10/04/2024
สมองโอ๋ เหมือนกัน แล้วทำไมมันดูต่างกันอ่ะ
จริงๆ อันนี้ ควรจะเป็นภาคแรกที่หยิบมาเขียนเกี่ยวกับเรื่องผลของ MRI เลย ทำไมนะเหรอ ก็เพราะว่า ถ้าพอจะเข้าใจภาพทีเห็นจาก MRI ก็จะพอเข้าใจได้ว่าจริงๆ กำลังเกิดอะไรขึ้นกับคนที่เราดูแล มันดีหรือมันแย่ยังไงบ้าง
เอาจริงๆ ตอนแรกๆ ก็ไม่รู้อะไรเลย เวลาหมอเปิดอะไรให้ดูก็พยายามทำความเข้าใจ ทำได้แค่จำภาพที่เห็น แต่หลังจากที่พยายามจดจำรูปที่คุณหมอเปิดให้ดูแล้วเอามาเทียบกับรูปในเน็ตเลยทำให้เขาใจว่า ก็เลยค่อยๆ เข้าใจว่า ทำไมรูปMRI แต่ละรูปมีความต่างกัน ก็เพราะว่าในการทำ MRI นั้น คุณหมอจะสั่งให้ทำด้วยวิธีการที่แตกต่างกัน เพื่อดูรอยโรคในมุมมองที่แตกต่างกัน
รูปที่เอามาลงไว้ตรงนี้ รูปที่ 1 เป็น MRI ที่เป็น T2W TSE ส่วนรูปที่ 2 เป็นรูปที่เป็น T2W FLAIR ภาพบนจะเป็นภาพตอนที่โอ๋แตกครั้งแรก จะเห็นว่าสีขาวๆ มีเล็กน้อย อยู่รอบๆ บริเวณจุดที่แตก
ส่วนรูปล่างคือการแตกครั้งที่ 2 จะเห็นว่ามีพื้นี่สีขาวมากมายในจุที่แตกครั้งที่ 2
มันดูแย่กว่าการแตกครั้งแรก ที่อยากเอามาเล่าก็เพราะว่า แตกครั้งแรกอ่ะ โอ๋อ่อนแรงซีกขวาไปเลย แต่ว่า พอผ่านไป สองวีค เลือดก็ค่อยๆ เริ่มแห้ง บวกกับการ กายยภาพอย่างหนักหน่วง เพื่อให้สมองได้เรียนรู้เส้นทางเดินใหม่ ๆทุกอย่างก็เริ่มกลับมา
แต่ครั้งที่สองมันต่างกัน โอ๋แย่ลงไปเรื่อยๆ จากที่เดินได้ มีแรง เขียนหนังสือได้ ก็อ่อนแรงลงเรื่อยๆ ตอนแรกนึกว่าเป็นผลข้างเคียงขอยาสเตียรอยด์ ที่ได้ปริมาณมากๆเป็นเวลานาน ก่อนไปผ่าตัด โอ๋แทบไม่มีแรง เดินแทบไม่ได้ แถมลานสายตาก็แย่ ลงมาก ทุกอย่างมันไม่ดีเลย ... ถ้าดูในฟิลม์... จะเห็นเลย คำตอบอยู่ในนั้น ... คำตอบคือ ก็สมองของโอ๋อักเสบมากขึ้นไง มันอักเสบลามจากด้านซ้านไปด้านขวา มันก็เลยทำให้อาการทรุดลงไป ... ที่นี้เลยอ่อนแรงมันทั้งตัวเลย .... เพราะภาพนี้แหละ ....คุณหมอเลยบอกว่า.. มันไม่ปรกติแล้ว มันมีอะไรที่ทำให้การอักเสบเกิดขึ้น ( พื้นที่สีขาวใน white matter ) และตอนนี้มันเริ่มลามแล้ว ต้องหาให้ได้ว่ามันคืออะไร ... มันเลยเกิดความคิดในการไปทำ Biopsy เพื่อดูว่ามันมีอะไรอยู่สมองของโอ๋ จะได้จัดการได้
ทีนี้ กลับมาว่ากันด้วยเรื่องของผลที่เห็น T2W-SE (spin echo) vs FLAIR (Fluid Attenuated Inversion Recovery) คืออะไร
ข้อมูลที่ไปหามา ( หวังว่าจะเข้าใจถูก ) เค้าบอกว่า T2 weight image เป็นลักษณะภาพที่สามารถบ่งชี้รอยโรคที่เกิดขึ้นในเนื้อเยื่อต่างๆ ได้ดีเนื่องจากT2W-SE ของเหลว (รวมถึงน้ำ) จะเกิด signal hyperintensity ทำให้เกิดเป็นสีขาวขึ้นในภาพ ในกรณีที่มีการอักเสบหรือบวมน้ำของเนื้อเยื่อประสาท ก็จะเห็นได้ ในรูปนี้
แต่ว่าในสมองเรามีน้ำไขสันหลัง ซึ่งเป็นสารน้ำชนิดหนึ่งในร่างกาย ใสไม่มีสี หล่ออยู่ในช่องใต้เยื่อหุ้มสมองชั้นกลางและระบบโพรงสมอง อยู่ด้วย ( CSF - CerebroSpinal Fluid) อยู่ด้วย การใช้ T2W FLAIR ทำให้ CSF ซึ่งเป็น free flow fluid จะถูกกด ขณะที่รอยโรคต่างๆ ยังสามารถมองเห็นยังปรากฏใน MRI ได้ตามปกติ เข้าใจว่าจะช่วยให้เห็นการบวมน้ำชัดเจนขึ้น
ใน FB Neurologist P ( t.ly/i3p4N )โพสต์ไว้ว่า
T2 weighted (T2WI) MRI image -> T2FLAIR แม้ T2 จะดูรอยโรคในWhite mater ได้ดี แต่ก็มีข้อจำกัดในการดูรอยโรคใกล้ๆ ventricle เนื่องจาก CSF ก็ขาวเหมือนกัน
** ฉะนั้นแล้วจึงมีการปรับเทคนิคโดยการปรับให้เฉพาะน้ำและ CSF กลายเป็นสีดำ ในขณะที่เนื้อ Grey และ White mater เป็นเหมือนเดิม (เหมือน T2)เรียก Technic นี้ว่่า T2FLAIR ทำให้ดู lesion ใกล้ๆ ventricle ได้ดีขึ้น
ก่อนจะจบแล้ว Grey และ White mater คืออะไรอ่ะ
ก็จากที่อ่านมา เค้าบอกว่า เนื้อเยื่อสมองนั้นประกอบไปด้วย 2 ส่วนหลักคือ
- สมองเนื้อสีเทา (grey or gray matter) คือเนื้อเยื่อสมองที่อยู่ส่วนด้านนอกประกอบด้วยเซลล์ประสาท (neuron), เดนไดรต์, แอกซอน, เซลล์ค้ำจุนระบบประสาท (glial cells) และหลอดเลือดฝอย มีหน้าที่ควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อ และการให้ความรู้สึก ทั้งประสาทสัมผัส ความนึกคิด ความจำ การเห็น การพูด และการได้ยิน
- และสมองเนื้อสีขาว (white matter) เป็นเนื้อเยื่อที่อยู่ด้านใน เป็นเนื้อเยื่อที่ไม่มีเซลล์ประสาท มีแต่เซลล์ค้ำจุนระบบประสาท และแอกซอน โดยทำหน้าที่หลัก ในการช่วยส่งสัญญาณ/ กระแสประสาทที่ออกจากเซลล์ประสาทในบริเวณของสมองเนื้อสีเทา ซึ่งเนื้อเยื่อสมองทั้ง 2 ส่วนจะต้องทำงานสัมพันธ์กันเพื่อให้การทำงานของสมองโดยรวมเป็นไปอย่างราบรื่น
t.ly/mchqp
พอเราเข้าใจแล้วว่าเรากำลังดูอะไร จะได้เข้าใจ ตามคุณหมอได้ ^____^
