12/12/2025
🤔 สาเหตุที่ทำให้ตาแห้งและอักเสบ
ตาแห้ง (Dry Eye) และการอักเสบของดวงตา (Ocular Inflammation) มักมีความสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิด และมีสาเหตุที่เป็นไปได้หลายอย่าง ดังนี้ค่ะ:
💧 สาเหตุหลักของตาแห้ง
ตาแห้งเกิดขึ้นเมื่อดวงตาไม่สามารถสร้างน้ำตาได้เพียงพอ หรือน้ำตามีคุณภาพไม่ดีพอที่จะเคลือบและหล่อเลี้ยงผิวดวงตาได้อย่างเหมาะสม
1. การผลิตน้ำตาลดลง (Reduced Tear Production):
อายุ: เมื่ออายุมากขึ้น การผลิตน้ำตาจะลดลงตามธรรมชาติ
โรคทางระบบ: เช่น โรคโชเกรน (Sjögren's Syndrome), โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ (Rheumatoid Arthritis)
ยาบางชนิด: เช่น ยาแก้แพ้ (Antihistamines), ยาแก้คัดจมูก, ยาต้านเศร้า, ยาลดความดันโลหิต
การผ่าตัดตา: โดยเฉพาะการผ่าตัดแก้ไขสายตาด้วยเลเซอร์ (LASIK)
2. น้ำตาระเหยเร็ว (Increased Tear Evaporation):
สภาพแวดล้อม: ลม, อากาศแห้ง, ความชื้นต่ำ, ควันบุหรี่, เครื่องปรับอากาศ, พัดลม
การจ้องจอ: การใช้คอมพิวเตอร์หรือโทรศัพท์เป็นเวลานาน ทำให้กระพริบตาน้อยลง
ปัญหาหนังตา: เช่น หนังตาม้วนออก (Ectropion) หรือม้วนเข้า (Entropion) ทำให้ปิดตาไม่สนิท
ภาวะต่อมไขมันที่ขอบตาผิดปกติ (Meibomian Gland Dysfunction - MGD): ต่อมเหล่านี้สร้างน้ำมันเพื่อป้องกันน้ำตาระเหย เมื่อต่อมผิดปกติ น้ำตาจึงระเหยเร็วขึ้น ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดตาแห้งและอักเสบ
💥 สาเหตุของการอักเสบและการเชื่อมโยงกับตาแห้ง
เมื่อตาแห้งเกิดขึ้น จะทำให้เซลล์ที่ผิวดวงตา (กระจกตาและเยื่อบุตาขาว) ถูกทำลาย และกระตุ้นให้เกิดกระบวนการอักเสบ ซึ่งทำให้เกิดวงจรของความเสียหาย: ตาแห้ง → อักเสบ → ตาแห้งมากขึ้น
1. ภาวะตาแห้งเรื้อรัง (Chronic Dry Eye):
เมื่อดวงตาแห้ง ผิวตาจะขาดความชุ่มชื้นและเกิดการเสียดสี ซึ่งเป็นตัวกระตุ้นให้ร่างกายส่งสัญญาณการอักเสบออกมาเพื่อพยายามรักษา
การอักเสบนี้จะทำลายเซลล์ที่สร้างน้ำตาและต่อมไขมัน ทำให้สถานการณ์ตาแห้งแย่ลงไปอีก
2. เปลือกตาอักเสบ (Blepharitis):
เป็นการอักเสบเรื้อรังของขอบเปลือกตา มักเกิดจากการสะสมของแบคทีเรียหรือการทำงานผิดปกติของต่อมไขมัน (MGD)
เมื่อเปลือกตาอักเสบ จะส่งผลต่อคุณภาพของน้ำตาโดยตรง ทำให้เกิดตาแห้งและอาการอักเสบที่ผิวดวงตาตามมา
3. ภูมิแพ้ที่ดวงตา (Ocular Allergies):
การสัมผัสสารก่อภูมิแพ้ เช่น ฝุ่น ละอองเกสรดอกไม้ ทำให้เกิดการอักเสบและอาการคัน แดง ระคายเคือง แม้ว่าอาการหลักไม่ใช่ตาแห้งโดยตรง แต่อาการภูมิแพ้ก็สามารถกระตุ้นหรือทำให้อาการตาแห้งแย่ลงได้
🚩 อาการที่ควรรู้
อาการที่บ่งบอกว่าคุณอาจมีภาวะตาแห้งและ/หรืออักเสบ ได้แก่:
รู้สึกเหมือนมีทรายหรือสิ่งแปลกปลอมอยู่ในตา
แสบตา คันตา
ตาแดง
น้ำตาไหลมากผิดปกติ (เป็นกลไกของร่างกายที่ตอบสนองต่อการระคายเคือง)
มองเห็นไม่ชัดเป็นบางครั้ง (มัวลงแล้วชัดขึ้นเมื่อกระพริบตา)
แพ้แสง
🥗 อาหารบำรุงดวงตาที่สำคัญ
การรับประทานอาหารที่อุดมไปด้วยวิตามิน แร่ธาตุ และสารต้านอนุมูลอิสระ มีความสำคัญอย่างยิ่งในการช่วยบำรุงสุขภาพดวงตา ชะลอความเสื่อม และลดความเสี่ยงของโรคตาต่าง ๆ โดยเฉพาะโรคจอประสาทตาเสื่อมและต้อกระจก
นี่คือกลุ่มสารอาหารหลักและแหล่งอาหารที่คุณควรเพิ่มในมื้ออาหารค่ะ:
1. ลูทีน (Lutein) และ ซีแซนทีน (Zeaxanthin)
สารต้านอนุมูลอิสระกลุ่มนี้ทำหน้าที่เหมือน "แว่นกันแดดภายใน" ช่วยกรองแสงสีฟ้าและแสง UV ที่เป็นอันตรายต่อจอประสาทตา และเป็นส่วนประกอบสำคัญในจุดรับภาพของดวงตา
แหล่งอาหาร:
ผักใบเขียวเข้ม: คะน้า, ผักโขม (ปวยเล้ง), ตำลึง, บรอกโคลี
ผลไม้และผักสีสันสดใส: ไข่แดง, ข้าวโพด, ฟักทอง, มะม่วงสุก, พริกหยวก
2. วิตามิน A (Vitamin A) และ เบต้าแคโรทีน (Beta-Carotene)
วิตามิน A มีบทบาทสำคัญต่อการทำงานของจอประสาทตา และช่วยในการมองเห็นในที่มืด รวมถึงช่วยป้องกันอาการตาแห้ง
แหล่งอาหาร:
ผักและผลไม้สีส้ม/เหลือง/เขียวเข้ม: แครอท, ฟักทอง, มันเทศ, ผักบุ้ง, ตำลึง
ผลิตภัณฑ์จากสัตว์: ตับ, ไข่แดง, นม, น้ำมันตับปลา
3. กรดไขมันโอเมก้า-3 (Omega-3 Fatty Acids)
โดยเฉพาะ DHA และ EPA ซึ่งเป็นไขมันที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพโดยรวม รวมถึงช่วยลดการอักเสบในร่างกายและดวงตา ซึ่งดีต่อผู้มีภาวะตาแห้ง
แหล่งอาหาร:
ปลาทะเลน้ำลึก: ปลาแซลมอน, ปลาแมคเคอเรล, ปลาซาร์ดีน, ปลาทูน่า
พืช: เมล็ดแฟลกซ์ (Flaxseed), เมล็ดเจีย (Chia Seed), วอลนัท
4. วิตามิน C และ E (Vitamin C & E)
เป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยปกป้องเซลล์ดวงตาจากความเสียหายที่เกิดจากอนุมูลอิสระ ช่วยลดความเสี่ยงของโรคต้อกระจก
แหล่งอาหาร (วิตามิน C):
ผลไม้ตระกูลเบอร์รี (บลูเบอร์รี, สตรอว์เบอร์รี), ฝรั่ง, กีวี, ส้ม, พริกหวาน, คะน้า
แหล่งอาหาร (วิตามิน E):
ถั่วเปลือกแข็ง (อัลมอนด์, เฮเซลนัท), เมล็ดทานตะวัน, น้ำมันพืช (เช่น น้ำมันจมูกข้าวสาลี)
5. สังกะสี (Zinc)
เป็นแร่ธาตุสำคัญที่ช่วยนำวิตามิน A จากตับมาสู่จอประสาทตา และเป็นส่วนหนึ่งของเอนไซม์ที่ปกป้องดวงตา
แหล่งอาหาร:
เนื้อสัตว์ (โดยเฉพาะเนื้อวัว), หอยนางรม, ถั่ว, ไข่, ธัญพืชไม่ขัดสี
👩⚕️ คำแนะนำ
หากคุณมีอาการตาแห้งและอักเสบต่อเนื่อง หรืออาการไม่ดีขึ้น ควรไปพบ จักษุแพทย์ เพื่อตรวจวินิจฉัยหาสาเหตุที่แน่ชัด การรักษาตาแห้งอย่างถูกต้องมักจะต้องรวมถึงการรักษาภาวะอักเสบที่เกิดขึ้นพร้อมกัน
ปรึกษาฟรี Line@somsrang
