29/06/2025
วันนี้จะมาเล่าถึงการผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าแบบใหม่ที่เริ่มทำที่ รพ.ตรัง และ รพ.วัฒนแพทย์ ตรัง ในช่วงปีที่ผ่านมานะครับ
แต่เดิมการผ่าตัดเอ็นไขว้หน้า (ACL Reconstruction) โดยใช้เอ็นหลังเข่าที่เรียกแฮมสตริง (Hamstring) มาใช้เป็นเอ็นไขว้หน้าเส้นใหม่ จะได้รับการยึดเอ็นด้วยระบบแขวนฝั่งกระดูกต้นขาและใส่สกรูที่กระดูกหน้าแข้ง ซึ่งเป็นวิธีมาตรฐานที่ทำกันมานานหลายสิบปี
การผ่าตัดเอ็นไขว้หน้า (ACL Reconstruction) โดยใช้ระบบแขวน suspension device ที่ด้านหน้าแข้ง ถือเป็นทางเลือกหนึ่งที่นิยมมากขึ้นในปัจจุบัน โดยเฉพาะในเทคนิค เจาะกระดูกน้อย (all-inside ACL reconstruction) หรือบางกรณีในแบบเจาะกระดูกปกติ (anatomic single-bundle reconstruction)
✅ ข้อดีของการใช้ระบบแขวนที่กระดูกหน้าแข้ง
- การยึดที่มั่นคง (Strong initial fixation):
- อุปกรณ์ suspension เช่น cortical button มีแรงดึงยึดสูง สามารถรองรับแรงได้ดีในช่วงฟื้นฟูระยะแรก
- ลดการบาดเจ็บต่อกระดูก โดยเฉพาะในเทคนิค all-inside ที่ใช้เจาะกระดูกด้านเดียวทำให้ไม่ต้องเจาะทะลุกระดูก ลดการทำลายเนื้อเยื่อกระดูกและลดการบาดเจ็บจากการยึดด้วยสกรู
- ลดการใช้วัสดุฝังในกระดูก ไม่ต้องใช้สกรูฝังในช่องกระดูกเหมือนเทคนิคแบบเดิม
- ใช้กับเอ็นที่เลือกได้ดี โดยเฉพาะเอ็นแฮมสตริง (hamstring) หรือเอ็นหลังข้อเท้า (peroneus longus) ซึ่งเหมาะกับการใช้ร่วมกับระบบแขวนมากกว่าเอ็นติดกระดูกสะบ้า (bone-patellar tendon-bone)
- ลดอาการเจ็บด้านหน้าขา (anterior knee pain) เพราะไม่ต้องเปิดแผลใหญ่หรือเจาะกระดูกหน้าแข้งลึก
❌ ข้อเสียของการใช้ระบบแขวนที่กระดูกหน้าแข้ง
- ความยาวของช่องกระดูกหน้าแข้ง (tibial tunnel) ต้องเพียงพอเพื่อให้อุปกรณ์แขวนวางได้อย่างปลอดภัย มิฉะนั้นอาจเกิดปัญหาเรื่องความมั่นคงของเอ็น
- การยึดระบบแขวนอาจเกิดการเคลื่อนไหวได้บ้าง (micro-motion) เนื่องจากไม่ได้ "อัด" เอ็นไว้ในโพรงกระดูกแบบการใส่สกรู โดยเฉพาะในระยะต้น
- แพทย์ผู้ผ่าตัดต้องใช้ระยะเวลาเพื่อทำความคุ้นเคยกับเทคนิคการผ่าตัด และต้องอาศัยประสบการณ์พอสมควร มิฉะนั้นอาจเกิดปัญหา เช่นความยาวของโพรงกระดูกไม่สัมพันธ์กับเอ็น หรืออุปกรณ์แขวนไม่ล๊อคมั่นคงพอ
- ราคาอุปกรณ์สูงกว่าเทคนิคยึดสกรูแบบปกติ
- การถ่ายรังสีอาจดูยาก ถ้าอุปกรณ์เคลื่อนหรือหลุดอาจต้องใช้ CT/MRI ช่วย
🔎 นิยมใช้ในกรณีไหน?
- ผู้ป่วยที่ต้องการฟื้นตัวเร็ว และเล่นกีฬาหนัก
- ใช้เฉพาะเอ็นที่ไม่ติดกระดูก (bone block)
- ใช้ในเทคนิคร่วมกับการเจาะกระดูกด้านเดียว (all-inside ACL reconstruction)
- เมื่อไม่สามารถใช้สกรูได้ เช่นโพรงกระดูกเล็กหรือมีปัญหากระดูกไม่แข็งแรงพอ
หากมีข้อสงสัยหรือสนใจสอบถามเรื่องการผ่าตัดแบบนี้สามารถสอบถามที่แพทย์ผู้ผ่าตัดของท่านได้ทุกที่ครับ
