15/09/2025
❤️ข้อมูลดีๆ ฝากทุกคนที่กำลังลดน้ำหนักนะคะ
ทำไมการลดน้ำหนัก ถึงลดได้เร็วช่วงแรก แต่เริ่มลดช้าในช่วงหลัง
การลดน้ำหนัก เป็นกระบวนการที่เกี่ยวของกับการเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาหลายประการ เมื่อเริ่มต้นการลดน้ำหนัก ไม่ว่าจะเป็นวิธีคุมอาหาร การใช้ยา หรือการผ่าตัด ในช่วงแรกอาจจะจะมีการลดของน้ำหนักที่เร็ว อย่างไรก็ตามอัตราการลดน้ำหนักมักจะชะลอลง
ดังนั้นอยากให้เข้าใจกลไกการใช้พลังงานของร่างกาย โดยการใช้พลังงานของร่างกายคนเราจะแบ่งได้เป็น 4 ส่วนหลัก ได้แก่
1️⃣การใช้พลังงานขณะพัก (Resting Energy Expenditure) ซึ่งจะขึ้นกับสัดส่วนของร่างกาย และอวัยวะภายใน เช่น กล้ามเนื้อ หัวใจ ตับ ไต สมอง ซึ่งส่วนที่เปลี่ยนแปลงได้รวดเร็ว และมีมากในร่างกาย คือ กล้ามเนื้อลาย
2️⃣การใช้พลังงานในรูปแบบของการทำกิจกรรม (Activity Energy Expenditure) เช่น การเดิน วิ่ง การทำงานทางกาย ออกกำลังกาย
3️⃣การใช้พลังงานไปเพื่อการย่อยอาหาร (Thermic Effect of Food) เป็นพลังงานที่ใช้ในการย่อย ดูดซึม และ เมแทบอลิซึมอาหาร
4️⃣และการใช้พลังงานเพื่อปรับตัวต่อสิ่งแวดล้อม (Adaptive Thermogenesis) เช่น การปรับตัวต่ออุณหภูมิที่หนาวเย็น
โดยทั่วไป การใช้พลังงานขณะพัก และการใช้พลังงานในรูปแบบของการทำกิจกรรม เป็นการใช้พลังงานที่มีสัดส่วนสูงสุดของการใช้พลังงานของร่างกาย
❤️🔥ในช่วงแรกของการลดน้ำหนัก ร่างกายจะอยู่ในภาวะพลังงานติดลบ (Negative Energy Balance) ส่งผลให้น้ำหนักตัวลดลงอย่างรวดเร็ว อย่างไรก็ตาม เมื่อเวลาผ่านไป ร่างกายจะมีการปรับตัวต่อการได้รับพลังงานที่ลดลง ซึ่งหนึ่งในวิธีที่ปรับตัวก็คือ การลดลงของมวลกล้ามเนื้อ ซึ่งจะมีผลต่อการใช้พลังงานขณะพัก ร่วมกับการคุมอาหารที่สม่ำเสมอลดลง จากความอยากที่เพิ่มขึ้น หรือการชินต่อยาในผู้ที่ใช้ยาลดน้ำหนัก หรือมีการปรับตัวหลังจากการผ่าตัด ทำให้ทำให้พลังงานติดลบน้อยลง ทำให้น้ำหนักลดช้าในช่วงหลัง
แนวทางเพื่อให้การลดน้ำหนักมีประสิทธิภาพต่อเนื่อง ก็คือ เพิ่มการออกกำลังกาย ไม่ว่าจะเป็นประเภทแอโรบิก🏃🏻➡️ (Cardiovascular Exercise) เช่น เดิน วิ่ง ปั่นจักรยาน ว่ายน้ำ ซึ่งจะเพิ่มการใช้พลังงานในรูปแบบของการทำกิจกรรม
🧎🏽♀️และมีการออกกำลังกายประเภทแรงต้าน (Resistance Training) เช่น การยกเวท ร่วมกับการบริโภคอาหารในรูปของโปรตีนให้เพียงพอ เพื่อให้ร่างกายรักษามวลกล้ามเนื้อ และคงที่การใช้พลังงานขณะพักไว้ได้
อ้างอิง
1.)Fernández-Verdejo, R., Sanchez-Delgado, G., & Ravussin, E. (2024). Energy expenditure in humans: principles, methods, and changes throughout the life course. Annual Review of Nutrition, 44.
2.) Kirk, E. P., Donnelly, J. E., Smith, B. K., Honas, J., LeCheminant, J. D., Bailey, B. W., ... & Washburn, R. A. (2009). Minimal resistance training improves daily energy expenditure and fat oxidation. Medicine and science in sports and exercise, 41(5), 1122.
บทความโดย นพ.พหล สโรจวิสุทธิ์
จัดทำโดยคณะอนุกรรมการสื่อสารองค์กรสมาคมผู้ให้อาหารทางหลอดเลือดดำและทางเดินอาหารแห่งประเทศไทย