01/10/2023
ใกล้เทศกาลแห่งความรักเข้าไปทุกที อุบัติเหตุจากการมีเพศสัมพันธ์ เช่น ถุงยางรั่ว ลืมทานยาคุมกำเนิดมาหลายวัน หรือแม้แต่กรณีถูกล่วงละเมิดทางเพศ ล้วนแล้วแต่ทำให้มีโอกาสเกิดการตั้งครรภ์ ไม่พึงประสงค์ตามมาได้
วันนี้ผมจะมาเล่าถึงความสำคัญของยาคุมฉุกเฉินว่าคืออะไร ทานอย่างไร และมีข้อควรระวังอะไรบ้าง
ยาคุมฉุกเฉิน (Emergency Contraceptive Pill หรือ Morning-After Pill): เป็นยาที่ใช้คุมกำเนิดการตั้งครรภ์หลังมีเพศสัมพันธ์ไม่คาดคิด หรือไม่พึงประสงค์ ซึ่งประกอบด้วยตัวยา Levonogestrel
📍โดยตัวยาจะส่งผลยับยั้งหรือชะลอการตกไข่รวมไปถึงสร้างเมือกที่บริเวณปากมดลูกเพื่อป้องกันสเปิร์มเข้าไปผสมกับไข่ได้
💬 ในวันนี้จะมาพูดถึงตัวหลักๆ อย่าง ชนิด 1 เม็ด และ 2 เม็ดกันครับ
▪️วิธีการทาน: ควรรับประทานภายใน 24 ชั่วโมง อย่างช้า 72 ชั่วโมง (ไม่เกิน 3 วัน) เพื่อประสิทธิภาพสูงสุด
✅แบบ 1 เม็ด (Levonogestrel 1.5 mg): ทานทันทีหลังมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกัน
✅แบบ 2 เม็ด (Levonogestrel 0.75 mg): เม็ดแรกทานทันทีหลังมีเพศสัมพันธ์ และทานซ้ำอีก 1 เม็ดหลังผ่านไป 12 ชั่วโมง
▪️ประสิทธิภาพ:
- ภายใน 24 ชม. ประมาณ 95 %
- 24 - 48 ชม. ประมาณ 85 %
- 48 - 72 ชม. ประมาณ 58 - 75 %
จากการศึกษาพบว่าหากทานยาหลังผ่านไปแล้ว 97-120 ชม. พบว่าโอกาสเสี่ยงตั้งครรภ์เพิ่มเป็นเกือบ 6 เท่า เทียบกับผู้ที่ได้รับยาภายใน 0-24 ชม.
📍สรุป: หากทานช้า ประสิทธิภาพก็จะลดลงตามระยะเวลาที่ทานได้นั่นเอง
🌟ผลข้างเคียง🌟
- ปวดท้อง
- ปวดศีรษะ
- คลื่นไส้อาเจียน
- เลือดออกกะปริดกะปรอยหลังจากทาน 3-5 วัน
- ประจำเดือนมาเร็วหรือช้ากว่าปกติ
🔹คำแนะนำ:
- ใช้ติดต่อกันเป็นเวลานานเพิ่มความเสี่ยง: ตั้งครรภ์นอกมดลูก, ความผิดปกติที่เยื่อบุโพรงมดลูก ดังนั้นควรทาน ต่อเนื่องไม่เกิน 2 กล่องต่อเดือน หรือ 4 เม็ด นั่นเองครับ
- หากต้องการคุมกำเนิดเป็นประจำให้ใช้การคุมกำเนิดแบบอื่นแทน
- ถ้าประจำเดือนมาช้ากว่ารอบเดือนปกติ 1 สัปดาห์ หรือมากกว่านั้น แนะนำตรวจตั้งครรภ์ให้แน่ใจ
- หากมีการอาเจียนหลังจากทานไปแล้ว ภายใน 2 ชั่วโมง ต้องรับประทานยาใหม่
- ถึงแม้ทานยาคุมฉุกเฉินถูกต้อง ไม่ได้แปลว่าจะไม่ตั้งครรภ์ และไม่สามารถป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ได้ เพราะฉะนั้นอย่าลืมสวมถุงยางอนามัยนะครับ
😘💕 เทศกาลแห่งความรักนี้อย่าลืม รักอย่างปลอดภัย ห่างไกลโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ครับผม
แหล่งข้อมูล:
- บทความเผยแพร่ความรู้สู่ประชาชน: https://pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article/54/ยาคุมฉุกเฉิน-เรื่องจริงที่ผู้หญิงต้องรู้/
- Sarah E, Michael V, Murray K. Increasing access to affordable contraception: A look at the Wisconsin Medicaid Family Planning Waiver. 2004: https://www.researchgate.net/publication/8172835_Increasing_access_to_affordable_contraception_A_look_at_the_Wisconsin_Medicaid_Family_Planning_Waiver
- Piaggio G, Kapp N, von Hertzen H. Effect on pregnancy rates of the delay in the administration of levonorgestrel for emergency contraception: a combined analysis of four WHO trials. Contraception 2011;84:35–9
- Mohammad S, Mohammad M, Asif Z. A systematic review of effectiveness and safety of different regimens of levonogestrel oral tablets for emergency contraception. 2014: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3977662/
- ACOG, Emergency Contraception practice bulletin number 152, Sep 2015: https://www.acog.org/clinical/clinical-guidance/practice-bulletin/articles/2015/09/emergency-contraception?fbclid=IwAR0JniblJAOOH6kCG3w0txwGiGzE3-Pt_QcFvZB1fY3eh_Zy5jgDskggXaE
ขอให้เป็นวันที่ดี
#เภสัชเบสท์ขอแชร์ #ยาคุมฉุกเฉิน
#วาเลนไทน์