05/10/2025
ข่าวเรื่องของ ‘ความตาย’ ไม่ควรถูกเล่าในแบบที่ทำให้ ‘ความตายแพร่ต่อ’ แต่ควรถูกเล่าในแบบที่ช่วยให้ ‘ชีวิตยังคงเดินต่อไปได้’
ช่วงนี้เราเห็นข่าวคนเสียชีวิตจาก ‘การตกจากอาคารหรือในห้าง’ หลายกรณีเลยนะคะ
สิ่งเหล่านี้ แม้จะดูเหมือนเป็นเพียง ‘ข่าวสาร’ แต่ในทางจิตวิทยา — มันอาจก่อให้เกิดสิ่งที่เรียกว่า ‘Social Contagion’ หรือ ‘การแพร่เชื้อทางสังคม’
Social Contagion คืออะไร?
หมายถึง การที่พฤติกรรมหรืออารมณ์ของคนหนึ่ง ‘แพร่’ ไปยังอีกคนหนึ่งได้ ผ่านการรับรู้ การเห็น การอ่าน หรือการพูดถึงซ้ำๆ
ในกรณีของข่าวการเสียชีวิตแบบรุนแรง เช่น ‘ตกตึก’ หรือ ‘อาจฆ่าตัวตาย’ การรายงานที่ให้รายละเอียดมาก หรือถูกแชร์ซ้ำอย่างกว้างขวาง อาจกระตุ้นให้ ‘ผู้ที่อยู่ในภาวะเปราะบางทางจิตใจ’ รู้สึกเชื่อมโยง เห็นภาพตัวเองในเหตุการณ์นั้น
จนบางครั้งอาจนำไปสู่ ‘ความคิดอยากเลียนแบบ’ โดยไม่รู้ตัว
สมมติว่าในโซเชียลมีข่าวว่า
“หญิงสาวตกจากชั้น 6 ของห้างดัง หลังโพสต์ข้อความสุดเศร้าในเฟซบุ๊ก...”
ข่าวแบบนี้ถ้าแชร์ซ้ำพร้อมภาพจุดเกิดเหตุ หรือรายละเอียด อาจยิ่งเพิ่ม ‘แรงกระตุ้นทางอารมณ์’ ให้กับคนที่กำลังอยู่ในภาวะซึมเศร้า เหมือนจุดประกายความคิดว่า “เธอทำได้ ฉันก็คงทำได้เหมือนกัน”
แต่ถ้าสื่อและผู้ใช้โซเชียลนำเสนอแบบนี้แทน
“เกิดเหตุคนเสียชีวิตจากการตกอาคารในห้าง” ไม่ต้องให้รายละเอียดมาก
และเพิ่มข้อความว่า “หากคุณหรือคนใกล้ตัวกำลังรู้สึกเครียด ไม่สบายใจ มีปัญหาสุขภาพจิตหาทางออกไม่ได้ สามารถโทรปรึกษาที่สายด่วนสุขภาพจิต 1323 ได้”
อาจ ‘เปลี่ยนพลังของข่าว’ จากการแพร่เชื้อทางลบ มาเป็นการสร้างภูมิคุ้มกันทางใจให้สังคมแทน
ในฐานะสื่อและคนทั่วไปควรทำอย่างไร
*สำหรับสื่อ/เพจข่าว
-หลีกเลี่ยงการลงรายละเอียดของ “วิธี” หรือ “สถานที่ชัดเจน”
-ไม่ใช้ภาพผู้เสียชีวิต จุดตก หรือคลิปเหตุการณ์
-หลีกเลี่ยงคำพาดหัวที่กระตุ้นอารมณ์ เช่น “ช็อก!”, “สลด!”, “โดดตึก!”, “ดับอนาถ“
-ปิดท้ายข่าวด้วย ทางออก / แหล่งช่วยเหลือ / เบอร์สายด่วน
*สำหรับคนทั่วไป
-ก่อนแชร์หรือคอมเมนต์ ลองถามตัวเองว่า “สิ่งนี้จะทำให้ใครที่มาเห็นข้อความ/โพสต์ของเรารู้สึกแย่ลงมั้ยนะ?”
-ถ้าอยากแสดงความเสียใจ ควรใช้ข้อความให้กำลังใจ ไม่ซ้ำเติม
-ถ้าเห็นคนโพสต์ในลักษณะเหมือนต้องการความช่วยเหลือทางสุขภาพจิต ให้ส่งเบอร์สายด่วนสุขภาพจิต 1323 หรือแนะนำให้พบผู้เชี่ยวชาญ
ข่าวเรื่องของ ‘ความตาย’ ไม่ควรถูกเล่าในแบบที่ทำให้ ‘ความตายแพร่ต่อ’ แต่ควรถูกเล่าในแบบที่ช่วยให้ ‘ชีวิตยังคงเดินต่อไปได้’
เพราะทุกโพสต์ ทุกคำพูด ทุกข่าว ล้วนมีอิทธิพลต่อ ‘หัวใจของใครบางคน’ ที่อาจกำลังเปราะบางอยู่ในตอนนี้ค่ะ
#หมอมินบานเย็น
