10/09/2025
"โรคปอดที่พ่อเป็นอยู่ เกิดมาจากโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์เหรอครับ แล้วจะรักษาต่อไปอย่างไร?"
Ep 1
เคสผู้ป่วยชายไทย สูงวัย 68 ปี มาปรึกษาหมอกับลูกชายครั้งแรกเมื่อวาน 09/09/68 ครับ
ผู้ป่วยและญาติคือลูกชาย มาพบหมอ ขณะที่เดินเข้ามาหมอสังเกต มีอาการเหนื่อยต้องหยุดยืนสักพักจึงจะเดินต่อได้ ได้ถามประวัติพบว่าได้รับการวินิจฉัยรูมาตอยด์เมิ่อ 10 ปีก่อน (อายุ 58 ปี) ปรับเปลี่ยนมามากมายหลายชนิด อาการก็ทรงๆแย่ๆปวดข้อ พบว่ามีข้อผิดรูปทั้งมือและเท้า จนกระทั่ง 3 ปีก่อนเริ่มมีอาการไอ เหนื่อย พบว่าอาการแย่ลงเร็ว หายใจเหนื่อยได้ยินเสียงหวีดชัดเจนโดยเฉพาะช่วงกลางคืน ออกแรงไม่ได้มาก งานที่เคยทำประจำในกิจวัตรประจำวันทำได้จำกัด เพราะออกแรงแล้วเหนื่อย
ผู้ป่วยเคยมีประวัติสูบบุหรี่นานพอควร ประมาณ 30 ปี สัปดาห์ละ 3-4 วัน วันละ 10-15 มวน เพราะทำอาชีพครู เวลาทำงานสอนเด็กจึงบังคับตัวเองห้ามสูบ ไม่เคยมีประวัติหืดช่วงเด็ก มีอาการคัดจมูก จาม น้ำมูก กระแอมบ่อยครั้ง มีงานอื่นนอกจากครูคือทำสวน ไม่ได้เลี้ยงสัตว์ ประวัติครอบครัวปกติ ไม่มีประวัติมะเร็ง,วัณโรคหรืออื่นๆ
ตรวจร่างกายพบว่าผอมมาก เนื่องจากเหนื่อย ไม่อยากอาหาร หายใจเร็ว กล้ามเนื้อคอและทรวงอกยกสูง เรียกว่าหายใจหอบตังโยงเลยทีเดียว จับออกซิเจนปลายนิ้วพบว่า 86-88% ฟังเสียงปอดได้ยินเสียงครืดคราวเวลาหายใจเข้าร่วมกับเสียงหวีดตอนหายใจออกอย่างชัดเจน
หมอรีบช่วยหายใจก่อน โดยให้ออกซิเจนช่วยผ่านเครื่องอัตราการไหลสูง พอไหวรีบพาไปตรวจเอกซเรย์,คลื่นไฟฟ้าหัวใจ,ตรวจเลือด แล้วให้ยาสูดขยายหลอดลมและอื่นๆ พบว่าผู้ป่วยตอบสนองต่อยาขยายหลอดลมเร็วมากใน 3-5 นาที ปลุกปล้ำกันนาน 2-3 ชม. จนอาการคงที่ จึงได้พาผู้ป่วยและญาติมาดูภาพเอกซเรย์ปอดและอธิบายแปลผลให้ฟัง
จากผลการประเมิน พบว่าเอกซเรย์ปอดมีรอยแผลซึ่งเป็นลักษณะผังผืดกระจายทั่วไปทั้ง 2 ข้างซ้ายขวา ทั้งส่วนบนและล่าง โดยที่ด้านล่างมากกว่าและมีลักษณะเป็นรูเล็กๆคล้ายรังผึ้งมากมายที่บริเวณขายปอด มีลักษณะฝ้าขาวๆจางๆ กระจายเป็นหย่อมๆ ร่วมด้วย และที่เด่นชัดคือความจุปอดมากซึ่งหมายถึงน่าจะมีลมค้างในปอดจากหลอดลมตีบ เพราะในกรณีที่ปอดมีแผลดังกล่าวปอดมักจะหดเล็กความจุปอดน้อยจากที่ผังผืดดึงรั้งนั่นเอง
จากที่หมอเล่ามาทั้งหมดผู้ป่วยเคสนี้ แฮ่ม..ซับซ้อนพอควร คือ เป็นโรคที่มีรอยแผลในปอดที่เกิดจากโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ ซึงก็ได้จากการซักประวัติตรวจร่างกาย ประกอบภาพเอกซเรย์ปอดที่เข้าได้ ทั้งนี้เรื่องหอดลมตีบ ตัวโรครูมาตอยด์สามารถทำให้เกิดได้ ซึ่งจะมีผลต่อหลอดลมเล็กๆโดยทำให้เกิดผังผืดรอบๆหลอดลมนั่นเอง หรือในรายนี้ก็อาจจะมีโรคหืดร่วมด้วยเพราะพบว่ามีลักษณะของอาการโรคภูมิแพ้จมูกอักเสบเรื้อรัง และสังเกตว่าหลังได้ยาสูดขยายหลอดลมร่วมกับยาลดการอักเสบหลอดลมมีการตอบสนองที่รวดเร็วมากครับ ซึ่งส่วนนี้หมอคงต้องติดตามจากอาการ ผลเลือดและผลตรวจสมรรถภาพปอดต่อไป
ส่วนการรักษา แน่นอน นอกจากยาทางปอดและการบำบัดออกซิเจน ที่สำคัญเป็นส่วนหลัก คือ ยากดภูมิคุ้มกันที่ต้องครอบคลุมความผิดปกติจากโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ที่มาทำร้ายปอด หมอใส่ยาเลยครับรอไม่ได้แล้วแม้ว่าจะเจอผู้ป่วยวันนี้ 9/09/68 เป็นครั้งแรก เพราะอาการแย่มาก ร่วมกับออกซิเจนที่ต่ำมาก 86-88% เท่านั้นที่กล่าวข้างต้น ทั้งนี้หมอได้ส่งตรวจเพื่อตัดสาเหตุอื่นที่สำคัญที่ทำให้เหนื่อยร่วมกับออกซิเจนตก เช่น โรคหัวใจ โรคลิ่มเลือดอุดตันในปอด
แฮ่ม..เคสเดียวเมื่อวานนี้ กว่าจะเสร็จ 4-5 ชม.ทีเดียวแต่หมอก็ภูมิใจที่ได้ใช้ความรู้อย่างเต็มที่ในการรักษาครับ
เคสคลินิกฯที่หมอตรวจ ไม่ใช่แค่ไอเจ็บคอ อย่างที่หลายคนคิดครับ หนักเอาการหลายรายแต่ก็ดีใจที่รักษาแล้วดีขึ้นครับ
หมอรติ
10/09/2568
ปล.ที่ลงจั่วหัวว่า Ep1 เพราะคิดว่าจะคุยเกี่ยวกับโรคปอดอื่นๆที่สัมพันธ์ กับโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ให้ฟังในโอกาสถัดไปครับ