
13/07/2025
✅ Talooyin Muhiim ah oo Qofka Qaba Sokorta u Baahan Yahay:
1. Xakamee Heerka Sonkorta Dhiigga
Hubi sonkorta dhiigga si joogto ah.
Isticmaal HbA1c 3dii biloodba mar si loo qiimeeyo celceliska sonkorta.
Bartilmaameed guud: HbA1c < 7%, balse dhakhtarka ayaa kuu dhigaya kan kugu habboon.
2. Cunto Caafimaad leh
Cunto leh:
Fiber badan (khudaar, digir, miraha aan aad u macaaneyn)
Glycemic index hooseeya (rooti/digir buuxa, bariis bunni ah)
Ka fogow:
Sonkor, sokorta qarsoon (sida cabitaanada macaan), iyo cuntooyinka la warshadeeyay.
3. Jimicsi Joogto ah
Ujeeddo: ugu yaraan 150 daqiiqo usbuucii oo ah dhaqdhaqaaq dhexdhexaad ah (socod degdeg ah, dabaal, baaskiil).
Waxay hagaajisaa sonkorta, cadaadiska dhiigga, iyo miisaanka.
4. Miisaanka Yaree Haddii Loo Baahan Yahay
Khasaaraha xitaa 5–10% miisaanka jirka wuxuu wax weyn ka beddelaa caafimaadka guud iyo sonkorta.
5. Daawada U Qaado Si Joogto Ah
Haddii laguu qoray Metformin, Insulin, ama daawooyin kale sida GLP-1 ama SGLT2 inhibitors, ha iska joojin.
La tasho dhakhtarka kahor wax isbedel ah.
6. Ka Hortag Dhibaatooyinka
Hubi indhaha hal mar sanadkii (retinopathy)
Kormeer kilyaha: baaritaanka albumeen/creatinine
Daryeel cagaha: ka hortag nabaro & infekshan
Kormeer dhiig karka iyo kolestaroolka
7. Baro Calaamadaha Sonkorta Hoose (Hypoglycemia)
Waxaa kamid ah: gariir, dhidid, wareer, gaajo, qalqal, suuxdin.
U diyaargarow: Xambaari nacnac ama sokor si degdeg ah u qaadato haddii loo baahdo.
8. Ka fogow Sigaar & Khamri
Sigaar cabistu waxay kordhisaa khatarta wadne xanuun & infekshan.
Khamriga wuxuu keeni karaa isbedel degdeg ah oo sonkorta ah.
9. La Soco Nafaqada Maskaxda (Mental Health)
Sokortu waxay saameyn kartaa niyadda – raadso taageero haddii aad dareento niyad jab ama daal maskaxeed.
10. U tag Dhakhtar si Joogto ah
Kormeer caafimaad 3–6 bilood kasta, xitaa haddii aad dareento inaad fiican tahay.
“beyond the basics”