07/04/2023
วันจักรี.
วันจักรี หรือ “วันที่ระลึกมหาจักรีบรมราชวงศ์” ซึ่งตรงกับวันที่ 6 เมษายนของทุกปีนั้น เป็นโอกาสสำคัญที่ประชาชนชาวไทยจะได้ร่วมรำลึกถึงห้วงเวลาสำคัญทางประวัติศาสตร์ของการเถลิงพระราชวงศ์จักรี
ภายหลังการปราบดาภิเษกของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เป็นรัชกาลที่ 1 ตามคำกราบบังคมทูลเชิญของเหล่าเสวกามาตย์ บริพารราชสำนัก และปวงราษฎรทั้งหลาย เมื่อวันที่ 6 เมษายน พ.ศ. 2325 เพื่อสืบราชสมบัติตามขนบโบราณราชประเพณี เป็นพระบรมมหากษัตริย์ผู้ครองแผ่นดินต่อจากรัชสมัยของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช หรือสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ครั้นต่อมาเมื่อวันที่ 21 เมษายน พ.ศ. 2325 จึงสบมงคลฤกษ์ มีพระราชดำริให้สถาปนา “กรุงเทพมหานคร” (หรือ กรุงรัตนโกสินทร์อินท์อโยธยาในช่วงแรก) เป็นราชธานีแห่งใหม่ บนฟากฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา
ตลอดรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช พระองค์ทรงประกอบพระราชกรณียกิจเป็นอเนกอนันต์เพื่อบำบัดทุกข์บำรุงสุขแก่พสกนิกรทุกชนชั้นหมู่เหล่า ทุกเชื้อชาติ ในพระราชอาณาเขตขัณฑ์ ด้วยพระขัตติยราชจริยวัตร พระราชวิริยะอุตสาหะ และพระราชวินิจฉัยปฏิภาณอันปรีชา ทั้งรณยุทธพิชัยงานสงคราม จนพระราชอาณาจักรเป็นปึกแผ่นมั่นคง ทรงดำรงพระองค์เป็นพุทธมามกะ อัครศาสนูปถัมภกในบวรพระพุทธศาสนา ทรงดำเนินวิเทโศบายและการตุลาการ รังสรรค์วิจิตรกรรมกานท์กวี รวมถึงฟื้นคืนขนบวิถีต่าง ๆ ที่เคยจำเริญรุ่งเรืองเมื่อครั้งกรุงศรีอยุธยาให้กลับมีสภาพบริบูรณ์ดังเดิม
โดยเฉพาะการพระศาสนานั้น ทรงมีพระราชดำริให้สังคายนาพระไตรปิฎกขึ้น เมื่อปี พ.ศ. 2331 จารเป็นฉบับทองประดิษฐานไว้ ณ หอพระมณเฑียรธรรม ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างวัดพระศรีรัตนศาสดารามขึ้นในพระบรมมหาราชวัง เพื่อประดิษฐานองค์พระแก้วมรกต ทั้งบูรณปฏิสังขรณ์วัดอารามต่าง ๆ ทั่วพระนคร นับแต่ยุคต้นกรุง “อาณาจักรรัตนโกสินทร์” ที่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชทรงเพียรสร้างขึ้น
มิเพียงนำภาพความรุ่งเรืองของอดีตให้คืนคงเท่านั้น แต่ด้วยการธำรงอยู่ของราชสำนักและพระบรมราชวงศ์ที่ต่างสืบสานบำเพ็ญกิจน้อยใหญ่เรื่อยมา “รัตนโกสินทร์” จึงยิ่งทวีความเรืองรอง ปรากฏเป็นแผ่นดินทอง แผ่นดินธรรม ดังประจักษ์ในปัจจุบันนี้ ตลอด 241 ปีที่ผ่านมา ด้วยพระบรมโพธิสมภาร และพระมหาบารมีรัตนฉัตราธิราชของพระมหาราชาผู้ทรงธรรมทั้งสิบรัชกาลโดยแท้ ที่ทรงพระราชทานศักดิ์ สิทธิ์ และเสรีภาพทุกอย่างแก่พสกนิกร ให้ได้มีความภาคภูมิใจ เป็นไทบนผืนแผ่นดิน ปวงข้าพระพุทธเจ้าจึงล้วนประสบแต่สวัสดิมงคลตลอดมาทุกยุคทุกสมัย
เนื่องในวันจักรีนี้ ปวงข้าพระพุทธเจ้า ขอน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณอันหาที่สุดมิได้ แห่งองค์บูรพกษัตริยาธิราชเจ้าทุกพระองค์
ขอน้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวายความจงรักภักดี
ขอสถาบันพระมหากษัตริย์สถิตเป็นศูนย์รวมใจของชาติ แถบสีน้ำเงินบนธงไตรรงค์ปลิวงามไสว
ขอพระราชวงศ์จักรีคงสถาพรเคียงแผ่นดินตราบนานนิรันดร์
ขอสยามประเทศพลันบังเกิดแต่ความผาสุกร่มเย็น เจริญรุ่งเรืองในทุกด้าน ประชาชนในชาติสมานสมัครสามัคคี และขอความวัฒนาสถาพรอันประเสริฐแก่ประเทศชาติ จงบังเกิดขึ้นในกาลทุกเมื่อเทอญ
ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม ขอเดชะ
ปวงข้าพระพุทธเจ้า เหล่าศิษย์เตโชวิปัสสนากรรมฐาน
บรมขัตติย์ราชาธิราชา ถ้วนทศรัชแห่งมหาบรมราชวงศ์
บวรจักรีกฤษฎเดชวิเศษดำรง ยั้งยงคู่นิกรกมลชนสยาม
ธ สถิตสิรขวัญชั้นเกล้า กระเดื่องด้าวกีรติริปูคร้าม
ปกพิภพแหลมทองครองคราม ระบิลพระนามเพี้ยงสถานมัฆวานรุจีฯ
เรียบเรียง : ธณชล วิมลสัจจารักษ์
แหล่งที่มาบทความ :
1. เพลินพิศ กำราญ. (2565). วันพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช และวันที่ระลึกมหาจักรีบรมราชวงศ์ในอดีต. เว็บไซต์สำนักพระราชวัง. [ออนไลน์].
2. รัตนโกสินทร์บล็อก. (2559). รัชกาลที่ 1 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช. [ออนไลน์].
-----------------
Chakri Memorial Day
On April 6th every year, officially known as Chakri Memorial Day, Thai people commemorate the establishment and contribution of the Chakri Dynasty when King Rama I ascended the throne in 1782.
The Chakri Dynasty is the current reigning dynasty in Rattanakosin Period (then Siam and now Thailand). The dynasty followed Taksin Thonburi's reign which had been established by King Taksin the Great. On 21st April 1782, King Rama I granted a decree to establish Krung Thep Maha Nakhon as the new capital of Rattanakosin Kingdom on the east bank of the Chao Phraya River.
Throughout his reign, King Rama I dedicated himself to improve the living conditions of Siamese people, regardless of their social status and ethnicity. With benevolence, dedication, and intelligence, he managed to achieve unity and stability in the country.
He undertook thorough codification of Thai law, strengthened the administrative system and was a lavish patron of not only literature but also culture, restoring the values and traditions, once prosperous during Ayutthaya Era, and made them flourish again.
The King was very keen at strengthening the Buddhism, he convened a general synod to sort out the Buddhist Scriptures in 1788 and create the gold version preserved in Hor Phra Monthian Dharma (the auxiliary library). Later, he established Wat Phra Sri Rattana Satsadaram (commonly known as The Temple of The Emerald Buddha), located in the Palace to enshrine the Emerald Buddha. Several important temples were also restored and renovated during his reign.
Since the establishment of Rattanakosin Kingdom, King Rama I devoted himself to bring back the kingdom’s golden era for the kingdom. Other royal members also made huge contributions to develop Rattanakosin which went on to thrive for more than 200 years.
The kingdom has become a golden land ruled by moral rulers. For the next 241 years, the great ten noble Kings of Chakri Dynasty have protected their people, granting them dignity, rights, and freedom to live. Through the royal benevolence, we, Thai people, have been able to lead a peaceful lives for centuries.
On this auspicious Chakri Memorial Day, we would like to humbly commemorate the compassion and virtues of our benevolent Kings of Chakri Dynasty.
With utmost loyalty to our Kings.
May the royal institution be the soul of the nation and the blue stripe on national flag flying high.
May the Chakri Dynasty be with Thailand forever.
May the kingdom of Thailand always be peaceful and prosperous.
May Thai people live in unity and love.
May auspicious things befall Thailand always.
With utmost respect and honor
The Techo Vipassana meditation students
6th April 2023
Noble kings under the great monarchy
The Chakri Dynasty reigns the kingdom with morality
Together with Siamese citizens for centuries
Across the Golden Land prevailed their names.
Translator: Somchan Thongpussa
