26/01/2025
🎯 “ญาติเป็นเกาท์มานานแล้วค่ะ มือเค้าเป็นคล้ายภาพนี้เลยค่ะ เป็นก้อนแข็งๆ เต็มไปหมด มันคืออะไรคะ”
ก้อนโทฟัส
(Tophus)
คือก้อนที่เกิดจากผลึกยูริก (Monosodium urate crystal) ที่อักเสบเรื้อรังแล้วสะสมอยู่นอกข้อ มักจะเหลือต่อข้อนั้นพอดี
1️⃣ โรคเกาท์ (Gout) เกิดจาก มีภาวะยูริกในเลือดสูง (Hyperuricemia) จนกระทั่งมีความเข้มข้นยูริกในข้อสูงจนรวมตัวเป็นผลึกยูริกชื่อ Monosodium urate crystal (MSU) สะสมในข้อ
2️⃣ ผลึก MSU ในข้อถือเป็นสิ่งแปลกปลอม เม็ดเลือดขาวจะพยายามเข้ามาจับกิน แล้วกินมาเท่าไหร่ ก็ทำลายไม่ค่อยได้ เม็ดเลือดขาวที่โดนกระตุ้นมากๆ จะยิ่งปล่อยสารก่ออักเสบมาก ข้อต่อตรงนั้นจึงเริ่มมีการอักเสบออกมาให้เห็น
เรียกภาวะนี้ว่าเกาท์กำเริบเฉียบพลัน
(Acute gouty arthritis)
3️⃣ หากไม่รักษาแล้วปล่อยให้ยูริกสูงในเลือดต่อไป ผลึก MSU จะเริ่มตกตะกอนนอกข้อ มักจะเป็นจุดที่เหนือต่อข้อ เม็ดเลือดขาวก็พยายามมากำจัด แต่กำจัดเท่าไหร่ก็ไม่หาย หนำซ้ำ ยิ่งพยายามจับกิน ยิ่งปล่อยสารก่ออักเสบ เกิดแบบนี้เป็นๆ หายๆ
4️⃣ สุดท้ายก้อนผลึก MSU ขนาดใหญ่จะก่อตัวขึ้นแบบอักเสบเรื้อรัง ล้อมรอบด้วยเม็ดเลือดขาวหลากหลายชนิดที่พยายามมาช่วยสถานการณ์ มีการสร้างพังผืดขึ้น บางครั้งมีการสร้างแคลเซียมมาคลุมก้อนด้วย
เรียกภาวะนี้ว่าเกาท์เรื้อรังจนเต็มไปด้วยก้อนโทฟัส
( Chronic tophaceous gout )
5️⃣ ก้อนโทฟัสนี้ไม่ใช่แค่ดูไม่น่ามอง แต่มันยังสามารถกดทับเนื้อเยื่อรอบๆ ได้ โดยเฉพาะผิวหนัง บางทีแตกออกเป็นแผล, แถมก้อนที่อักเสบเรื้อรังเป็นๆ หายๆ จะปล่อยสารก่ออักเสบตลอดเวลา กระตุ้นเซลล์ชื่อ osteoclast ให้เร่งสลายกระดูก
6️⃣ สุดท้ายถ้าไม่รักษา ข้อที่อักเสบเรื้อรัง ร่วมกับก้อนโทฟัสใกล้ๆ จะเต็มไปด้วยพังผืด (Fibrosis) ทำให้ข้อนั้นไม่สามารถใช้งานได้, บางรายมีอาการปวดเรื้อรัง, ติดเชื้อแบคทีเรียซ้ำตรงจุดที่ก้อนโทฟัสแตก
อย่าลืมดูแลรักษาตัวเองให้ห่างไกลจากเกาท์ หลีกเลี่ยงอาหารที่มีพิวรีนสูง
โดยเฉพาะ แอลกอฮอลล์โดยเฉพาะเบียร์, อาหารที่มี fructose สูง เช่น ขนมที่ใช้ fructose corn syrup, น้ำผลไม้ ที่เลี่ยงให้มากที่สุด
รองลงมาคือกลุ่มเครื่องในสัตว์, เนื้อแดง, ปลาทะเล
รวมทั้งออกกำลังกาย ควบคุมอาหารลดความอ้วนค่ะ
⚠️ เกาท์ไม่ใช่แค่ปวดข้อ แต่เกาท์ถึงขั้นทำให้ข้อผิดรูปได้ เกิดภาวะทุพลภาพได้ค่ะ
