10/06/2025
E4 ทางเลือกใหม่ที่ปลอดภัยมากขึ้นในการคุมกำเนิด
ขอเกริ่นแบบสั้นๆ ก่อน ปัจจุบันยาเม็ดคุมกําเนิดที่เห็นส่วนใหญ่ก็จะเป็นชนิดฮอรโมนรวม (combined oral contraceptives - COCs) ที่รวมกันระหว่างฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสติน
แล้วการออกฤทธิ์หลักในการป้องกันตั้งครรภ์ก็มาจากโปรเจสติน คือช่วยยับยั้งการตกไข่ ส่วนเอสโตรเจนเป็นตัวช่วยเสริม และทำให้มีรอบเดือนตามปกตินั่นเอง
แต่... การนำเอสโตรเจนและโปรเจสตินมารวมกันนั้น กลับทำให้อาจเพิ่มความเสี่ยง
- การเกิดภาวะลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำ (venous thromboembolism; VTE)
- โรคหัวใจและหลอดเลือด (cardiovascular disease; CVD)
- โรคมะเร็ง (มะเร็งเต้านมและมะเร็งปากมดลูก)
- อาจเกิดผลข้างเคียงที่หลายคนกังวลกัน คือ อ้วนขึ้น สิวขึ้น
ผลเหล่านี้เนี่ยมาจากตัวฮอร์โมนเอสโตรเจนซะส่วนใหญ่ ก็เลยมีการพัฒนายาคุมชนิดฮอร์โมนรวมมาเรื่อยๆ เพื่อลดความเสี่ยงและผลข้างเคียงพวกนั้นลง จนมาถึงยาคุมรุ่นล่าสุดที่กำลังจะพูดถึงนี่แหละ
Estetrol (E4) เอสโตรเจนธรรมชาติที่นำมาใช้เป็นยาคุมกำเนิด
ในร่างกายเรามีเอสโตรเจนอยู 4 ชนิด ไดแก่ E1 (estrone), E2 (estradiol), E3 (estriol) และ E4 (estetrol) ซึ่ง E4 ถูกสร้างจากตับของทารกในครรภ์ โดยตรวจพบในหญิงตั้งครรภได้ตั้งแตอายุครรภ์ 9 สัปดาห์เป็นต้นไป
เลยมีความน่าสนใจว่า เอสโตรเจนที่สูงในช่วงตั้งครรภ์นั้น ไม่ได้ทำให้เกิดผลข้างเคียงใดๆที่บอกไปก่อนหน้านี้เลย จึงเป็นจุดเริ่มต้นในการนำ E4 มาใช้ในยาคุมกำเนิด
แว๊บมาดูโครงสร้างทางเคมีของ E4 กันหน่อย มีลักษณะคล้ายกับเอสโตรเจนตัวอื่น แตมีหมู่ hydroxyl ถึง 4 ตําแหนง ซึ่งจะช่วยในเรื่องของความเสถียร และมีค่าครึ่งชีวิต (Half-life) ประมาณ 24-32 ชั่วโมง
E4 ออกฤทธิ์จําเพาะในแต่ละเนื้อเยื่ออวัยวะ จึงเรียกว่า "Native Estrogen with Selective actions in Tissues" (NEST) โดยจะส่งผลดีที่เยื่อบุโพรงมดลูก ลดเลือดออกกะปริดกะปรอย ไม่กระตุ้นเต้านม ลดโอกาสการเกิดลิ่มเลือดอุดตันหรือ VTE ไม่ยุ่งกับการทำงานของตับและยาที่ผ่านตับ ก็เลยทำให้ไม่เกิดการตีกับยาอื่นๆ
เมื่อได้เอสโตรเจนธรรมชาติแล้ว ก็ต้องมาจับคู่กับโปรเจสตินที่ใกล้เคียงธรรมชาติเหมือนกัน จะเป็นใครไปไม่ได้เลย Drospirenone นั่นเอง
การจับคู่ระหว่างเอสโตรเจน+โปรเจสตินนั้น สำคัญมาก! ถ้าจับคู่ผิดชีวิตเปลี่ยน อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงอย่างลิ่มเลือดอุดตันได้เพิ่มขึ้น
แต่เมื่อจับคู่ "E4 + Drospirenone" แล้วก็เห็นว่า มีความเสี่ยงต่อลิ่มเลือดอุดตันหรือ VTE ได้น้อยกว่าคู่ฮอร์โมนอื่นๆ และยังได้ฤทธิ์หลักๆ อย่างป้องกันตั้งครรภ์ ทำให้ประจำเดือนมาปกติ และไม่ส่งผลต่อเมตาบอลิสมและความดันเลือดด้วย
ยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม E4 + Drospirenone เหมาะกับคนที่มีความกังวลเรื่องใช้ในระยะยาว เพราะค่อนข้างมีความปลอดภัย และอาจเหมาะสำหรับผู้เริ่มต้นที่มีความกังวลต่อการใช้ยาคุมกำเนิด
อย่าลืม!! ให้คำแนะนำคนไข้ และคนไข้เองก็ต้องปรีกษาเภสัชกรก่อนเลือกใช้ยาเองนะ
ิ #ยาคุมใหม่ใกล้ฉัน #ยาคุมฮอร์โมนต่ำ #ยาคุมตัวไหนดี #ยาคุมปลอดภัย #ยาคุมไม่อ้วน
#หมอยาเพ้อเจ้อ👨⚕️
