13/11/2024
Action Potential ของหัวใจ แบ่งออกเป็น 2 ชนิด
-Fast Response action potential
-Slow Response action potential
ในที่นี้จะกล่าวถึงเฉพาะ Fast Response action potential เนื่องจากสิ่งที่แตกต่างกันใน Slow Response action potential มีเพียงการหายไปของ Phase 1 (บางตำรา Phase 1 และ 2)
*Fast Response action potential เกิดเร็วมากใน Atrium, Ventricle, and Conducting system มีทั้งหมด 5 ระยะ คือ Phase 0-4
Phase 0 : Rapid Depolarization หรือบางตำราใช้ชื่อว่า Rapid Upstroke เซลล์ได้รับการกระตุ้นให้เกิด Action potential gated Na+ Channel เปิดอย่างเร็ว ทำให้ระยะนี้เกิด Depolarization อย่างเร็วเช่นกัน ซึ่งจะเห็นในกราฟเป็นลักษณะเส้นตรงพึ่งขึ้นในแนวตั้ง
Phase 1 : Early Repolarization gated Na+ Channel ถูกปิด เกิด inactivation>>Na+ จะเข้าเซลล์ไม่ได้อีกต่อไป ในเวลาเดียวกันนั้น K+ Channel เปิด เกิด transient outward K+ Channel>>K+ไหลออกนอกเซลล์ ซึ่งจะเห็นจุดยอดสูงสูงส่วนปลายของกราฟของ Phase 0
Phase 2 : Plateau phase จริงๆแล้ว gated Ca+ เริ่มถูกกระตุ้นให้เปิดตั้งแต่ Phase 0 แต่ว่าการเปิดของ Ca+ต้องใช้ระยะเวลาค่อนข้างนานกว่า Na+ เลยทำให้ gated Ca+ พึ่งเปิดในระยะนี้ หลังจากนั้น Ca+เข้ามาในเซลล์ ทำให้มี Depolarization ไปต่อได้อีกระยะหนึ่ง โดยมากจะเป็นชนิด L-Type ซึ่งจะเห็นในกราฟเป็นลักษณะโค้งลงไปทางขวาต่อ โดยที่ไม่พึ่งลงด้านล่างเลยทันที
Phase 3 : Repolarization>>gated K+ Channel ชนิด Delayed rectifier เปิด ซึ่งมี latency นานกว่า Ca2+ Channel โดย K+ จะออกมาในปริมาณที่มากพอจนเอาชนะ Ca2+ ได้ ซึ่งจะช่วยให้ inactivate มากขึ้นจนกระทั่ง MP เป็นลบ ต่อมาทำให้ gated Ca2+ Channel ปิด ในเวลาเดียวกันจะมีการเปิดของ K+ Channel อีก 1 ชนิด มีผลช่วยให้ เกิด RMP ได้เร็วขึ้น ซึ่งจะเห็นในกราฟเป็นลักษณะชันลงด้านล่างไปทางขวาเล็กน้อย
Phase 4 : RMP หรือบางตำราใช้ชื่อว่า Polarization โดยมีค่าประมาณ -80 ถึง -90 mV มี Premeabilitty ต่อ K+ มากที่สุด Na+&Ca+ ที่ถูก inactivate จะเปลี่ยนสถานะมาเป็นความพร้อมต่อการถูกกระตุ้นอีกครั้งในระยะนี้ เมื่อเกิด Depolarization ในรอบถัดไป ซึ่งจะเห็นในกราฟเป็นลักษณะเส้นที่เกือบตรงในแนวราบ
ขอขอบคุณแหล่งที่มา
-คณาจารย์ภาควิชาสรีรวิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล
-Berne & Levy Physiology Seventh Edition
