22/05/2025
❇️การประคบเย็นและร้อน เป็นวิธีปฐมพยาบาลที่ได้ผลดี เมื่อเกิดแผลฟกช้ำ ปวด บวม แดง แต่หากเลือกวิธีประคบผิด อาจยิ่งทำให้บาดแผลอักเสบหรือปวดบวมเพิ่มขึ้น!
✅ประคบเย็น
ใช้กับการบาดเจ็บเฉียบพลัน คือ หลังได้รับบาดเจ็บ 24 – 48 ชั่วโมงแรก
ข้อดี
– ทำให้เส้นเลือดในจุดที่ประคบหดตัวลง
– ลดอาการปวดและอักเสบ
– ลดอาการเจ็บปวด
อุปกรณ์ เจลเย็น ถุงใส่น้ำแข็ง หรือผ้าขนหนูชุบน้ำเย็น
ใช้เวลาประคบ 10 – 15 นาที วันละ 2 – 3 ครั้ง ขณะประคบต้องรู้สึกเย็นสบาย
✅ประคบร้อน
ใช้กับการบาดเจ็บเรื้อรัง ซึ่งเป็นช่วงที่อาการบวม แดง ร้อน เริ่มลดลงมากแล้ว
ข้อดี
– กล้ามเนื้อและเส้นเอ็นยืดหยุ่นขึ้น
– เลือดไหลเวียนดีขึ้น
– กระตุ้นซ่อมแซมกล้ามเนื้อ
อุปกรณ์ เจลร้อน กระเป๋าน้ำร้อน แผ่นประคบไฟฟ้า หรือผ้าขนหนูชุบน้ำร้อน
ใช้เวลาประคบ 15 – 20 นาที วันละ 2 – 3 ครั้ง ขณะประคบต้องรู้สึกอุ่นสบาย
⚠️ข้อควรระวัง
– ใช้ผ้าห่อหุ้มอุปกรณ์ที่ใช้ประคบ เพื่อไม่ให้ความเย็นและร้อนสัมผัสผิวโดยตรง
– เลี่ยงการประคบในผู้ป่วยเบาหวานที่มีอาการชา เพราะอาจทำให้บาดแผลพุพองได้
– เลี่ยงบริเวณที่มีบาดแผลเปิด เพราะอาจเสี่ยงต่อการติดเชื้อ
– ผู้ที่รับประทานยาต้านเกล็ดเลือด ยาละลายลิ่มเลือด หรือมีภาวะเลือดออกง่าย ควรปรึกษาแพทย์หรือพยาบาลก่อนทำการประคบ
CR ข้อมูลโดย : อ.นพ.ธนดล โรจนศานติกุล
หัวหน้าศูนย์กู้ชีพ ฝ่ายเวชศาสตร์ฉุกเฉิน
ข้อมูล ณ วันที่ : 17 พฤษภาคม 2568
#วีอาร์เฮลท์คลินิกเทคนิคการแพทย์
