06/11/2024
Episode 262 Quadratus Lumborum Syndrome
ถ้าท่านนั่ง ยืน หรือเดิน แล้วรู้สึกปวดบั้นเอว หนึ่งในกล้ามเนื้อเอวมัดลึกที่สุดที่เรานึกถึง หนีไม่พ้น กล้ามเนื้อสี่เหลี่ยมชื่อว่า Quadratus Lumborum (QL) แน่นอน
เหตุที่เขามักเกิดอาการปวดได้ง่าย นั่นเพราะมาจากจุดเกาะของเขาเองที่เกาะจากสันกระดูก ilium มาที่ซี่โครงคู่ที่ 12 กางขึงแบบนี้ทำให้กล้ามเนื้อ QL เป็นทั้งกล้ามเนื้อที่เสริมความมั่นคงหรือ stabilizer และกล้ามเนื้อที่ส่งเสริมการเคลื่อนไหวหรือ mobilizer
ความซับซ้อนของใยกล้ามเนื้อที่มีถึงสามชั้นทำให้ยากในการระบุว่า QL ทำหน้าที่อะไรกันแน่ ถ้าเราพิจารณาลักษณะทางกายวิภาคศาสตร์ของเขาพบว่า QL อยู่ด้านในต่อเอ็นแผ่ (aponeurosis) ของกล้ามเนื้อหน้าท้องทางขวาง ว่ากันว่า
QL เป็นส่วนหนึ่งของแผ่นพังผืด thoracolumbar
เขาเป็นหนึ่งในกล้ามเนื้อผนังหน้าท้องด้านหลังหรือ posterior abdominal wall
เป็นส่วนหนึ่งของกล้ามเนื้อแกนกลางลำตัวและ
ถือว่าเป็นกล้ามเนื้อด้านข้างกระดูกสันหลังหรือ paraspinal muscles
กล้ามเนื้อ QL ได้รับการเลี้ยงจากเส้นประสาทถึงสามส่วนได้แก่ เส้นประสาท subcostal (T12) เส้นประสาท Iliohypogastric และ Ilioinguinal จาก L3 รวมถึงแขนงจาก ventral rami (L2 and L3)
ตำราทางกายวิภาคศาสตร์ถือว่า QL เป็นกล้ามเนื้อเหยียดกระดูกสันหลังบริเวณเอว กล้ามเนื้อเสริมความมั่นคงให้เอว ช่วยในการหมุนเชิงกรานทางด้านข้างหรือยักเอว และยังช่วยในการหายใจเข้าอีกด้วย
หากเรามีจุดกดเจ็บไกของกล้ามเนื้อ QL เมื่อเรากดลงไปโดนตรง ๆ ผู้ป่วยจะเกิดอาการปวดลึก (deep pain) ที่บั้นเอว ร้าวไปเชิงกรานและสะโพก สิ่งที่น่าสังเกตคือ ถ้า QL มีปัญหาจริง เวลาไอหรือจาม จะเจ็บแปลบ (sharp pain) ที่บั้นเอว
สาเหตุที่ทำให้ QL มีอาการปวดได้แก่ ท่าทางการนั่ง หรือยืนไม่ดี มีอาชีพที่ต้องนั่งหรือยืนนาน ๆ หลายชั่วโมง พฤติกรรมไม่ออกกำลังกาย อ้วน หรือตั้งครรภ์
วิธีการรักษา QL ที่เป็น passive ที่ให้ผลดี เช่น ความร้อน คลื่นเสียง คลื่นกระแทก PMS หรือการนวด (วิธีการนวด QL เป็นวิธีที่ยากมาก) รวมถึงการยืดค่ะ สิ่งที่น่าสังเกตคือ การรักษาเฉพาะ QL มักได้ผลดีไม่เท่ากับการรักษาร่วมกับกล้ามเนื้อมัดอื่น เช่น
การเพิ่มความยืดหยุ่นให้กล้ามเนื้อ iliopspas และกล้ามเนื้อที่เกาะ sacrotuberousligament เช่น hamstrings และอย่าลืมออกกำลังกายเพิ่มกำลังกล้ามเนื้อ gluteus medius กล้ามเนื้อ gluteus maximus และ erector spinae
ขอบคุณนะคะที่เข้ามาอ่านด้วยความเมตตา
วีเรศวร
4 พย 67
บรรณานุกรม
Kassolik K, Rajkowska-Labon E, Tomasik T, Pisula-Lewadowska A, Gieremek K, Andrzejewski W, Dobrzycka A, Kurpas D. Recommendations of the Polish Society of Physiotherapy, the Polish Society of Family Medicine and the College of Family Physicians in Poland in the field of physiotherapy of back pain syndromes in primary health care. Family Medicine & Primary Care Review. 2017;19(3).
Hong JO, Park JS, Jeon DG, Yoon WH, Park JH. Extracorporeal shock wave therapy versus trigger point injection in the treatment of myofascial pain syndrome in the quadratus lumborum. Annals of rehabilitation medicine. 2017 Aug 31;41(4):582-8.
Pandey E, Kumar N, Das S. Effect of stretching on shortened quadratus lumborum muscle in non specific low back pain. Physiother Occup Ther J. 2018;11(2):80-6.
