เอฟเอ็มซีคลินิกเวชกรรม

19/09/2025

คอปลาดิบต้องระวัง
พบพยาธิในท้อง 40 ตัว หลังกินปลาดิบ
ตัวอ่อนพยาธิ Anisakis simplex sensu stricto
ที่ถูกนำออกจากเยื่อบุของกระเพาะอาหารและลำไส้ของผู้ป่วย
ระหว่างการส่องกล้องตรวจหลอดอาหาร–กระเพาะอาหาร–ลำไส้เล็ก และการส่องกล้องตรวจลำไส้ใหญ่ผู้ป่วยรายหนึ่ง

จากการรายงานเคสผู้ป่วยของ Robert และคณะ (2025)
ตีพิมพ์ในวารสาร Food Waterborne Parasitol โดยพบการติดเชื้อรุนแรงผู้ป่วยสองรายในฝรั่งเศส

เคสผู้ป่วยผู้หญิงอายุ 70 ปี
มีอาการทางระบบทางเดินอาหารหลังจากรับประทาน ceviche
(อาหารทะเลดิบที่หมักในน้ำมะนาวหรือน้ำมะนาวผสมเครื่องปรุงอื่น ๆ เคสนี้ทำโฮมเมดจากปลา hake)
พบตัวอ่อนของพยาธิ Anisakidae จำนวน 40 ตัว ระหว่างการส่องกล้องทางเดินอาหาร
เมื่อตรวจยืนยันด้วยวิธีทางโมเลกุล พบว่าเป็นพยาธิAnisakis simplex s. s.
สมาชิกครอบครัวอีกคนที่รับประทานอาหารมื้อนี้ก็ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น โรคเดียวกัน (anisakidosis)

กรณีผู้ป่วยสองรายนี้
ชี้ให้เห็นความสำคัญของการปรุงสุกหรือแช่แข็งปลาก่อนบริโภคในอาหารโฮมเมดที่รับประทานดิบ

โรค Anisakidosis
เป็นการติดเชื้อที่เกิดจากการรับประทานปลาดิบหรือปลาที่ปรุงไม่สุกซึ่งมีตัวอ่อนของ Anisakidae
พยาธิสามารถทำให้เกิดอาการทางเดินอาหาร เช่น
ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน
ส่วนใหญ่หายเอง
แต่บางรายอาจต้องส่องกล้องเพื่อเอาพยาธิออก

อ่านเพิ่มเติมได้ที่
Robert M, Duflot M, Jeddi F, et al. Hyperinfection with Anisakis simplex sensu stricto: observations from a cluster of two cases in France. Food Waterborne Parasitol. 2025;40:e00282. Published 2025 Aug 29. doi:10.1016/j.fawpar.2025.e00282

16/09/2025

☑️ เมื่อท่าน ไม่สบาย เจ็บป่วย 🤧🤕
☑️ หากไม่จำเป็นต้องนอนโรงพยาบาล
👉 สามารถเข้ารับการตรวจรักษาโรค
👉 โรคเด็ก วัยรุ่น ผู้ใหญ่ ผู้สูงอายุ
👉 โดยไม่มีค่าใช้จ่าย
👉 ไม่ต้องมีใบส่งตัว
👉 ได้ที่เอฟเอ็มซีคลินิกเวชกรรม
🚹 ตามสิทธิการรักษาของรัฐ
✅ บัตรทองทุกโรงพยาบาล
✅ บัตร 30 บาทรักษาทุกโรค
✅ บัตรประชาชนใบเดียวรักษาทุกที่
✅ บัตรประกันสังคมโรงพยาบาล ป.แพทย์

—————————————————————
Your health is our heartfelt commitment — a responsibility we embrace with utmost care

—————————————————————
เอฟเอ็มซีคลินิกเวชกรรม
บริษัทศูนย์การแพทย์เอฟเอ็มซี จำกัด
⏩️ บริการตรวจรักษาโรคทั่วไป
⏩️ โรคเด็ก วัยรุ่น ผู้ใหญ่ ผู้สูงอายุ
✳️ พ่นยา ฉีดยา ทำแผล
✳️ เอกซเรย์ อัลตราซาวด์ EKG
⏩️ ตรวจสุขภาพประจำปี
✅ ตรวจเลือด ปัสสาวะ อุจจาระ
✅ การทำงานของตับ ไต หัวใจ
✅ ตรวจฮอร์โมน
✅ ตรวจคัดกรองมะเร็ง
⏩️ ตรวจสุขภาพก่อนเข้างาน
👉 ผู้ปฏิบัติงานตามปัจจัยเสี่ยง
👉 ผู้ปฏิบัติงานที่สูง ร้อน
👉 ผู้ปฏิบัติงานที่อับอากาศ
👉 เชฟ ผู้เสริฟ ผู้ประกอบการ
⏩️ใบรับรองแพทย์
🔹สมัครงาน
🔹 สมัครเรียน
🔹 ทำใบขับขี่
🔹 ลางาน
⏩️ บำบัดฟื้นฟูสุขภาพ
🔹 ให้น้ำเกลือ
🔹 วิตามิน ยาบำรุงร่างกาย
⏩️ ดูแลต่อเนื่อง
⏩️ การสร้างเสริมสุขภาพ ป้องกันโรค
❇️ วัคซีน
❇️ ยาเม็ดคุมกำเนิด
❇️ ยาเม็ดคุมกำเนิดฉุกเฉิน
❇️ บริการจ่ายถุงยางอนามัย
❇️ บริการชุดทดสอบการตั้งครรภ์
❇️ ยาเสริมธาตุเหล็ก/กรดโฟลิค
❇️ คัดกรองโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่
❇️ ตรวจคัดกรองพยาธิใบไม้ตับด้วยปัสสาวะ
❇️ บริการชุดตรวจคัดกรอง HIV ด้วยตนเอง
❇️ คัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วย DNA Test
❇️ บริการดูแลการฝากครรภ์
❇️ บริการหญิงหลังคลอด

เอฟเอ็มซีคลินิกเวชกรรม เป็นหน่วยนวัตกรรมสุขภาพ สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช) ให้บริการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรค (PP) โดยไม่มีค่าใช้จ่าย ดังนี้

————————————————————
เอฟเอ็มซีคลินิกเวชกรรม
บริการด้านสุขภาพที่เน้นทางด้าน
เวชศาสตร์ครอบครัว และอาชีวเวชศาสตร์
(Family & Occupational Medical Center)
โดยมีเครือข่ายความร่วมมือตรวจทางห้องปฏิบัติการที่มีคุณภาพและมาตรฐานสูง ดังนี้
🔀 N Health คลินิกเทคนิคการแพทย์
🔀 คลินิกเทคนิคการแพทย์ อาร์ ดี ซี
🔀 อาร์ไอเอ แลบบอราทอรี่ จำกัด
🔀 ศูนย์วิจัยโรคปรสิต
🔀 โรงพยาบาล ป.แพทย์

————————————————————
🏥 สถานที่ให้บริการ 🚑
888/272-273 หมู่ที่ 4
อาคารพานิช โครงการแผ่นดินทอง 12
(ตรงข้ามไฟแดงสามแยกสวนสัตว์)
ต.ไชยมงคล อ.เมือง จ.นครราชสีมา 30000
📍 https://maps.app.goo.gl/jntQznXtiiApRBCr8?g_st=com.google.maps.preview.copy

————————————————————
เวลาเปิดบริการ
❇️ จันทร์-ศุกร์
09-19.00 น.
❇️ เสาร์-วันหยุดนักขัตฤกษ์
09.00-17.00 น.
❇️ อาทิตย์
09.00-16.00 น.

—————————————————————-
ติดต่อ สอบถาม ติดตามข่าวสารเพิ่มเติม
☎️ 0902390313 หรือ 044083313
📬 fmcthailand.korat@gmail.com
🌐 https://fmcthailand.org
Ⓜ️ https://facebook.com/fmcthailandclinic
🅾️ www.youtube.com/
✝️ https://www.tiktok.com/

——————————————————————-
ดูแลครอบคลุมทุกช่วงวัย ใส่ใจดั่งคนในครอบครัว

Lifelong care, with the heart of a family

——————————————————————-

15/09/2025

โรคผื่นร้อยวัน – ผื่นกุหลาบ – ผื่นกลีบกุหลาบ – ผื่นขุยกุหลาบ (Pityriasis rosea)
ผู้ป่วย: ชาย 42 ปี สุขภาพดี
อาการ: ผื่นแดงค่อย ๆ ขยายบนลำตัว 20 วัน เริ่มแรกเป็นปื้นเดียว → 10 วันต่อมาเกิดผื่นเล็ก ๆ กระจายเพิ่ม

ตรวจร่างกาย:
➡️ ผื่นรูปไข่ สีแดง ขอบมีสะเก็ด ขนาด 1–4 ซม. หลายจุดที่หน้าอก คอ ต้นแขน
➡️ พบผื่นใหญ่ปื้นแรก (“Herald patch”) ขนาด 8.5×5.5 ซม.

การวินิจฉัย: ผื่นกุหลาบ (Pityriasis Rosea)
ลักษณะโรค:
➡️ โรคผิวหนังหายเองได้ (self-limiting)
➡️ มักพบในเด็ก วัยรุ่น และผู้ใหญ่ตอนต้น
➡️ อาจเรียงตัวเป็นลาย “ต้นคริสต์มาส” แต่ไม่จำเป็นเสมอไป
➡️ สาเหตุยังไม่ชัด อาจเกี่ยวกับเชื้อไวรัส HHV-6/7

การรักษา: ไม่ต้องรักษาเฉพาะ เคสนี้คุณหมอไม่ได้ให้ยาใดๆ (โดยทั่วไป รักษาตามอาการเป็นหลัก การใช้ครีมหรือยาเพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นแก่ผิวในบริเวณที่มีผื่นขึ้น รวมไปถึงการรับประทานยาสเตียรอยด์เพื่อบรรเทาอาการคัน)
การติดตาม: ผื่นหายเองภายใน 1 เดือน

อ่านเพิ่มเติมได้ที่
Efstathios Andreas Ralli & Constantinos Verros. Pityriasis Rosea. N Engl J Med 2025;393:1016
DOI: 10.1056/NEJMicm2503761

14/09/2025

มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดทีเซลล์
ที่เกิดในไขมันใต้ผิวหนัง ทำให้เกิดก้อนเจ็บ ๆ
เหมือนการอักเสบของชั้นไขมันใต้ผิวหนัง (panniculitis)
ต้องรักษาด้วยยาเคมีบำบัด ไม่ใช่แค่ยาลดอักเสบธรรมดา
มีรายงานเคสที่พบได้ไม่บ่อยตีพิมพ์โดย Shinri Okada & Masashi Nishikubo (2025)

ผู้ป่วย: หญิง 30 ปี สุขภาพแข็งแรงมาก่อน
อาการนำ: ก้อนใต้ผิวหนังเจ็บ (10 สัปดาห์) ไข้ + เหงื่อออกกลางคืน (6 สัปดาห์)

ตรวจร่างกาย: พบก้อนใต้ผิวหนังหลายตำแหน่ง มีผิวหนังแดงเหนือก้อน

ภาพถ่ายรังสี:
CT → เห็นความหนาแน่นเพิ่มในไขมันใต้ผิวหนัง, พบม้ามโต แต่ไม่พบต่อมน้ำเหลืองโต
PET-CT → มี uptake ในรอยโรคไขมันใต้ผิวหนัง
ชิ้นเนื้อ: พบเซลล์ทีผิดปกติแทรกในไขมัน (CD3+, CD8+, perforin1+, CD4−, EBV−), มี clonal TCR-β rearrangement

วินิจฉัย: Subcutaneous Panniculitis-like T-Cell Lymphoma

ภาวะแทรกซ้อน: ไม่เข้าเกณฑ์ hemophagocytic lymphohistiocytosis (HLH)

การรักษา: เคมีบำบัด เนื่องจากโรคลุกลามเร็ว

ผลลัพธ์: เข้าสู่ complete remission และคงสภาพได้นาน 2 ปี

อ่านเพิ่มเติมได้ที่
Shinri Okada & Masashi Nishikubo. Subcutaneous Panniculitis-like T-Cell Lymphoma. New England Journal of Medicine 2025
DOI: 10.1056/NEJMicm2503203

13/09/2025

ตัวอ่อนพยาธิตืดปลามีลักษณะคล้ายเมล็ดทับทิมในไขสันหลัง
ผู้ป่วยรายหนึ่งติดพยาธิตืดปลา (โรคสปาร์กาโนซิส) พยาธิไชไปที่ไขสันหลง
ชายวัย 45 ปี ไปพบแพทย์ด้วยอาการปัสสาวะไม่ออกและอ่อนแรงของขาทั้งสองข้างมากขึ้นเรื่อย ๆ
เป็นเวลา 3 เดือน โดยแรงกล้ามเนื้อขาซ้ายอยู่ที่ 3/5 และขาขวา 1/5

MRI แสดงรอยโรคหลายจุดลักษณะเป็นปุ่ม และคล้ายเมล็ดทับทิมที่แทรกอยู่ในโพรงไขสันหลัง
ตั้งแต่ระดับ T11 ถึง L5 (รูป A และ 😎

ผู้ป่วยมีประวัติกินปลาดิบเป็นครั้งคราว
ผลตรวจเลือดไม่พบค่าอีโอซิโนฟิลผิดปกติ
ผลตรวจอุจจาระก็ไม่พบความผิดปกติ

ในเบื้องต้น แพทย์วินิจฉัยว่าเป็นเนื้องอกในโพรงไขสันหลัง
แต่ผลจากการผ่าตัดพบเนื้อตายสีเหลืองกระจายอยู่ทั่วไป (รูป C)

การตรวจทางพยาธิวิทยาพบชิ้นส่วนของพยาธิที่เน่าตาย (รูป D)
พบ calcareous corpuscles (ลักษณะจำเพาะของพยาธิ)
โดยไม่พบเซลล์เนื้องอก (รูป E)

เก็บน้ำไขสันหลังโดยการเจาะที่ thoracic subarachnoid puncture
นำมาตรวจวิเคราะห์ด้วยเทคนิค metagenomic next-generation sequencing
ผลตรวจพบลำดับพันธุกรรม (sequence reads) จำนวน 36,816 ลำดับ ที่ตรงกับจีโนมของ Spirometra mansoni
ผู้ป่วยจึงได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคสปาร์กาโนซิส

โรคสปาร์กาโนซิสพบได้บ่อยในทวีปเอเชีย
โดยมักติดเชื้อจากการบริโภคกบหรือปลาดิบ หรือดื่มน้ำที่ปนเปื้อนโคพีพอด (copepods)

ผู้ป่วยได้รับยาพราซิควอนเทล (praziquantel) ขนาด 50 มก./กก./วัน
อาการดีขึ้นในการติดตามผลหลังจาก 6 เดือน

อ่านเพิ่มเติมได้ที่
Lan L, Xian W, Xie Y, Zeng J. Pomegranate Seed-Like Appearance of Spinal Sparganosis. Neurology. 2025 Aug 26;105(4):e213978. doi: 10.1212/WNL.0000000000213978.

12/09/2025

X-Ray, CT, MRI
เทคนิคการถ่ายภาพทางการแพทย์
เพื่อดูโครงสร้างภายในร่างกาย
ใช้เพื่อการวินิจฉัยโรค การหาความผิดปกติ หรือการวางแผนรักษา ไม่ต้องผ่าตัดเพื่อดูภายในร่างกาย
เรามาดูความแตกต่างของทั้ง 3 วิธี เพื่อเป็นข้อมูลพื้นฐาน เมื่อยามที่ต้องเข้ารับการตรวจสุขภาพด้วยเครื่องมือเหล่านี้ที่โรงพยาบาล หรือหน่วยบริการที่เกี่ยวข้อง

➡️ X-Ray (เอกซเรย์)
⏩️ ใช้รังสีเอกซ์ผ่านร่างกาย
⏩️ เหมาะสำหรับตรวจกระดูก ปอด

⏩️ ข้อดี
⏯️ รวดเร็ว ใช้เวลาไม่นาน
⏯️ ราคาถูก

⏩️ ข้อจำกัด
⏯️ เห็นรายละเอียดน้อย
⏯️ มองเนื้อเยื่ออ่อนได้ไม่ชัด

———————————————

➡️ CT (Computed Tomography)
⏩️ ใช้รังสีเอกซ์ หมุนรอบตัวผู้ป่วย
⏩️ ประมวลผลเป็นภาพตัดขวาง
⏩️ ตรวจกระดูก อวัยวะ หลอดเลือด

⏩️ ข้อดี
⏯️ เห็นรายละเอียดชัด
⏯️ ใช้ในกรณีฉุกเฉิน เช่น
อุบัติเหตุ เลือดออกในสมอง

⏩️ ข้อจำกัด
⏯️ ได้รับรังสีมากกว่า X-Ray
⏯️ ราคาสูง

———————————————

➡️ MRI (Magnetic Resonance Imaging)
⏩️ ใช้สนามแม่เหล็กแรงสูง + คลื่นวิทยุ
⏩️ ตรวจเนื้อเยื่ออ่อน สมอง ไขสันหลัง
เส้นเอ็น กล้ามเนื้อ

⏩️ ข้อดี
⏯️ เห็นรายละเอียดชัดมาก
⏯️ ไม่มีรังสี

⏩️ ข้อจำกัด
⏯️ ใช้เวลานาน
⏯️ ค่าใช้จ่ายสูง
⏯️ คนมีโลหะ/เครื่องกระตุ้นหัวใจ
มักตรวจไม่ได้

———————————————

👉 สรุป
✳️ X-Ray → ดีสำหรับกระดูก ปอด
✳️ CT → เหมาะกับอุบัติเหตุ ภาพรวมละเอียดกว่าภายในร่างกาย
✳️ MRI → เหมาะดูสมอง เส้นประสาท เนื้อเยื่ออ่อน ละเอียดที่สุด

11/09/2025

พยาธิไส้เดือนตัวนี้ยาว 20 เซนติเมตร
เป็นสาเหตุทำให้ลำไส้ทะลุในผู้ป่วยหญิงชาวเปรูรายหนึ่ง
โรคพยาธิไส้เดือน (Ascariasis) ซึ่งเกิดจาก Ascaris lumbricoides เป็นการติดเชื้อพยาธิที่พบบ่อยที่สุดทั่วโลก โดยเฉพาะในประเทศกำลังพัฒนา

ภาวะแทรกซ้อนที่พบบ่อยที่สุดคือการอุดตันลำไส้ ส่วนการทะลุลำไส้ร่วมกับเยื่อบุช่องท้องอักเสบ (peritonitis) เป็นภาวะที่พบได้น้อยในการติดเชื้อพยาธิชนิดนี้ หากเกิดขึ้นมาก็อันตรายเป็นอย่างมาก

ผู้ป่วยหญิงอายุ 45 ปี อาศัยอยู่ในพื้นที่ชนบท ประเทศเปรู
ไปพบแพทย์ที่โรงพยาบาลด้วยอาการปวดท้องบิดเป็นๆ หายๆ ร่วมกับมีไข้เป็นพักๆ และอ่อนเพลีย นาน 3 เดือน

แพทย์ได้ทำการผ่าตัดฉุกเฉิน (laparotomy) พบว่ามีเยื่อบุช่องท้องอักเสบทั่วไป จากการทะลุของลำไส้เล็กส่วนปลาย (ileum) จึงได้รับการผ่าตัดตัดลำไส้และทำ ileostomy

หลังผ่าตัดผู้ป่วยเกิดภาวะแทรกซ้อนหลายอย่าง ได้แก่
ภาวะหายใจล้มเหลว (respiratory failure)
ช็อกจากการติดเชื้อ (septic shock)
และต้องผ่าตัดซ้ำอีก 3 ครั้งเนื่องจากแผลแยก (eventration) ภาวะลำไส้ติดกัน (adhesive syndrome) และเลือดออก (hemorrhage)

ในวันที่ 33 หลังผ่าตัด
พบว่ามีพยาธิไส้เดือนยาว 20 ซม. ถูกขับออกมาทาง ileostomy

กลไกการทะลุของลำไส้น่าจะเกิดจากการขาดเลือดเฉพาะที่ (ischemia) จากแรงกดของก้อนพยาธิ
การวินิจฉัยโรคนี้มักล่าช้า เพราะอาการไม่จำเพาะและอาจไม่พบ eosinophilia ในเลือด

ดังนั้น การติดเชื้อพยาธิไส้เดือน (ascariasis) ควรถูกพิจารณาเป็นหนึ่งในสาเหตุของภาวะลำไส้ทะลุในพื้นที่ชุกชุมโรค การผ่าตัดที่รวดเร็ว การสงสัยโรคตั้งแต่แรก และมาตรการป้องกัน เป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้ผลการรักษาดีขึ้น

อ่านเพิ่มเติมได้ที่
Medrano JSL, et al. Ileal perforation due to Ascaris lumbricoides: an incidental finding in ileostomy complicated by peritonitis. J Surg Case Rep. 2025 Sep 2;2025(9):rjaf647. doi: 10.1093/jscr/rjaf647.

04/09/2025

เล็บพบพยาธิ
ผู้ไม่รู้หนังสือ พนักงานห้องน้ำสาธารณะ คนขอทาน และคนขายผัก กลุ่มที่พบได้บ่อย
มีงานวิจัยล่าสุดของ ตีพิมพ์ในวารสาร IJID Regions (2025)
🧑🏼‍💻 ศึกษาการติดเชื้อพยาธิจากเศษสิ่งสกปรกใต้เล็บของคนในเมือง Tabriz ประเทศอิหร่าน

➡️ นำตัวอย่างเล็บมาตรวจด้วยกล้องจุลทรรศน์เพื่อวินิจฉัยปรสิต ทั้งไข่พยาธิและซีสต์ของโปรโตซัว

➡️ เก็บตัวอย่างเล็บ 2,280 จาก 380 คน

🔬 พบพยาธิในเล็บ 19.5% (445 ตัวอย่างเล็บ)
👳‍♂️ พบการติดเชื้อ 23.4% (83 ราย)

👩‍🔬 เพศหญิงติดเชื้อมากกว่าเพศชาย (28.2% vs 16.3%)

✳️ ผู้ไม่รู้หนังสือมีอัตราการติดเชื้อสูงสุด (36.6%)

อาชีพเสี่ยงสูง เช่น
❇️ พนักงานห้องน้ำสาธารณะ (44.1%)
❇️ คนขอทาน (42.9%)
❇️ คนขายผัก (31.9%)

ปัจจัยเสี่ยงสำคัญ ได้แก่
✦ เล็บยาว
✦ การเลี้ยงสัตว์
✦ ไม่ล้างมือหลังเข้าห้องน้ำหรือจับสัตว์
✦ เคยมีประวัติท้องเสีย

🦠 พยาธิที่พบมากที่สุด ได้แก่
⏯️ พยาธิไส้เดือน Toxocara spp. (12.5%)
⏯️ พยาธิใบไม้ตับ Dicrocoelium dendriticum (12.5%)
⏯️ โปรโตซัว Entamoeba coli (12.1%)
⏯️ พยาธิใบไม้ตับ Fasciola hepatica (11.1%)

✅ สรุปจากงานวิจัยนี้
👉 การติดเชื้อพยาธิที่เล็บพบได้บ่อย
โดยเฉพาะในกลุ่มอาชีพเสี่ยงและประชาชนในชนบท
👉 การส่งเสริมสุขอนามัย เช่น การล้างมืออย่างถูกวิธี ตัดเล็บให้สั้น และการให้ความรู้ด้านสุขภาพ เป็นมาตรการสำคัญที่จะช่วยลดการแพร่เชื้อและป้องกันโรคได้

บ้านเราน่าจะมีการสำรวจดูบ้างนะ โดยเฉพาะแถวชนบท

อ่านเพิ่มเติมได้ที่
Hajipour N, Valizadeh H. Investigating intestinal parasitic infections and risk factors in fingernails: Public health insights from Tabriz East Azerbaijan Province, Iran. IJID Regions. 2025;15:100663. doi:10.1016/j.ijregi.2025.100663

03/09/2025

ท่านที่ต้องไปพื้นที่ระบาดต้องระวัง
โรคนี้พบมากในทวีป แอฟริกาเขตร้อน โดยเฉพาะแอฟริกาตะวันตกและแอฟริกากลาง
บางประเทศในอเมริกาใต้ เช่น เวเนซุเอลา และบางส่วนของ บราซิล
ไม่พบว่ามีการระบาดของโรคนี้ในประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้รวมถึงไทย

Onchocerciasis
หรือที่รู้จักกันในชื่อ River blindness
แปลตามตัวก็ โรคตาบอดแม่น้ำ
เป็นโรคพยาธิที่เกิดจากการติดเชื้อพยาธิตัวกลม Onchocerca volvulus
📌 สาเหตุ:
พยาธิ Onchocerca volvulus แพร่โดยการถูกกัดจากแมลงวันดำ (blackfly, Simulium species) ที่มักอาศัยตามแหล่งน้ำไหลแรง เช่น แม่น้ำหรือธารน้ำตก

⏯️ กลไกโรค:
ตัวอ่อน (microfilariae) เคลื่อนที่ไปตามผิวหนังและดวงตา → ทำให้เกิดอาการอักเสบเรื้อรัง

👳‍♂️ อาการ
➡️ ผิวหนังคันรุนแรง เป็นปื้นดำ หนา หยาบ (leopard skin)
➡️ มีก้อนใต้ผิวหนัง (onchocercomas)
➡️ ตาอักเสบ มองเห็นไม่ชัด จนถึงขั้น ตาบอดถาวร

🗺️ พื้นที่ระบาด:
➡️ ส่วนใหญ่อยู่ในแอฟริกาตอนใต้ของทะเลทรายซาฮารา (Sub-Saharan Africa)
➡️ บางพื้นที่ในอเมริกากลางและอเมริกาใต้

📍 สถานการณ์ของโรค Onchocerciasis ในประเทศไทย
✳️ การแพร่กระจาย
❇️ ประเทศไทย ไม่จัดว่าเป็นพื้นที่ที่โรคนี้แพร่ระบาดตามธรรมชาติ
✳️ ไม่ใช่โรคประจำถิ่นในประเทศไทย
❇️ มีรายงานผู้ป่วยเป็นครั้งคราว ซึ่งส่วนใหญ่มักเป็นผู้ที่เดินทางมาจากประเทศที่มีการระบาด เช่น ในแอฟริกา หรือบางส่วนในอเมริกากลางและใต้

💊 การรักษา:
➡️ ยาหลักคือ Ivermectin — ฆ่าตัวอ่อนของพยาธิ
➡️ อาจใช้ร่วมกับ Doxycycline เพื่อกำจัดแบคทีเรีย Wolbachia ที่ช่วยให้พยาธิเติบโตได้
➡️ การรักษาอาจต้องทำต่อเนื่องเป็นปี ๆ

👉 การควบคุมป้องกัน:
➡️ แจกจ่ายยา Ivermectin เป็นวงกว้างในชุมชน (mass drug administration – MDA)
➡️ ควบคุมการแพร่พันธุ์ของแมลงวันดำ

👉 โรคนี้จัดเป็นหนึ่งใน Neglected Tropical Diseases (NTDs) ที่องค์การอนามัยโลก (WHO) ให้ความสำคัญในการควบคุมและกำจัด

อ่านเพิ่มเติมได้ที่
Hoerauf A, Büttner DW, Adjei O, Pearlman E. Onchocerciasis. BMJ. 2003 Jan 25;326(7382):207-10. doi: 10.1136/bmj.326.7382.207. PMID: 12543839; PMCID: PMC1125065.

02/09/2025

ตัวอ่อนพยาธิตืดหมูจากสมองผู้ป่วยหญิงวัย 54 ปี
มีประวัติเคยเป็นโรคถุงซีสต์ตัวอ่อนพยาธิตืดหมู (cysticercosis) ที่ผิวหนัง เมื่อ 20 ปีก่อน โดยไม่ได้รักษา ต่อมาพบก้อนในสมองซ้าย ตรวจพบว่าเป็น cerebral cysticercosis

ผู้ป่วยหญิงชาวจีน เคยตรวจพบก้อนที่ข้อมือและหลัง เมื่อ 20 ปีก่อน ผลพยาธิวิทยายืนยันว่าเป็น cysticercosis แต่ไม่ได้รับยาฆ่าพยาธิ

ต่อมาผู้ป่วยมีอาการปวดศีรษะ แพทย์จึงตรวจด้วย MRI สมอง ก็พบก้อนซีสต์ที่กลีบสมองด้านซ้าย ขนาด 31×31×22 มม. พบการบวมรอบ ๆ

ผู้ป่วยได้การผ่าตัด นำก้อนซีสต์ออกมา ตรวจทางจุลพยาธิวิทยายืนยันว่าเป็น neurocysticercosis

โรค cysticercosis คืออะไร
=> เป็นโรคติดเชื้อพยาธิที่เกิดจากการได้รับไข่ของพยาธิตัวตืดหมู (Taenia solium) เข้าไปในร่างกาย
=> เมื่อไข่ฟักในลำไส้ → ตัวอ่อน (oncosphere) จะเจาะผนังลำไส้ → กระจายผ่านทางเลือดและน้ำเหลือง → ไปฝังตัวในกล้ามเนื้อ ผิวหนัง ดวงตา และระบบประสาท
=> ตัวอ่อนจะพัฒนาเป็น cysticercus (ถุงซีสต์เล็ก ๆ มีของเหลวและหัวตัวอ่อน)
=> การติดต่อ
-> เกิดจากการกินไข่ของ Taenia solium (ไม่ใช่ cysticercus) ซึ่งต่างจากการติดพยาธิตืดหมูในลำไส้ที่เกิดจากการกิตัวอ่อนระยะ cysticercus ในหมูที่ไม่สุก
-> แหล่งไข่พยาธิมาจากอุจจาระของคนที่เป็นพยาธิตืดหมูตัวแก่ในลำไส้
-> การติดเชื้อทำให้เกิดโรคนี้:
: กินอาหารหรือน้ำปนเปื้อนไข่พยาธิ (ผักสด ล้างไม่สะอาด)
:Autoinfection → ผู้ที่มีพยาธิตืดหมูในลำไส้ กลืนไข่พยาธิที่หลุดออกมาเองกลับเข้าไปใหม่

Cerebral Cysticercosis (Neurocysticercosis)
=> คือ การที่ cysticercus ไปฝังอยู่ในสมอง
=> เป็นพยาธิที่พบมากที่สุดในระบบประสาทส่วนกลาง (CNS)
=> ทำให้เกิดอาการทางระบบประสาท เช่น
: ชัก (seizures) → เป็นอาการที่พบบ่อยที่สุด
: ปวดศีรษะเรื้อรัง
=> อาการทางสมองจากก้อน (space-occupying lesion) เช่น
: อัมพาตครึ่งซีก
: พฤติกรรมเปลี่ยน
: ความจำผิดปกติ
=> ในบางรายอาจเกิด น้ำคั่งในโพรงสมอง (hydrocephalus) จากการอุดตัน

อ่านเคสผู้ป่วยรายนี้เพิ่มเติมได้ที่
Cui Y, Wang B. Cerebral Cysticercosis Manifesting 20 Years after Primary Cutaneous Disease. J Coll Physicians Surg Pak. 2025;35(8):1073-1074. doi:10.29271/jcpsp.2025.08.1073