
30/06/2025
https://www.facebook.com/share/p/1AjsZTxMrN/
สรุปยาลดไขมันในเลือด 11 กลุ่ม ครบจบในบทความ
เน้นให้เห็นว่ามันไปลดไขมันได้ยังไง
[ ความรู้เบื้องต้น ]
📍ลำไส้:
ไขมันที่กินเข้ามาจะมี
1. Triglyceride (TG): ย่อย+ดูดซึม → แพ๊คเข้า Chylomicron (CM)
2. Cholesterol (Ch): ดูดซึมผ่านประตู NPC1L1 → แพ๊คเข้า CM
CMในเลือด: นำส่งกรดไขมัน แล้วตับ
📍ตับ: CM ปล่อย TG, Ch
• TG และ Ch : จาก CM + จากสร้างใหม่ → แพ๊คเข้า VLDL
• Ch มาจากการสร้างใหม่เป็นหลัก (90-95%) ซึ่งจุดนี้ถือเป็น จุดควบคุมและจุดออกฤทธิ์ของยาที่สำคัญที่สุด
📍กระแสเลือด:
• VLDL: นำ TG ไปให้กล้ามเนื้อใช้และเซลล์ไขมันเก็บ โดยต้องใช้เอนไซม์ LPL สลายออกมาเป็นกรดไขมันก่อน เข้าเซลล์แล้วค่อยแพ๊คกลับเป็น TG
• VLDL เสีย TG ไปเรื่อยๆ กลายเป็น LDL
• LDL ที่มีแต่ Ch เด่น จะหาตัวรับ LDL เพื่อออกจากเลือด เช่น ที่ตับ, ที่ต่อมไร้ท่อที่สร้างสเตียรอยด์, บางส่วนจะเข้าผนังหลอดเลือด
📍HDL: กำเนิดจากตับและลำไส้ → เก็บ Ch จากผนังหลอดเลือด → ตับ
ปล. ทั้ง CM,VLDL,LDL คือถุงขนส่งไขมัน โดย CM,VLDL ข้างในมี TG เด่น, LDL ข้างในมี Ch เด่น
————————————
[ สรุปกลไกยาไขมัน]
1️⃣ กลุ่ม Statin
เช่น Simvastatin, Atorvastatin, Rosuvastatin)
💊 ชื่อการค้า: Zimmex, Lipitor, Crestor
🗝️ วิธีลดไขมัน:
▪️ลดการสร้าง Ch ที่ตับ โดยยับยั้งเอนไซม์ HMG-CoA reductase
→ ตับรับรู้ว่า Ch ต่ำ → เพิ่มตัวรับ LDL
→ ดึง LDL จากเลือดเข้าเซลล์ตับ → LDL ในเลือดลดลง
🔹 ตับที่มี Ch ต่ำ ก็ส่งออก VLDL ได้น้อยลงด้วย และ การเพิ่มตัวรับ LDL ช่วยเคลียร์ VLDL ตัวเล็กๆ ออกได้ด้วย
→ VLDL ลดลง → TG ลดลงด้วย
⸻
2️⃣ กลุ่ม Bempedoic acid
💊 ชื่อการค้า: Nexletol
🗝️ วิธีลดไขมัน:
▪️ลดการสร้าง Ch ที่ตับ โดยยับยั้งเอนไซม์ citrate lyase
→ ตับรับรู้ว่า Ch ต่ำ → เพิ่มตัวรับ LDL
→ ดึง LDL จากเลือดเข้าเซลล์ตับ → LDL ในเลือดลดลง
**กลไกคล้าย statin ต่างแค่จุดยับยั้งอยู่ต้นวิถีมากกว่า
⸻
3️⃣ กลุ่ม Niacin
💊 ชื่อการค้า: Niaspan
🗝️ วิธีลดไขมัน:
▪️ ลดการสร้าง TG ที่ตับ โดยยับยั้งเอนไซม์ DGAT2
▪️ ตับส่งออก VLDL ลดลง → TG ในเลือดลดลง
⸻
4️⃣ กลุ่มยับยั้งการดูดซึม Cholesterol ที่ลำไส้
เช่น Ezetimibe
💊 ชื่อการค้า: Ezetrol
🗝️ วิธีลดไขมัน:
▪️ขวางประตู NPC1L1 ที่ใช้ดูดซึม Ch จากอาหาร
→ ลดการดูดซึม Ch เข้าเลือด → ตับได้ Ch ลดลง
→ ตับรับรู้ว่า Ch ต่ำ → เพิ่มตัวรับ LDL
→ ดึง LDL จากเลือดเข้าเซลล์ตับ → LDL ในเลือดลดลง
⸻
5️⃣ กลุ่ม PCSK9 inhibitor
เช่น Alirocumab (ยาในรูปแอนติบอดี)
,Inclisiran (ยาในรูป siRNA)
💊 ชื่อการค้า: Praluent, Leqvio
🗝️ วิธีลดไขมัน:
▪️ปกติโปรตีน PCSK9 จะพาตัวรับ LDL ไปทำลายทิ้ง
▪️ยาเหล่านี้ไปยับยั้ง/ทำลาย PCSK9
→ ตัวรับ LDL เพิ่มขึ้น
→ ดึง LDL จากเลือดเข้าเซลล์ตับ → LDL ในเลือดลดลง
⸻
6️⃣ กลุ่ม Fibrate
เช่น Gemfibrozil, Fenofibrate
💊 ชื่อการค้า: Lopid, Lipanthyl
🗝️ วิธีลดไขมัน: กระตุ้นตัวรับชื่อ PPAR-a
▪️ที่ตับ: ลดการสร้าง TG, เพิ่มการสลาย TG
▪️ที่กล้ามเนื้อ: กระตุ้นเอนไซม์ LPL → นำส่งเข้าเซลล์ได้ไวขึ้น
→ TG ในเลือดลดลง
⸻
7️⃣ กลุ่มดักน้ำดี (Bile acid sequestrant)
เช่น Colesevelam
💊 ชื่อการค้า: Welchol
🗝️ วิธีลดไขมัน:
▪️จับน้ำดีในลำไส้ ไม่ให้ดูดซึมกลับ
→ ตับต้องสร้างน้ำดีใหม่ โดยใช้ Ch เป็นวัตถุดิบ
→ ลด Ch ในตับ → เพิ่มตัวรับ LDL
→ ดึง LDL จากเลือดเข้าเซลล์ตับ → LDL ในเลือดลดลง
⸻
8️⃣ กลุ่ม Omega-3 PUFA
เช่น Icosapent ethyl (EPA บริสุทธิ์)
💊 ชื่อการค้า: Vascepa
🗝️ กลไก:
▪️ที่ตับ: ลดการสร้าง TG, เพิ่มการสลาย TG
▪️ที่กล้ามเนื้อ: กระตุ้นเอนไซม์ LPL → นำส่งเข้าเซลล์ได้ไวขึ้น
→ TG ในเลือดลดลง
⸻
9️⃣ กลุ่ม MTP inhibitor
เช่น Lomitapide
💊 ชื่อการค้า: Juxtapid
🗝️ กลไก:
▪️ ยับยั้งโปรตีน MTP ที่ใช้บรรจุ TG เข้า VLDL ที่ตับ
→ ตับส่งออก VLDL ลดลง → TG และ LDL ในเลือดลดลง
*ใช้ในโรคพันธุกรรมไขมันสูงชนิดรุนแรง (Homozygous familial hypercholesterolemia - HoFH)
⸻
🔟 กลุ่ม ApoB antisense oligonucleotide
▪️ ตัวอย่าง: Mipomersen
💊 ชื่อการค้า: Kynamro
🗝️ กลไก:
▪️ ทำลาย mRNA ที่ใช้สังเคราะห์ ApoB100
→ ตับต้องใช้ ApoB100 สร้าง VLDL
→ ตับส่งออก VLDL ลดลง → TG และ LDL ในเลือดลดลง
*ใช้ในโรคพันธุกรรมไขมันสูงชนิดรุนแรง (Homozygous familial hypercholesterolemia - HoFH)
⸻
1️⃣1️⃣ กลุ่ม ANGPTL3 inhibitor
▪️ ตัวอย่าง: Evinacumab
🗝️ กลไก:
▪️ปกติโปรตีน ANGPTL3 จะคอยยับยั้ง LPL ซึ่งเป็นตัวหลักในการนำส่ง TG เข้าเซลล์กล้ามเนื้อและไขมัน
▪️ ยับยั้ง ANGPTL3 → เพิ่มการทำงานของ LPL → ลด TG
*ใช้ในโรคพันธุกรรมไขมันสูงชนิดรุนแรง (Homozygous familial hypercholesterolemia - HoFH)
————————————
🔬 ยาที่ยังอยู่ในระหว่างพัฒนา
💊 ApoCIII antisense oligonucleotide ได้แก่ volanesorsen: ทำลายโปรตีน ApoCIII ที่ทำหน้าที่ยับยั้ง LPL → เพิ่มการทำงานของ LPL → ลด TG
💊 Pemafibrate เป็นกลุ่ม fibrate แต่ออกฤทธิ์ PPAR-a ได้หลากหลาย (PPAR-a modulator)
💊 Alipogene tiparvovec: เป็นไวรัสที่สิ้นสภาพก่อโรคพายีน LPL ไปให้เซลล์เรา → เพิ่มการทำงานของ LPL → ลด TG
💊 Pradigastat: ยับยั้งเอนไซม์ DGAT1 ซึ่งใช้สร้าง TG ที่ลำไส้เล็ก → ลด TG ที่ได้มาจากการกิน
⚠️ ยาที่ผลการศึกษาออกมาไม่ค่อยดี เช่น CETP inhibitor - ยายับยั้งโปรตีนที่ใช้เป็อุโมงค์แลกเปลี่ยน TG จาก VLDL กับ cholesterol ใน HDL
————————————
🔮 สรุป:
ยาลดไขมันทำงานผ่าน 5 เส้นทางหลัก:
1. ลดการสร้าง Cholesterol ที่ตับ: Statin, Bempedoic acid
2. ลดการสร้าง Triglyceride: Niacin
3. ลดการดูดซึมจากอาหาร: Ezetimibe
4. เพิ่มการเคลียร์ LDL: PCSK9i, Inclisiran, Bile acid sequestrant
5. เพิ่มการเคลียร์ TG: Fibrate
————————————
ต้องปรับพฤติกรรมด้วยเสมอ มันคือสิ่งที่อยู่ติดตัวเราไปตลอดชีวิต:
✅ ลดความอ้วน
✅ ควบคุมการกินอาหาร (มีรายละเอียดเยอะมาก ขอพูดคราวหน้า)
✅ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เน้นออกจนเหนื่อย
✅ งดบุหรี่ งดสุรา
✅ ตรวจติดตามสม่ำเสมอ