https://www.facebook.com/107578988209946/

Dr MAHDI, Mogadishu (2025)

22/11/2024

What is RUTF❓
Waa Maxay RUTF❓
RUTF (buskud dhiqdhiiq) waxa laga so gaabiye “Ready-to-use therapeutic food” Oo micnaheedu yahay Waa cunto diyaar ah lona isticamalo daweyn laguna dawenaayo caruurta “wasting” ka ah ama nafaqodarada balaaran heyso (SEVERE ACUTE MALNUTRITION) kuwaas Oo ka yar da’dooda 5ta sano Sido kale aan heli Karin cunto ku filan ama cunto “nutrients” nafaqo.‼️

RUTF muxu ka samaysan yahay❓
Wuxu ka samaysan yahay:
Energy, Iron, magnesium, vitamins, folic acid ama iodine iyo kuwo kale……
Inta an Kor kuso xusay waxay jirka uqabtaan waxyaabo badan Oo faaaido leh📌

RUTF Waa maxay faaidoyinka uu leyahy⁉️
Faaidoyinkisa waxa ka mid ah in cunuga nafaqodarada heeso uu ka badbaadi dono xanuunada qaar hadi si saxan loo Siya Sido kalena waqti saxan lagu siyo,
Hadii uu cunuga ahaa ‘weight loss’ wuu ka baxaaa then waxa cunuga u noqdaa Mid miisan kiisa Soo kordha Oo normal noqdo, cunuga la siiyo RUTF waxa lagula taliyaaa qofka sinaaayo inuu Sido kale siiyo biyo bdn kaas Oo ka Qeyb qaata inuu isbadalo cunuga jir ahan iyo Maskax ahaanba.

NB🚫⁉️⁉️

RUTF Somalia Maxay ka aminsan yihin????????
Hadaa nahay somali bahashan Waa jecelnahy wana Cunaa inbdn xita waxa samaynaa in hooyada ay cunugeeda meel MCH ah ay geeso kdibna kuso qadato (RUTF ama buskud dhiqdhiiq) ay isla markaasna suuqa geyso ay sii iibiso lacgtana ay wax kale u isticmasho ma oga Hoyadaas in cunugeeda uu ku jiro xalad adag, Marka laga so tago hooyooyinka waxa jiro dad wax aqris yaqaano Sidoo kale An ogyn muhiimada uu leyahy ama dhibaatoyinka uu leyahy.
Wadamanka dhigeena ah waxay og yihin in RUTF uu cuni Karin ❌qof normal ah Oo cafimad qabo loguna talo galay Ilmaha ka yar 5sano kuwaas Oo ku jiraan xalad nafaqodaro ah (SAM)▪️

Hay’adaha caaalamka qaasatan Kuwa bixiya RUTF waxay ku bixiyan tiro taas Ay ku saleyaaan Ilmaha nafaqodarada heyso, Lkn anaga Somali hada nahay ma ogin midaaas Sido kale waxa laga helaa tukaamanka ama meelaha ganacsiga Lkn Waa qalad midaas Oo laguma talo galin in lagu iibiyo❌❌

(RUFT ama buskud dhiqdhiq) Qasaaarada uu uleyahy qofka ka weyn 5sano:
Wuxu dhibateeya kilyaha kadib waxay noqdan Kuwa shaqadooda gaba, Sido kale qof ka Cuna wuxu noqdaa qof (obese) ah ama cayilan kolba hadi uu misanka kordho wuxu qofku unogol yahy xanuuno bdn Sida (hypertension, diabetic, cholesterol and cardiac problems etc) (dhiigkar, cudurka macaanka ama cudurka dufinka iyo xanunada ku dhaco wadnaha iwm).

Please 🙏🙏🙏 joojiya cunitaaanka RUTF xabadiii ad cuntaa RUTF ama buskud dhiqdhiiq ah Waxaa dishey cunug la taalo dhacaaaya naqafodaro looguna talo galay in lasiiiyo.

09/11/2024

Ma la dhibban tahay 𝐝𝐚𝐚𝐝𝐚𝐬𝐡𝐚𝐝𝐚, 𝐠𝐨'𝐠𝐚, 𝐤𝐨𝐫𝐢𝐢𝐧 𝐥𝐚'𝐚𝐚𝐧𝐭𝐚 𝐭𝐢𝐦𝐚𝐡𝐚 iyo 𝐭𝐢𝐦𝐚𝐡𝐚 𝐣𝐢𝐫𝐚𝐝𝐚 hoose ka soo 𝐬𝐢𝐢𝐛𝐦𝐚?

Haddii aad leedahay qaar ka mid ah ciladahaan, fadlan dhameyso akhrinta 𝐦𝐚𝐪𝐚𝐚𝐥𝐤𝐚𝐚𝐧.

𝐍𝐚𝐟𝐚𝐪𝐚𝐝𝐚 waa waxyaabaha ugu muhiimsan ee sare u qaada caafimaadka 𝐭𝐢𝐦𝐚𝐡𝐚. sida joojinta iyo ka hortaga daadashada, go'ga timaha, waxayna ka qeyb qataan xoojinta iyo nafaqeenta timaha.

Haddii jirkaagu uusan heli nafaqooyinka muhiimka u ah sida: 𝐟𝐢𝐭𝐚𝐦𝐢𝐢𝐧𝐨, 𝐛𝐨𝐫𝐨𝐭𝐢𝐢𝐧𝐨, iyo 𝐦𝐚𝐜𝐝𝐚𝐧𝐭𝐚, waxaa isbadala ku imaada caafimaada timaha sida: daadashada, go'ga, koriin la'aanta timaha iyo timaha hoose oo siibma.

𝐍𝐨𝐨𝐜𝐲𝐚𝐝𝐚 𝐍𝐚𝐟𝐚𝐪𝐚𝐝𝐚 𝐚𝐲 𝐭𝐢𝐦𝐚𝐚𝐡𝐚 𝐮 𝐛𝐚𝐚𝐡𝐚𝐧𝐲𝐢𝐡𝐢𝐢𝐧.

Haddii aad la dhibban tahay daadashada, go'ga, koriin la'aanta timaha iyo timaha hoose oo go'aya, waa lagama maarmaan in aad timahaaga ka quudiso gudaha oo aad qaadato nafaqooyinkaan.

𝐍𝐚𝐟𝐚𝐪𝐨𝐨𝐲𝐢𝐧𝐤𝐚 muhiimka u ah caafimaadka timaha waxaa ka mid ah:

𝟏. 𝐁𝐢𝐨𝐭𝐢𝐧 (𝐕𝐢𝐭𝐚𝐦𝐢𝐧 𝐁𝟕)
Biotin waa mid ka mid ah fiitamiinnada ugu caansan ee caafimaadka timaha. Fitamiinkaan wuxuu taageeraa soo saarista keratin, waa borotiin ka caawiya timaha. Haddii biotinku yaryahay, waxay keeni kartaa in timaha ay jilcaan ama daadtaan.

𝟐. 𝐕𝐢𝐭𝐚𝐦𝐢𝐧 𝐂
Fitamiin C waa lagama maarmaan u ah soo saarista kolajka, kaas oo xoojiya timaha. Waxa kale oo uu caawiyaa nuugista birta (iron-ta), si timaha ama follicle-ka ay u helaan ogsijiin iyo nafaqo ku filan.

𝟑. 𝐁𝐢𝐫𝐭𝐚 (𝐈𝐫𝐨𝐧)
Haddii birta kugu yartahay, waxay sababi kartaa timaha oo daata iyo koriinkooda oo gaabto. Birta waxay ka caawisaa unugyada cas in ay oksijiin u qaadaan follicle-ka timaha, taas oo xoojisa koritaanka iyo adkeynta timaha.

𝟒. 𝐕𝐢𝐭𝐚𝐦𝐢𝐧 𝐃
Fitamiin D wuxuu taageeraa timaha follicle-ka, haddii uu yaraadana waxaa kugu imaan kara alopecia (timo daata).

𝟓. 𝐙𝐢𝐧𝐜
Zinc wuxuu muhiim u yahay koritaanka iyo dayactirka unugyada timaha. Waxay kaloo caawisaa qanjidhada saliidda ee ku hareeraysan follicle-ka timaha si ay si wanaagsan u shaqeeyaan. Haddii zinc-ku yaraado, timaha waxay noqon karaan khafiif ama ay daataan.

𝟔. 𝐎𝐦𝐞𝐠𝐚-𝟑 𝐅𝐚𝐭𝐭𝐲 𝐀𝐜𝐢𝐝𝐬
Omega-3 fatty acids waxay saliida muhiimka ah siisaa madaxa, taas oo kor u qaada caafimaadka timaha iyo ka hortagga qallaylka. Qallaylka wuxuu keeni karaa timaha oo jajaba ama daata.

𝟕. 𝐏𝐫𝐨𝐭𝐞𝐢𝐧 (𝐁𝐨𝐫𝐨𝐭𝐢𝐢𝐧)
Timaha ugu horrayn waxay ka samaysan yihiin keratin, oo ah borotiin. Jirkaaga waa inuu helo borotiin ku filan si timahaaga ay xoog u yeeshaan oo si wanaagsan u koraan.

𝟖. 𝐕𝐢𝐭𝐚𝐦𝐢𝐧 𝐄
Fitamiin E wuxuu u shaqeeyaa sida antioxidant, wuxuuna caawiyaa hagaajinta iyo dhismaha unugyada. Waa muhiim guud ahaan caafimaadka timaha.

🌟💊 𝐃𝐀𝐀𝐖𝐀𝐃𝐀💊🌟

Daawo 𝐚𝐚𝐝 𝐤𝐚 𝐰𝐚𝐝𝐚 𝐡𝐚𝐥𝐢 𝐤𝐚𝐫𝐭𝐢𝐝 dhamaan 𝐍𝐚𝐟𝐚𝐪𝐨𝐨𝐲𝐢𝐧𝐤𝐚𝐚𝐧 𝐚𝐚𝐧 𝐬𝐨𝐨 𝐬𝐡𝐞𝐞𝐠𝐚𝐲🔻

Daawada nafaqada timaha, cidiyaha, iyo maqaarka ee 𝐌𝐄𝐃𝐀𝐋𝐇𝐄𝐑𝐁 waxay ka koobantahay dhammaan nafaqooyinkaan aan soo sheegnay.

Haddii aad leedahay qaar ka mid ah ciladaha aan kor ku soo xusay sida: 𝐝𝐚𝐚𝐝𝐚𝐬𝐡𝐚𝐝𝐚, 𝐠𝐨'𝐠𝐚, 𝐤𝐨𝐫𝐢𝐢𝐧 𝐥𝐚'𝐚𝐚𝐧𝐭𝐚 𝐭𝐢𝐦𝐚𝐡𝐚 iyo 𝐭𝐢𝐦𝐚𝐡𝐚 𝐣𝐢𝐫𝐚𝐝𝐚 hoose ka soo 𝐬𝐢𝐢𝐛𝐦𝐚, waxaan kugula talinayaa inaad qaadato 𝐍𝐚𝐟𝐚𝐪𝐚𝐝𝐚 𝐓𝐢𝐦𝐚𝐡𝐚 𝐞𝐞 𝐌𝐄𝐃𝐀𝐋𝐇𝐄𝐑𝐁.

12/02/2024

☆𝐃𝐇𝐈𝐈𝐆 𝐊𝐀𝐑𝐊𝐀 ( 𝐇𝐘𝐏𝐄𝐑𝐓𝐄𝐍𝐒𝐈𝐎𝐍)

Dhiig karku waa cadaadiska dhiiga oo kor u kaca, cadaadiska dhiiguna waa cadaadiska ka dhashay dhiiga ka imanaya wadnaha ee ku socda unugyada jidhka ama dhiiga ka imanaya unugyada jidhka ee ku socda wadnaha. Dhiig karku waxa uu sare u qaadayaa cadaadiska dhiiga oo caqabad ku noqonaya shaqada wadnaha hadii aan la dawayn
𝐂𝐀𝐋𝐀𝐀𝐌𝐀𝐃𝐀𝐇𝐀

Dhiig karku calaamada muuqda malaha, balse waxaad isku arki kartaa madax xanuun yar oo khafiifa iyo daal. Kaliya waxaad ogaan kartaa adigoo cabira heerka cadaadiska dhiigu marayo. Dhiig karka aadka u kacsan waxa uu ruuxu dareemaa madax xanuun, daal, lalabo, jahwareer iyo sanka oo dhiig ka yimaado.

𝐒𝐈𝐃𝐄 𝐋𝐎𝐎 𝐂𝐀𝐁𝐈𝐑𝐀𝐀 𝐃𝐇𝐈𝐈𝐆 𝐊𝐀𝐑𝐊𝐀

Cadaadiska dhiigga waxaa badanaa lagu hubiyaa iyadoo mashiin leh maro lagu xiro dhinaca sare ee gacanta, markaa labo lambar ayaa cadaadiska dhiigga loo qoraa.
• Lambarka kore waa midka sare waxaana loo yaqaannaa "systolic". Waa cadaadiska ku jira xididada dhiigga marka uu wadnaha dhiiggu ku shubmo.
• Lambarka hoose waa midka hoose waxaana loo yaqaannaa "diastolic". Waa cadaadiska ku jira xididada dhiigga marka uu wadnuhu nasanayo inta u dhexeysa garaacyada.

𝐂𝐀𝐃𝐀𝐀𝐃𝐈𝐒𝐊𝐀 𝐃𝐇𝐈𝐈𝐆𝐀 𝐄𝐄 𝐂𝐀𝐀𝐃𝐈𝐆𝐀 𝐀𝐇 :

Cadaadiska dhiigga ee caadiga ah wuxuu ka agdhow yahay tirada 120 oo la hoos dhigay 80 ama ka yar.
Da'da way saamaysaa cadaadiska, oo wax yar ayuu ka korreeyaa akhrinta kor ku xusan mar walbuu qofka da'diisa kororto, waana dabiici.
Cadaadiska dhiigga qofba qofka kale wuu ka duwan yahay.
Cadaadiska dhiigga wuxuu isu badali karaa daqiiqado, qasab maahan in mashiinta ay soo qorto 120/80, wax yar ayuu ka duwanaan karaa.

𝐂𝐀𝐃𝐀𝐀𝐃𝐈𝐒-𝐊𝐀 𝐃𝐇𝐈𝐈𝐆𝐀 𝐎𝐎 𝐒𝐀𝐑𝐑𝐄𝐘𝐀:

Cadaadis dhiig oo sarreeya waxaa loo yaqaannaa dhiig kar (hypertension).
Cadaadis dhiig oo sarreeya waa 140 oo la hoos dhigay 90 iyo wixii ka sarreeya.
Baaritaan cadaadis dhiig oo sarreeya lama sameeyo ilaa cadaadiska dhiiggaaga laga hubiyo dhowr mar uuna noqdo mid sarreeya.
Mar kastoo ay dhiigga ku adkaato inuu ku qul-qulo marinnada dhiiggaaga, lambarrada cadaadiska dhiiggu kor ayey u sii kacayaan. Marka uu jiro cadaadis dhiig oo sarreeya, wadnahaagu si xoogan ayuu u shaqaynayaa

𝐁𝐀𝐀𝐃𝐇𝐈𝐓𝐀𝐀𝐍𝐎:

Marka cabirka cadaadiska dhiigu tuso in dhiigaagu kacsanyahay ayuu dhakhtarku kaa qaadayaa dhiig iyo kaadi si loo ogaado heerka borotiinka ee kaadida. Sidoo kale waxa lagu saarayaa qalabka EKG si loo eego in wadnahu caafimaad qabo iyo inkale. Dhiiga lagaa qaado waxa lagu ogaanayaa heerka milixda ee dhiiga ku jira, kalyuhu inay shaqaynayaan, duxda ama kalostaroolka dhiiga iyo heerka sonkarta ee dhiiga.
Dadka qaba xanuunka macaanku way u dhaga nugul yihiin in cadaadiska dhiigoodu sare ukaca (Dhiigkar).

𝐌𝐀𝐗𝐀𝐀 𝐊𝐎𝐑𝐃𝐇𝐈𝐘𝐀 𝐇𝐀𝐋𝐈𝐒𝐓𝐀 𝐃𝐇𝐈𝐈𝐆 𝐊𝐀𝐑𝐊𝐔 𝐈𝐍𝐔𝐔 𝐈𝐆𝐔 𝐃𝐇𝐀𝐂𝐎 ?

1: Hiddo:- hadii qoyskaagu uu lahaa dhiig kar waxa sahlan in uu adigana ku asiibo.
2: Da’da:- markasta oo da’du sii waynaato waxa koraya jaaniska dhiig karku kugu dhici karo.
3: Milixda badan:- Cunto milixdu ku badantahay hadaad cunto waxa siyaadaya fursada uu kugu dhici karo dhiigkar.
4: Khamriga:- khamrigu waa hooyada cudurada, waxaanu sababaa boqolaal xanuun oo uu ka mid yahay dhiig kar.
5: Miisaankaaga oo culus:- buurnida iyo cayilku waxay sababaan xanuuno badan.
6: Qoomiyadaha:- qoomiyadaha qaar ayaa u dhago nugul ina uu asiibo dhiig karku sida qoomiyada Afikan amerikanka, sababtana lama garanayo.
7: Maadooyinka qaar oo yar:- sida macdanta potassium, magnesium iyo calcium.
8: Jimicsi la’aan:- fadhiga iyo jimicsi la’aantu waxay keenaan carqalado badan.
9: Hurdada oo neeftu kugu qabato:- xilliga hurdada oo hawo mareenku uu daboolmo.
10: Daawooyinka:- daawooyinka lagu dajiyo kaarka iyo xummada waxay keenan dhiig kar sida naproxen,motrin iyo celebrex.

𝐆𝐎𝐎𝐑𝐌𝐀 𝐀𝐘𝐀𝐀 𝐋𝐀 𝐗𝐈𝐃𝐇𝐈𝐈𝐃𝐇 𝐃𝐇𝐀𝐊𝐓𝐀𝐑𝐊𝐀 ?

Sida ugu dhakhsaha badan la xidhiidh dhakhtarka..
• Hadii cadaadiska dhiigaagu uu ka badanyahay 180/110 mmHg.
• Hadii aad u malayso in dhiig karku kugu sababay calaamadahan; madax xanuun daran, aragtida oo ku daciifta, lalabo iyo matag.
• Waxa haboon inaad la xidhiidho dhakhtarka.
• Hadii cadaadiska dhiigu yahay 140/90 ama ka sareeyo.
• Hadii aad istidhaahdo dhiig karku saamayan ayuu kugu keenay.

𝐒𝐈𝐃𝐀𝐀𝐍 𝐔𝐆𝐀 𝐇𝐎𝐑𝐓𝐀𝐆𝐀𝐀 𝐃𝐇𝐈𝐈𝐆 𝐊𝐀𝐑𝐊𝐀 ❓

• Sigaarka jooji.
• Miisaanka dhin hadii uu saa’id yahay.
• Cunto fiican cun oo isu dheelitiran.
• Jimicsi samee, sida orodka, dabaasha ama baaskiilka.
• Khamriga iyo daroogada ha u dhowaan.

𝐒𝐔𝐀𝐀𝐋𝐎 𝐌𝐔𝐇𝐈𝐈𝐌 𝐀𝐇 𝐈𝐍 𝐀𝐀𝐃 𝐖𝐀𝐘𝐃𝐈𝐈𝐒𝐎 𝐃𝐇𝐀𝐓𝐀𝐑𝐊𝐀𝐀𝐆𝐀:-

1. Halkuu marayaa cabirka cadaadiska dhiigu?
2. Waa maxay cadaadiska dhiiga ee loo baahanyahay in la gaadho?
3. Labada cadaadis (ka sare iyo ka hooose) keebaa kacsan?
4. Ma jiraa wax saamaynaya dhiig karka sida khamriga, sigaarka, cuntada, miisaanka jidhka iyo jimcsiga?
5. Waa maxay dawada dhiig kara iyo sida ay ii saamaynayso?
6. Dawadu miyey igu keenaysaa xanuuno kale?
7. Xillima Ayaan qaataa dawada? Sideebaan u qaataa dawada`?
8. Ma jiraa dawooyin aan iska ilaalinayo?

𝐃𝐀𝐀𝐖𝐀𝐘𝐍𝐓𝐀 :-

Dhiig karka aan la dawayni waxa uu sababi karaa dhiig madaxa kaaga furma ama wadne xanuun. Dhiig karka sidiisaba lama daawayn karo balse waa la xakamayn karaa. Waxa loo xakameeyaa laba qaybood.
1: Nolosha ood wax ka badasho.
2: Daawayn joogta ah.
Dhakhtarku waxa uu ku siinayaa hadafka ah in la xaqiijiyo tusaale ahaan heerka cadaadiska dhiiga ee loo baahanyahay in la gaadho si uu uga hooseeyo 140/90 mmHg.

■ Nolosha ood wax ka badasho.
Dadka qaar waxa ku filan oo kaliya inay nolosha ay wax ka badalaan, waxayna ku xidhantahay heerka dhiig karku marayo iyo hadaad leedahay xanuuno kale sida macaanka, alyo xanuun ama wadne xanuun.

• Miisaankaaga dhin:- hadii aad buurantahay ood dhinto miisaankaaga dhiigkarkuna hoos ayuu u dhacayaa.
• Jimicsi samee:- waa inaad samayso jimicsi sida orodka, dabaasha iyo baaskiilka.
• Jooji sigaarka:- nikatiinta ku jirta sigaara waxay kicisaa dhiig karka iyo garaaca wadnaha.
• Khamriga ha udhowaan:- khamrigu waa hoyga iyo hooyada cudurada.
• Cun cuntooyin fiican:- qorshee cuntadaada isuna dheeli tir.
Hadii noloshaada ood wax ka badashy ay dhimi waydo dhiig karka waxaad u baahantahay daawooyin joogto ah. Dawadu way xakamaynaysaa dhiig karka balse ma dawaynayso. Dadka qaar waxay dareemaan inay adagtahay in la qaato dawooyin markasta, gaar ahaan markay aanay dareemayn xanuun. Hadiiba ay adagtahay inaad qaadato dawooyinka la xidhiidh dhakhtarkaaga.

FADLAN SHARE DHEH OO LA WADAAG ASXAABTAADA.

MAHADSANID🧑‍⚕️

Address

Mogadishu

Telephone

+252618884863

Website

facebook.com

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when Dr MAHDI posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Contact The Practice

Send a message to Dr MAHDI:

Dr MAHDI