02/10/2025
การฟอกไต เป็นหนึ่งในวิธีการที่ใช้กำจัดของเสียในร่างกายแทนไตของผู้ป่วยโรคไตวาย โดยจะนำเลือดของผู้ป่วยออกจากร่างกายไปเข้าเครื่องฟอกไต จากนั้นจะนำเลือดที่กำจัดของเสียออกแล้วกลับเข้าสู่ร่างกาย สำหรับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม เป็นการนำเลือดของผู้ป่วยออกมาสู่ตัวกรองของเสียและเลือดจะถูกส่งกลับสู่ตัวผู้ป่วย โดยทำต่อเนื่องตามเวลาที่แพทย์กำหนด ดังนั้นจำเป็นต้องมีทางนำเลือดออกและส่งเลือดกลับสู่ตัวผู้ป่วย ซึ่งทางการแพทย์เรียกว่า "ผ่าตัดเส้นเลือดฟอกไต"
#ผ่าตัดเส้นเลือดฟอกไต มีด้วยกันอยู่ 4 แบบ คือ
🔺 เส้นเลือดฟอกไต แบบใช้เส้นเลือดจริง (Arteriovenous fistula หรือ AVF)
การฟอกไตแบบใช้เส้นเลือดจริงของผู้ป่วย มาผ่าตัดเชื่อมหลอดเลือดแดงกับหลอดเลือดดำ เพื่อให้หลอดเลือดดำมีความแข็งแรงมากขึ้น เลือดไหลเวียนมากขึ้น เพื่อใช้เป็นจุดในการแทงเข็มฟอกเลือด โดยจะมีภาวะแทรกซ้อนและโอกาสการติดเชื้อน้อยกว่า และสามารถใช้งานได้ยาวนานกว่าเส้นฟอกเลือดแบบอื่นๆ อย่างไรก็ตามหลังผ่าตัดต้องใช้ระยะเวลาอย่างน้อย 6 สัปดาห์ จึงสามารถใช้งานได้
🔺 เส้นเลือดฟอกไต แบบใช้เส้นเลือดเทียม (Arteriovenous Graft หรือ AVG)
การฟอกไตแบบใช้เส้นเลือดเทียม ก็ต่อเมื่อเส้นเลือดปกติของผู้ป่วยไม่มีประสิทธิภาพในการฟอกเลือดได้ เช่น มีขนาดเล็กเกินไป หรือ เส้นเลือดอยู่ลึกมาก มีอายุการใช้งานเฉลี่ย 2 ปี แต่อาจมากกว่านั้นได้ถ้าดูแลเส้นเลือดได้ดี วิธีนี้มีโอกาสติดเชื้อ และเส้นเลือดอุดตันมากกว่าการผ่าตัดแบบใช้เส้นเลือดจริงของผู้ป่วยเอง ผู้ป่วยจะได้รับการฉีดยาชาบริเวณที่ผ่าตัด ใช้เวลาผ่าตัดประมาณ 2 ชั่วโมง ซึ่งเส้นเลือดฟอกไตชนิดนี้จะสามารถใช้ได้หลังผ่าตัดประมาณ 1 วัน - 3 สัปดาห์เ ขึ้นอยู่กับชนิดของเส้นเลือดเทียม
🔺 สายสวนหลอดเลือดระยะยาว (Permanent catheter)
การฟอกไตแบบใส่สายขนาดใหญ่ไปในหลอดเลือดดำใหญ่ของผู้ป่วยเพื่อให้สามารถนำเลือดปริมาณมากเข้าเครื่องฟอกเลือดหรือเครื่องไตเทียมได้รวดเร็ว มักใช้ในกรณีที่ไม่สามารถทำเส้นเลือดฟอกไตแบบใช้เส้นเลือดจริง หรือเส้นเลือดเทียมได้ ข้อดี คือ สามารถใช้ได้ทันทีหลังใส่สายเสร็จ แต่มีข้อเสีย คือ ถ้าใช้ไปนานๆ จะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดเส้นเลือดดำใหญ่อุดตัน และมีโอกาสติดเชื้อง่ายกว่าชนิดอื่น ส่วนมากมีอายุการใช้งานประมาณ 1 ปี
🔺 เส้นฟอกเลือดชนิดชั่วคราว (Double Lumen Catheter หรือ DLC)
ใช้เฉพาะผู้ป่วยที่มีไตวายเฉียบพลัน ผู้ป่วยที่เส้นฟอกเลือดชนิด AVF หรือ AVG มีปัญหาไม่สามารถใช้งานได้ชั่วคราว หรือขณะรอเส้นฟอกเลือดให้สามารถใช้งานได้ ไม่ควรคาสายไว้นานกว่า 2-4 สัปดาห์ เพราะมีโอกาสติดเชื้อสูง
🚩 การเตรียมตัวก่อนการผ่าตัดเส้นฟอกไต
🔹 ตรวจร่างกาย และตรวจอัลตราซาวด์เพื่อประเมินความพร้อมของหลอดเลือด ก่อนผ่าตัด
🔹 ในระหว่างรอจนถึงวันผ่าตัด แนะนำให้ผู้ป่วยควบคุมโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง โดยการรับประทานยาให้สม่ำเสมอเพื่อป้องกัน
🔹 ในกรณีผู้ป่วยรับประทานยาต้านเกล็ดเลือด หรือยาละลายลิ่มเลือดจำเป็นต้องงดยาก่อนผ่าตัดควรปรึกษาแพทย์ก่อน
🔹 ในบางรายแพทย์จะใช้เครื่องอัลตราซาวด์ช่วยในการตรวจหาหลอดเลือดก่อนผ่าตัด
🔹 ห้ามลบรอยปากกาที่เขียนบนแขนของท่าน
🔹 ระมัดระวังไม่ให้แขนข้างที่จะทำการผ่าตัด ถูกเข็มแทง เจาะเลือด หรือวัดความดัน
🔹 ควรบริหารเส้นเลือดข้างที่จะทำเส้นฟอกไตด้วยการบีบและคลายลูกบอลสลับไปมาครั้งละ 10-15นาที เพื่อเพิ่มความแข็งแรงของเส้นเลือด
🔹 ไม่ต้องงดน้ำและงดอาหาร
การดูแลตนเองหลังผ่าตัดเส้นฟอกไต
🔹 ควรสังเกตว่า หลังผ่าตัดมีเลือดออกมาผิดปกติหรือไม่ ถ้าผิวหนังบริเวณผ่าตัดบวมโป่งหรือมีเลือดซึมไม่หยุด ควรปรึกษาแพทย์
🔹 ในช่วงเวลา 7 วันแรกของการผ่าตัด โดยทั่วไปจะได้ยาปฏิชีวนะแบบรับประทาน เพื่อป้องกันการติดเชื้อ แต่หากมีอาการบวมแดงร้อน กดเจ็บพร้อมกับมีไข้แผลอาจมีการติดเชื้อ ควรปรึกษาแพทย์
🔹 ระวังไม่ให้แผลผ่าตัดเปียกน้ำ 7-14 วัน หรือจนกว่าจะตัดไหม
🔹 ควรยกแขนสูงโดยเฉพาะ 2-3 วันแรกหลังผ่าตัด เพื่อป้องกันไม่ให้มีเลือดหรือน้ำเหลืองคั่งใต้ผิวหนังรอบๆ แผลผ่าตัด
🔹 ควรออกกำลังกายฝ่ามือ แขน โดยวิธีกำลูกเทนนิส หรือ ลูกบอลลูกเล็กๆ เป็นจังหวะ (กำ-เกร็ง-ปล่อย) ประมาณ500 ครั้ง/วัน
🔹 ระวังอย่าให้แผลที่ผ่าตัดไปกระทบกระแทกของแข็งหรือของมีคม ระวังการทำกิจกรรมต่างๆ ที่อาจส่งผลกดทับเส้นเลือด
🔹 ห้ามเจาะเลือด ห้ามวัดความดัน และห้ามแทงเข็ม เพื่อให้น้ำเกลือหรือยาบริเวณแขนข้างที่ทำการผ่าตัด
🔹 สังเกตเสียงชีพจรบริเวณข้างที่ทำเส้นฟอกไต เพื่อประเมินประสิทธิภาพการทำงานของเส้นฟอกไตว่ายังทำงานได้ดีหรือไม่ เมื่อใดที่คลำชีพจรไม่ได้ ควรติดต่อแพทย์ทันที
🚩 การผ่าตัดเส้นฟอกเลือดที่แขนชนิดเส้นเลือดจริง (AVF) อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงได้ ดังนี้
🔹 ความเสี่ยงทั่วไปที่พบได้จากการผ่าตัด เช่น การติดเชื้อ แพ้ยาชา แพ้ยาสลบ อาการชา บวมช้ำ เลือดออก หรือเลือดคลั่ง
🔹 เจ็บและปวดแผลบริเวณที่ผ่าตัด ซึ่งแพทย์จะจ่ายยาบรรเทาอาการปวดให้
🔹 เส้นฟอกเลือดที่ต่อไว้อุดตันจากการที่มีก้อนเลือด - มีอาการขาดเลือดไปเลี้ยงที่มือ เป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบได้น้อยมาก
🔹 ในระยะยาวอาจเกิดภาวะหัวใจล้มเหลวได้ ถ้ามีปริมาณเลือดไหลผ่านเส้นเลือดจริง มากเกินไป
🚩 อ่านข้อมูลเพิ่มเติม : https://url.in.th/gDcts...............................................
บทความโดย : พญ.พลอยระวี ธนะไพรรักษ์ อายุรแพทย์ โรคไต
_____________________________
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม ได้ที่ แผนกไตเทียม
☎️โทร. 02-339-0000 ต่อ 3015 - 3019
📱 Kasemrad Call Center 1218 กด 8
🟩 line : -ram
⬛ TikTok : https://shorturl.asia/7vI6w
🟥 Youtube : https://shorturl.asia/HpNVU
🟪 Instagram : kasemrad_ram
🟦 website : www.kasemrad.co.th/Ramkhamhaeng
🚑 Google Maps : https://shorturl.asia/DeZO8
_____________________________
ไม่พลาดข่าวสารสุขภาพและโปรโมชั่นดีๆ อย่าลืมกด like และ กดติดดาว🌟 (see first) แฟนเพจ โรงพยาบาลเกษมราษฎร์ รามคำแหง นะคะ
______________________________
#โรงพยาบาลเกษมราษฎร์รามคำแหง
#ดูแลใกล้ชิดสนิทเหมือนญาติ
#ผ่าตัดเส้นฟอกไต #ฟอกไต #ไตเทียม
