19/10/2024
"อาการท้องเสียที่สัมพันธ์กับการใช้ยาปฏิชีวนะ (Antibiotics-associated Diarrhea)"
สาเหตุ
- เนื่องจากยาปฏิชีวนะที่ร่างกายได้รับจะเข้าไปรบกวนหรือเปลี่ยนแปลงสมดุลของแบคทีเรียธรรมชาติที่อาศัยอยู่ในลำไส้ ส่งผลให้ปริมาณเชื้อแบคทีเรียธรรมชาติในลำไส้ลดลง ทำให้เชื้อก่อโรคเจริญเติบโตเพิ่มขึ้น สร้างและหลั่งสารพิษทำให้ลำไส้ไม่สามารถดูดซึมคาร์โบไฮเดรต หรือไม่สามารถย่อยสลายน้ำดีได้ รวมถึงยาปฏิชีวนะบางชนิดจะกระตุ้นการเคลื่อนไหวของลำไส้เพิ่มขึ้นด้วย ซึ่งเชื้อที่พบว่าเป็นสาเหตุประมาณ 1 ใน 3 คือ เชื้อคลอสตริเดียม ดิฟฟิไซล์ (C. difficile)
อาการ
- อาการไม่รุนแรง จะมีอาการท้องเสีย หรือถ่ายเป็นน้ำอย่างน้อย 3 ครั้ง ภายใน 24 ชั่วโมง
- อาการรุนแรง จะมีอาการอื่นร่วมด้วย ได้แก่ มีไข้ อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร คลื่นไส้ มีเลือดปนในอุจจาระ ปวดท้อง
อุบัติการณ์
- พบได้ร้อยละ 5- 25 ของผู้ป่วยที่ได้รับยาปฏิชีวนะ โดยอาจเกิดได้ตั้งแต่ช่วงต้นของการได้รับยาจนถึงภายหลังหยุดยาไปแล้วประมาณ 2 เดือน
ปัจจัยเสี่ยง
1. ชนิดของยาปฏิชีวนะที่ผู้ป่วยได้รับ โดยเฉพาะยาปฏิชีวนะที่ออกฤทธิ์กว้าง
2. ผู้ป่วยสูงอายุ (มากกว่า 65 ปี)
3. ผู้ป่วยที่มีประวัตินอนโรงพยาบาลในหอผู้ป่วยวิกฤติ หรือนอนรักษาตัวในโรงพยาบาลนานมากกว่า 4 สัปดาห์
4. ผู้ป่วยโรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง
5. ผู้ที่ได้รับยากดภูมิคุ้มกัน หรือยาเคมีบำบัด
6. ผู้ที่ใส่สายยางให้อาหารทางจมูก หรือได้รับการทำหัตถการของระบบทางเดินอาหาร
7. ผู้ที่มีประวัติเคยติดเชื้อคลอสตริเดียม ดิฟฟิไซล์ (C. difficile)
8. ผู้ที่มีประวัติการใช้ยาลดกรด
ยาปฏิชีวนะที่พบว่ามีอุบัติการณ์บ่อย
1. ยากลุ่มเพนนิซิลลิน (Penicillins) เช่น แอมพิซิลลิน (Ampicillin), อะม็อกซิซิลลิน (Amoxicillin), อะม็อกซิซิลลิน/คลาวูลานิก แอซิด (Amoxicillin/Clavulanic Acid) เป็นต้น
2. ยาคลินดาไมซิน (Clindamycin)
3. ยากลุ่มเซฟาโลสปอริน (Cephalosporins) เช่น เซฟิซิม (Cefixime), เซฟดิเนียร์ (Cefdinir) เป็นต้น
4. ยากลุ่มฟลูโอโรควิโนโลน (Fluoroquinolones) เช่น ซิโพรฟล็อกซาซิน (Ciprofloxacin), ลีโวฟล็อกซาซิน (Levofloxacin), ม็อกซิฟล็อกซาซิน (Moxifloxacin) เป็นต้น
การรักษาและป้องกัน
- การรักษา: ส่วนใหญ่มักดีขึ้นและหายได้เองหลังหยุดใช้ยาปฏิชีวนะ แต่หากพบว่ามีอาการรุนแรง จะพิจารณาให้สารน้ำทดแทนและให้การรักษาที่เหมาะสมทันที
- การป้องกัน: ไม่ควรซื้อยาปฏิชีวนะใช้เอง หากใช้ยาปฏิชีวนะแล้วพบอาการท้องเสีย ควรรีบปรึกษาเภสัชกรเพื่อประเมินการรักษาที่เหมาะสมต่อไป
ขอบคุณข้อมูลจากโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย
---------------------------------------------------
ร้านยาณลินเภสัช จ.กระบี่
🏥เปิดทำการ: จันทร์ - เสาร์ เวลา 9.00 - 19.00 น.
📍 พิกัด: ตั้งอยู่ที่ ถ.กระบี่ อาคารสีน้ำเงิน อยู่ถัดจากสำนักงานประปาจังหวัดกระบี่
📞Line ID: