24/09/2025
☢️ ความรุนแรงของ ‘ตับพัง’ 6 ระดับ
เรื่องที่ควรทราบ จะได้เริ่มดูแลตับกัน
สาเหตที่พบบ่อย:
ดื่มแอลกอฮอล์เรื้อรัง, อ้วน/ดื้ออินซูลิน, ไวรัสตับอักเสบ B และ C
_______________
🟢 Level 1 - ตับปกติ
(Healthy liver)
เรียงตัวเป็นโซน โซนละ 6 เหลี่ยม
ผังเมืองสวยงาม การจราจรเลือดไหลสะดวก
ไม่มีอาการใดๆ ผิดปกติ
_______________
🟡 Level 2 - ไขมันพอกตับ
(Hepatic steatosis)
แอกอฮอล์กระตุ้น/อ้วน/ภาวะดื้ออินซูลิน
ให้เซลล์สร้างไขมัน +ไขมันส่งออกไม่ทัน
ไขมันเริ่มสะสมเป็น droplet มากขึ้นเรื่อยๆ
เซลล์ตับเริ่มถูกยึดครองโดยไตรกลีเซอไรด์
ไม่มีอาการใดๆ แต่ตรวจเลือด
อาจพบค่าเอนไซม์ตับสูงเล็กน้อย
เพราะเซลล์ตับเริ่มเสียหาย
_______________
🟠 Level 3 - ตับอักเสบจากไขมัน
(Steatohepatitis)
ไขมันที่สะสม โดยเฉพาะในรูปกรดไขมัน
เริ่มรบกวนเซนเซอร์ในเซลล์ กระตุ้นภาวะ stress
เซลล์เริ่มผลิตสารก่ออักเสบ เรียกเม็ดเลือดขาวมา
ในที่สุดตับเริ่มอักเสบลุกลามไปทั่ว แต่หายได้
จะเริ่มมีอาการของตับอักเสบ ปวดท้อง ตัว/ตาเหลือง
ค่าเอนไซม์ตับสูงขึ้นมาก
_______________
🔴 Level 4 - ตับก่อพังผืดแผ่ไปทั่ว
(Fibrosis liver)
ไขมันและแอลกอฮอล์ ทำร้ายตับแบบเรื้อรัง
ผังเมืองหกเหลี่ยมเริ่มหายไป ถูกแทนที่ด้วย
เนื้อตับที่งอกผิดรูป (Regenerative nodule)
สลับกับพังผืด ที่ทำให้เส้นเลือดเริ่มผิดปกติ
อาจพบแค่ค่าเอนไซม์ตับสูงขึ้นแบบ level 2
ไม่มีอาการใดๆ
_______________
🟤 Level 5 - ตับแข็ง
(Cirrhosis)
การทำลายเรื้อรัง มาถึงจุดที่ทั้งตับ
เต็มไปด้วยเนื้อตับที่งอกผิดรูป
พังผืดกระจายทั่วไปตับ ผังเมืองเสียหาย
ไม่เป็นหกเหลี่ยมต่อไป ทางเดินเลือด
บิดเบี้ยว เลือดผ่านยากมาก
เซลล์ตับทำงานน้อยลงมาก
เต็มไปด้วยอาการของตับแข็ง ตัว/ตาเหลือง
ท้องมาน ผื่นแมงมุม ฝ่ามือแดง ฯลฯ
ค่าผลเลือดตับผิดปกติเกือบทั้งหมด
_______________
⚫️ Level 6 - มะเร็งตับ
(Hepatocellular carcinoma)
เซลล์ตับที่โดนทำลายเรื้อรัง ตัวที่รอดบางตัว
เริ่มมี DNA เสียหาย จนเสียการควบคุม
ในการแบ่งเซลล์ในที่สุด
_______________
ส่วนผลจากไวรัสตับอักเสบ จะเรียกภูมิคุ้มกัน (NK cell + CD8+ T cell) มาทำลายตับ ซึ่งอาจจะไม่มีอาการเหมือน Level 2 หรืออักเสบกำเริบขึ้นมาเหมือน Level 3 ก็ได้ หากไมรักษาจะดำเนินไปเป็น Level 4-5-6 เหมือนกันทุกประการ
รักษาสุขภาพกันเถิด ลดการดื่มแอลฯ ควบคุมอาหาร ลดน้ำหนัก ออกกำลังกาย หากติดไวรัสตับอักเสบ B/C ไปตรวจสม่ำเสมอค่ะ
