmo waxyaabaha niyadjabka keeno waxay qeyb wayn ka qaadataa in xal la helo, waxayna ka hortagaysaa khaladaad badan oo bulshadu aaminsan tahay. dad badan ayaa aaminsan in niyadjabku uu ku dhaco dad gooni ah, waxaa kaloo la aaminsan yahay in niyadjabku uu ka tarjumayo iimaanka qofka iyo alle ku xirnaantiisa.
Astaamaha niyadjabku waxay yimaadaan markuu khalkhal galo dheecaannada u kala goosha ama dhambaal-sidayaasha maskaxda, afka qalaadne lagu dhaho "Neurotransmitters", daawooyinka loo qaato niyad-jabkuna waxay saxaan dhambaal sidayaashaas khalkhalay, waxyaabaha khalkhal galin karo arrimahaas waxaa loo kala qeybiyaa 5 qaybood:
1. Hida-raace: dadka qaar baa u nugul cilladda niyadjabka, waana wax Alle ku abuuray, si sahlan ayay iskugu buuqi karaan,
2.Macdanta Jirka : Alle wuxuu jirka ku abuuray macdan kala duwan oo mid walba howl gooni ah qaabilsan, haddii, macdanta haddii jirka ku yaraato uu qofka sidaan dareemayo waxaa ugu h**eeyo Fitamiinnada khaasatan nuucyada D, B3, B6 iyo B12, birta (Iron)
3. Hormoonnada: Hormoonku waa dheecaanno kala duwan oo ay soo saaraan qanjirrada jirka ku jira, jirkuna k**a maarmo, haddii hormoonnada ay jirku ku bataan ama yaraadaan, qofka niyaddiisu way isbadashaa waxaana la soo dirso xanuunka niyad-jabka, badanaa lama dareemo in jirka ay ku yaraadeen ama ku bateen illaa in la baaro mooyee, xanuunka ugu caansan waa xanuunka howlgabka "Thyroid-ka" oo badanaa lala xiriiriyo diiqadda iyo niyad-jabka, a
4.Xilliyada: waxaa jiro nuuc ka mid ah diiqada oo la dareemo xilliyada qaar, waxaana loo yaqaanaa "Seasonal Affective Disorder", qofku wuxuu dareemaa maalmo qaar in wax ka qaldan yihiin, inuu dareemayo murugo, daal aan caadi ahayn iyo hurdo la'aan, maalmo kadib caadi ayuu ku soo laabtaa,
5. xaaladaha : Niyadjabka ka dhasho xaaladaha qaar ee qofka soo maro noloshiisa waa qeyb ka mid ah waxayaabaha keeno niyad-jabka inkastoo ay tahay nuuca loogu aqoon badan yahay, xaaladahaas waxaa ka mid ah dhimasho qof kugu dhaw, furriin, shaqo ka eryid, dhaawac nafsi ah oo caruurnimadii laguu gaystay,dagaalada
Sidee loola tacaala
1.Jimicsi in uu qofku samaaye maskaxda waxaa gaadha xiligaas dhiig fiican kaas oo uwada vitamino iyo macdantan ka helno cuntada qofka waxa uu ka helaa daganaan iyo cidhiidhag oo kayarada iyo in uu siifcan u fikiro
2.Iska ilaali cidlada qofku marka uu kaligii yahay waxa maskaxdiisa ku soo noq noqda dhacdooyinkii h**e noloshiisa ama xanuunkisa marwalba waa mid ku mashuula xaalada haysa , balse haduu mashquulo maskaxda way mashquusha qofkuna isaga oo daalan ayuu hurdo raadsadaa
3.Qoysku waxay dowr wayn ka ciyaari karaan ka kabsashada diiqada haddii ay aqoon u yeeshaan qofka sida loo hayo, sida hooyooyinka la iil darran xanuunkaan waa in kaalmo ka helaan xubnaha kale ee qoyska si loola qeybsado culeyska saaran.
4.Dawaynta :Daawayntu waxay ku xiran tahay in la ogaado sababta rasmiga ah ee ka dambayso niyadjabkaaga, haddii ay xanuun jirkaaga ku jiro ay tahay waa in baaritaanno lagugu sameeyaa, haddii ay ka dhalatay nafaqo darro ama khalkhal hormoonnada ah iyadane waa in daawo lagu saxaa, haddii ay ka bilaabatay xaalado halis ah oo ku soo maray ama raad nafsi ah kugu reebay waa in iyadane lagula tacaalaa sheekaysi
5.Alle waydiso in uu ku caafiya isaga ayaa waxwaba qaadi kara Digriga alle badi isaga ayaa dawo u ah xanuun walba 4
