22/12/2023
ข้อคิดนักจิตส่งท้ายปี 2023
1. “อย่ารีบเชื่อความคิด”
ความคิด คือ ความคิดจากมุมมองของเราเอง เป็นคนละเรื่องกับข้อเท็จจริง ประสบการณ์ส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับผู้คนและสิ่งรอบตัว ซึ่งอยู่นอกตัวเราและยากที่จะพิสูจน์ความจริงได้อย่างครบถ้วน สิ่งที่เราทำโดยอัตโนมัติ คือ ตีความ สันนิษฐาน และสร้างข้อสรุปให้กับประสบการณ์ต่าง ๆ จากมุมมองของเราเอง ผู้เขียนขอย้ำหนัก ๆ ว่าความคิดของเราอาจจะจริงหรือไม่ก็ได้ เมื่อเป็นเช่นนั้นความคิดเราอาจจะคลาดเคลื่อน มีอคติ และไม่สมเหตุสมผล ปัญหาเกิดขึ้นเมื่อเรา “เชื่อ” ความคิดเสมือนว่ามันจริง จึงทำให้เรารู้สึกไปกับความคิดนั้นจริง ๆ
สำหรับทางแก้กับดักความคิด ผู้เขียนเสนอว่าอย่ารีบเชื่อความคิด แต่ให้ถามตัวเองเยอะ ๆ ว่าต้นเหตุความคิดที่ทำให้เรารู้สึกไม่สบายใจอยู่นั้น “มันจริงหรือ” “มันเป็นข้อเท็จจริงเลยหรือไม่” “มันมีความเป็นไปได้อื่นอยู่หรือไม่” “หากลองมองในมุมคนอื่น มีความเป็นไปได้อย่างไร” พยายามท้าทายความคิด ดีเบทกับตัวเอง และจินตนาการความน่าจะเป็นอื่น ๆ จะช่วยให้เรามีความคิดที่ยืดหยุ่นและสมเหตุสมผลมากขึ้น เมื่อหลุดจากการปักใจเชื่อความคิดตัวเองได้ ก็จะเปลี่ยนประสบการณ์ให้เราสามารถยอมรับสิ่งที่เคยไม่สบายใจและปรับเปลี่ยนความรู้สึกได้ดีขึ้น
2. “ความรู้สึกมาช้ากว่าความคิด”
เวลาเจอปัญหา เราคิดได้หมด หาเหตุผลดี ๆ ปลอบใจตัวเองได้หมด แต่ทำไมยังรู้สึกแย่อยู่ นั่นเพราะความรู้สึกมาช้ากว่าความคิด (มาช้ากว่าเป็นเดือนหรือหลายเดือน!) ขอให้ตั้งความคาดหวังใหม่ว่าการคิดได้ไม่เท่ากับเปลี่ยนแปลงความรู้สึกได้ในเร็ววัน หากเราคิดอย่างถี่ถ้วน สมเหตุสมผลแล้ว และมีความคิดที่ healthy ต่อการเยียวยาจิตใจแล้ว ขอให้อดทนคิดและย้ำมันต่อไป ในที่สุดความรู้สึกจะค่อยเบาลงและเริ่มสอดคล้องกับความคิดที่เรา “คิดได้” มากขึ้น
3. “ยอมรับความจริง อดทนกับตัวเอง”
การเยียวยาจิตใจ อาศัยการยอมรับความจริง ซึ่งมักจะเจ็บปวดมาก และในกระบวนการเยียวยาจะเต็มไปด้วยความคิด ความรู้สึกมากมายทั้งที่ make sense และ non sense ความว้าวุ่นเหล่านั้นทำให้เราต้องต่อสู้กับตัวเอง ขอให้ตั้งมั่นในความคิดที่สมเหตุสมผล (กลับไปที่ข้อ 1) เปิดรับความจริง และอดทนกับตัวเองที่ต้องสับสน เจ็บปวด อ่อนแอ ไม่เป็นตัวเอง ฯลฯ กระบวนการนี้ไม่มีทางลัด เราจำเป็นต้องเผชิญความเจ็บปวด จึงจะสามารถปล่อยวางได้ “let it hurt, then let it go.”
สุดท้ายนี้ขอให้กำลังใจทุกคนให้ผ่านพันปีนี้อย่างเข้มแข็งและขอให้ทุกวันเป็นวันแห่งการเรียนรู้และเติบโตไปสู่ตัวตนที่เราอยากจะเป็นค่ะ
#ข้อคิด #จิตวิทยา
