Meek ATTM แพทย์แผนไทยประยุกต์

07/10/2024

เข้าสู่ปีงบใหม่แล้ว

“เจ็บป่วยคราใด คิดถึงยาไทย ก่อนไปหาหมอ”

🏥โรงพยาบาลการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก สาขามีนบุรี
โดยกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข🏥

👨‍⚕️ให้บริการด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทยและการแพทย์ผสมผสาน

🩺ตรวจ วินิจฉัย รักษา กลุ่มโรคและอาการเกี่ยวกับระบบกล้ามเนื้อ ระบบผิวหนัง ระบบทางเดินหายใจ ระบบทางเดินอาหาร และ ระบบไหลเวียนเลือด

🩺คลินิกเฉพาะโรค (คลินิกข้อเข่าเสื่อม, คลินิกอาการปวดเรื้อรัง, คลินิกอาการนอนไม่หลับ,คลินิกกัญชาทางการแพทย์, คลินิกเบาหวาน และคลินิกทางเดินหายใจส่วนต้น)

💆‍♂️นวดหัตถบำบัดเพื่อรักษาโรค

💆‍♂️ประคบสมุนไพร

🌿จ่ายยาสมุนไพรตามอาการโดยแพทย์แผนไทยและแพทย์แผนไทยประยุกต์

📞โทร. 095-903-2978
🗓️ เวลาทำการ วันจันทร์-ศุกร์ 8.30-16.30 น.
❗❗❗ หยุดวันเสาร์-อาทิตย์และวันหยุดนักขัตฤกษ์

📍สถานที่บริการ
โรงพยาบาลการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก สาขามีนบุรี
64/2 ซ.รามคำแหง 172/2 เขตมีนบุรี กรุงเทพฯ 10510

#โรงพยาบาลการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกสาขามีนบุรี #โรงพยาบาลการแพทย์แผนไทย #มีนบุรี #แชร์บอกต่อ

25/11/2023

MEEKMORY | สูตรจำของข้าพเจ้า เทียนทั้ง 9 + เทียนพิเศษ

พิกัดเทียน ถือเป็นพิกัดที่มีการใช้กันบ่อยมาก ๆ ครับ ทั้งตัวเทียนแต่ละตัวเองก็มีการเข้าเครื่องยาอยู่หลายตัว โดยเฉพาะยาที่อยู่ในกลุ่มยาหอม ยาลม ก็มักจะมีการใส่เทียนลงไปด้วยไม่มากก็น้อย

เริ่มจากพิกัดเทียนทั้ง 5 หรือเบญจเทียน มีสรรพคุณคือแก้ลม เสมหะ และดีระคนกัน แก้พิษโลหิต นิ่ว มุตกิด บำรุงธาตุ บำรุงกำลัง ประกอบไปด้วยตัวยา 5 ตัว คือ
🦗เทียนตาตั๊กแตน หรือที่รู้จักกันคือผลจากต้นผักชีลาว (Dill)
⚪เทียนขาว จะรู้จักกันในนาม ยี่หร่า (Cumin) เครื่องเทศที่ใช้ทำอาหารอยู่บ่อย ๆ
🌾เทียนข้าวเปลือก ตรงตัวเลยคือลักษณะจะคล้ายข้าวเปลือกเม็ดเล็ก ๆ
🔴เทียนแดง มีสีแดง แยกง่าย ใช้ในหลายตำรับยา มักใช้คู่กับเทียนดำ จัดอยู่ในวงศ์ BRASSICAEA (CRUCIFERAE) หรือวงศ์ผักกาดนั่นเอง
⚫เทียนดำ มีสีดำด้าน เม็ดเล็กมากเหมือนหยดน้ำ ใช้เข้าเครื่องยาอยู่บ่อย ๆ คู่กับเทียนแดง อยู่ในวงศ์ Ranunculaceae

จากนั้นจะเป็นเทียนทั้ง 7 หรือสัตตเทียน จะเพิ่มเทียนอีก 2 ตัวขึ้นมาคือ
🪷เทียนเยาวพาณี คล้ายเทียนข้าวเปลือกแต่จะป้อมสั้นกว่า
🪷เทียนสัตตบุษย์ จะลักษณะเหมือนหยดน้ำเล็ก ๆ

ตามมาด้วยอีก 2 ตัว แล้วประกอบกันเป็นเทียนทั้ง 9 หรือนวเทียน คือ
🐸เทียนตากบ คล้ายเทียนขาว สีเข้ม ๆ
🐚เทียนเกล็ดหอย จัดอยู่วงศ์ PLANTAGINACEAE เมล็ดคล้ายเรือ เมื่อถูกความชื้นเมล็ดจะพองขึ้นคล้ายเม็ดแมงลัก จึงมีการใช้เป็นยาระบายด้วย

เทียนทั้งหลายที่กล่าวมามักจะมีรสเผ็ดร้อนเป็นยาที่แก้ทางลม มีกลิ่นฉุนจากน้ำมันหอมระเหย และมักจะมาจากวงศ์ APIACEAE (UMBELLIFERAE) หรือวงศ์ผักชี จะยกเว้นก็แต่เทียนแดง เทียนดำและเทียนเกล็ดหอยนั่นเอง

นอกจากนี้ยังมีพิกัดที่เรียกว่าเทียนพิเศษ แก้ลม เสมหะ ดีระคนกัน ประกอบด้วยเทียนสามตัว คือ เทียนลวด เทียนขม เทียนแกลบ เป็นพิกัดที่อาจจะไม่ได้เห็นกันบ่อยนัก แต่ก็ควรที่จะต้องจดจำไว้ครับ

ในตอนเรียนก็ได้มีกาพย์ยานี 11 ที่ไว้ใช้ช่วยจำด้วยนะครับ คิดว่าจำง่ายขึ้นไหม ลองอ่านดูได้เลยครับ

ตั๊กแตนขาวกินข้าวเปลือก
ไม่เคยเลือกว่าแดงดำ
จากห้าพาณีนำ
สัตตบุษย์ชุดเจ็ดเทียน
ตากบพบเกล็ดหอย
ลงรอยเก้าตามเค้าเขียน
ลวดขมแกลบสามเทียน
เทียนพิเศษสังเกตจำ

ถ้าชอบก็ฝากกดไลก์👍 กดแชร์➡ กดติดตาม🔁 ไว้ด้วยนะครับ🙏🙏🙏

#เทียนทั้งห้า #แพทย์แผนไทย #แพทย์แผนไทยประยุกต์ #สมุนไพร #สาระ #สาระดีๆ

27/10/2023

MEEKMORY | สูตรจำของข้าพเจ้า: เกสรทั้ง 9

ตอนที่เรียนวิชาเภสัชฯ ผมจำต้องท่องชื่อสมุนไพรให้ขึ้นใจ เนื่องจากสิ่งสำคัญในวิชานี้คือเราต้องรู้ชื่อ รู้รูปร่าง รู้สี รู้รส รู้กลิ่น ของสมุนไพรให้แม่นย่ำ เพื่อพินิจได้ว่าสมุนไพรที่เราเห็นคือตัวสมุนไพรจริง ๆ ไม่ได้แปลกปลอมหรือถูกสับเปลี่ยนมา

เห็นได้ว่าการท่องจำยาสมุนไพรนั้นมีมาแต่โบราณ มนุษย์เราจึงมีการพัฒนาให้สามารถจดจำและเรียนรู้ได้ง่ายขึ้นตลอดเวลา โดยมีหลาย ๆ ตัวยาที่ถูกพัฒนาเป็นกลอน เป็นตัวย่อ เพื่อให้เราท่องจำได้ง่ายขึ้น ไม่ว่าจะเป็นตัวของโกฐ 9 หรือเทียน 9 ก็มีบทให้ท่องต่อกันมา

และวันหนึ่งที่ผมนั่งคิดนั่งท่องตัวพิกัดยาสมุนไพรที่เรียกกันว่า เกสรทั้ง 9 คือกลุ่มตัวยาที่เป็นดอกไม้ 9 ชนิด ประกอบไปด้วย ดอกพิกุล ดอกบุนนาค ดอกมะลิ เกสรบัวหลวง ดอกสารภี จัดเป็นพิกัดเกสร 5 เพิ่ม ดอกจำปา ดอกกระดังงา ก็กลายเป็นพิกัดเกสร 7 เติม ดอกลำเจียก ดอกลำดวน เข้าไปก็คือพิกัดเกสร 9

พิกัดเกสรนี้จะมีรสหอมเย็น บำรุงหัวใจ แก้ร้อนใน กระหายน้ำ แก้ไข้ แก้ลม ช่วยให้เจริญอาหารเพิ่มความสดชื่น

เมื่อนั่งท่องไปแล้วผมก็คิดว่าถ้าแต่งเป็นร้อยกรองให้จำง่าย ๆ คงดี เลยเกิดออกมาเป็นกาพย์ยานี 11 บทนี้ครับ

พิกุลบุนนาคให้
มะลิไซร้บัวหลวงสารภี
จำปาดังงามี
ลำเจียกดีคู่ลำดวน

ไม่รู้ว่ามันช่วยให้จำได้ง่ายขึ้นจริงไหม แต่อย่างน้อยผมก็จำมันได้ขึ้นใจเลยครับ แม้ว่ามันจะเป็นการท่องจำได้แค่ชื่อ แต่มันก็เป็นรากฐานสำคัญมากนะครับ อยากน้อยรู้จักชื่อแล้ว เดี๋ยวรายละเอียดอย่างอื่นก็ตามมาเองล่ะน่ะ ผมคิดแบบนี้ครับ ถ้าชอบก็ฝากกดไลก์👍 กดแชร์➡ กดติดตาม🔁 ไว้ด้วยนะครับ🙏🙏🙏

#แพทย์แผนไทยประยุกต์ #แพทย์แผนไทย #สมุนไพร #เกสรทั้ง9

26/10/2023

จตุกาลเตโช ธาตุไฟ 4 ประการ

ต่อไปก็จะกล่าวถึงเรื่องธาตุไฟแล้วครับ ทั้งไฟในกายและไฟในใจ เชิญรับฟังเลยครับ

จตุกาลเตโชธาตุ นอกจากจะแปรปรวนได้ง่ายในแต่ละ “เวลา” คำว่ากาลหรือเวลานี้ ยังหมายถึงว่าตัวธาตุ จดจำเวลาการทำงานของมันได้ อย่างไฟย่อยอาหารย่อมจำเวลาที่เรากินอาหารได้ฉะนั้นแล

ธาตุไฟ มีลักษณะร้อน (มีมาก) และเย็น (มีน้อย) มีธรรมชาติทำให้สุกมีสภาวะที่แผดเผา สภาวะที่ทำให้ย่อยสลาย มองไม่เห็น เป็นสิ่งที่รู้ว่ามี ซึ่งมีอยู่ 4 ประการ ดังนี้

1 สันตัปปัคคี ไฟอบอุ่นร่างกาย เป็นไฟกองใหญ่ เกิดจากกระบวนการอัคนีกรรม หรือ Metabolism รักษาระดับอุณหภูมิของร่างกาย
2 ปริณามัคคี ไฟย่อยอาหาร เป็นไฟที่ไปทำหน้าที่ย่อยอาหาร
3 ปริทัยหัคคี ไฟทำให้ระส่ำระสาย เป็นไฟส่งผลต่อ “จิตใจ” กระวนกระวาย สะบัดร้อนสะบัดหนาว ใจคอไม่ดี เป็นไฟกระตุ้นหัวใจให้ทำงาน
4 ชิรณัคคี ไฟเผาให้แก่คร่ำคร่า เป็นไฟที่ทำหน้าที่ในการสลายเนื้อเยื่อ ให้แก่คร่ำคร่าลง

ซึ่งธาตุไฟทั้ง 4 นี้ ต่างเป็นไฟเหมือนกันแต่ทำหน้าที่ต่างกัน เมื่อมีความพิการใด ๆ ย่อมแตกต่างกันไปด้วยครับ อย่างไฟย่อยอาหาร เมื่อแปรปรวนมีน้อยไป ก็ทำให้ย่อยอาหารไม่ดี ท้องอืดท้องผูกตามมาครับ

โดยทั้งธาตุลมและธาตุไฟล้วนเป็นธาตุเบา มักจะถูกกระตุ้นและเป็นต้นเหตุที่ทำให้เกิดอาการต่าง ๆ ตามมานะครับ เช่น ความเครียดที่ส่งผลต่อจิตใจ ทำให้ปริทัยหัคคีกำเริบขึ้น แล้วส่งผลต่อเนื่องกันไป เป็นต้นครับ

เท่านี้เราก็พอจะเข้าใจและรู้จักธาตุทั้ง 4 มากขึ้นแล้วใช่ไหมครับ แต่ก็เห็นได้เลยนะครับว่าเรื่องของธาตุต่าง ๆ นั้นลึกและละเอียดมาก ทำให้น่าค้นหาและน่าศึกษาให้มากยิ่งขึ้น เพื่อที่เราจะได้เข้าใจในความเป็นไปของมันมากขึ้นนั่นเองครับ ถ้าชอบก็ฝากกดไลก์👍 กดแชร์➡ กดติดตาม🔁 ไว้ด้วยนะครับ🙏🙏🙏

#แพทย์แผนไทยประยุกต์ #แพทย์แผนไทย #ธาตุไฟ

24/10/2023

ฉกาลวาโย ธาตุลม 6 ประการ

เมื่อกล่าวถึงธาตุหนักไปแล้ว คราวนี้ก็ถึงคราวของธาตุเบาบ้างแล้วครับ ธาตุลมและธาตุไฟจะเป็นอย่างไร เชิญรับฟังครับ

ฉกาลวาโยธาตุหรือธาตุลม มีลักษณะเคร่งตึง เคลื่อนไหวได้ มองไม่เห็น แต่แสดงสัมผัส เป็นสิ่งที่รู้ว่ามี สามารถเปลี่ยนแปลงปรับหรือแปรปรวนได้ง่ายในแต่ละ “เวลา” ในชื่อจึงมีคำว่า “กาล” อยู่ด้วย

ในที่นี้คำว่า ลม หรือ วาโย คือ คุณสมบัติหรือคุณลักษณะของการเคลื่อนไหว การเคลื่อนที่ ส่วนธาตุลม หรือ วาโยธาตุ คือ “สิ่ง” ที่เคลื่อนไหว เคลื่อนที่ไปได้อย่างมีทิศทาง วาโยธาตุนั้นมี 6 ประการ ประกอบด้วย

1 อุทธังคมาวาตา ลมพัดขึ้นเบื้องบน อาจเทียบได้กับระบบประสาทรับความรู้สึก หรือ Sensory
2 อโธคมาวาตา ลมพัดลงเบื้องล่าง อาจเทียบได้กับระบบประสาทสั่งการ หรือ Motor
3 กุจฉิสยาวาตา ลมที่พัดอยู่ในช่องท้องนอกลำไส้ เทียบได้กับการเคลื่อนไหวจากการหดคลายตัวของกล้ามเนื้อในช่องท้อง
4 โกฏฐาสยาวาตา ลมที่พัดอยู่ในลำไส้ อาจเทียบกับการเคลื่อนไหวของก๊าซในทางเดินอาหาร หรือ Bowel gas
5 อังคมังคานุสารีวตา ลมที่พัดอยู่ทั่วร่างกาย) เป็นลมกองใหญ่ที่สุด อาจเทียบได้กับการเคลื่อนไหวจากการหดคลายตัวของกล้ามเนื้อเรียบและกล้ามเนื้อลายหรือกล้ามเนื้อโครงร่าง
6 อัสสาสะปัสสาสะวาตาลมหายใจเข้า-ออก เป็นลมกองสำคัญที่ทำให้เกิดกองลมอื่น ๆ เกิดจากการหายใจเข้า และการหายใจออก

ทั้งยังอาจจำแนกธาตุลม หรือ กองลม ได้เป็น 2 กอง คือ

วิทถัมภนวาโย คือ วาโยธาตุที่มีลักษณะเคร่งตึง ทำให้รูปที่เกิดขึ้นตั้งมั่น เรียก ลมกองหยาบ หรือ ก๊าซ

สมีรณวาโย คือ วาโยธาตุที่มีลักษณะเคลื่นไหว เรียก ลมกองละเอียด หรือ การเคลื่อนไหว การหดคลายตัวนั่นเอง

ถ้าชอบก็ฝากกดไลก์👍 กดแชร์➡ กดติดตาม🔁 ไว้ด้วยนะครับ🙏🙏🙏

#แพทย์แผนไทยประยุกต์ #แพทย์แผนไทย #ธาตุลม

22/10/2023

ทวาทศอาโป ธาตุน้ำ 12 ประการ

เกริ่นนำถึงเรื่องธาตุทั้ง 4 ธาตุดินไปแล้ว ก็มาถึงคราวของธาตุน้ำกันบ้างครับ จะเป็นอย่างไรบ้าง เชิญรับฟังได้เลย

ทวาทศอาโปธาตุ หรือก็คือ ธาตุน้ำ 12 ประการ โดย ทวาหรือทวิ แปลว่า 2 และ ทศ แปลว่า 10 จึงเรียกทวาทศ เป็นธรรมชาติที่มีความเอิบอาบเหนียว ลักษณะหลั่งไหล่ เกาะกุม และซึมซาบ ดังนี้

1 ปิตตัง คือ น้ำดี
2 เสมหัง คือ เสลด
3 ปุพโพ คือ น้ำเหลือง หือ น้ำหนอง
4 โลหิตตัง คือ น้ำเลือด
5 เสโท คือ เหงื่อ
6 เมโท คือ มันข้น
7 อัสสุ คือ น้ำตา
8 วสา คือ มันเหลว
9 เขโฬ คือ น้ำลาย
10 สิงฆานิกา คือ น้ำมูก
11 ลสิกา คือ น้ำไขข้อ
12 มูตตัง คือ น้ำปัสสาวะ

จัดเข้าไว้เป็น 12 ประการดังนี้เลยครับ เห็นได้ว่าเป็นของเหลวในร่างกายเราใช่ไหมครับที่มีทั้งของดีอย่าง น้ำเลือด น้ำดี น้ำเหลือง ฯลฯ และยังมีที่ดูเหมือนของเสียอย่าง เสลด เหงื่อ น้ำปัสสาวะ ฯลฯ

ธาตุน้ำนี้เองก็สามารถพิการได้นะครับ อย่างเช่น มูตตังพิการ ก็จะมีอาการที่ทำให้ปัสสาวะสีผิดแปลกไป แดงดังเลือด ขัดปัสสาวะ นั่นเอง

นอกจากนี้แล้วเนี่ยธาตุดินและธาตุน้ำนั้นเป็นธาตุที่มีความหนัก สัมผัสได้ จับต้องได้และมองเห็น ต่างกับธาตุลมและไฟที่เรารู้ สัมผัสได้ว่ามีอยู่แต่มองไม่เห็น ธาตุหนักทั้งสองนี้จึงเป็นธาตุที่มักจะเป็นอาการแสดงของโรคต่าง ๆ นั่นเอง

ทั้งเมื่อทั้งธาตุดิน 20 และธาตุน้ำ 12 มารวมกันก็จะกลายเป็นร่างกายเรา ทางแพทย์แผนไทยก็จะเรียกว่า “ทวัตติงสาการ” หรืออย่างที่คนทั่ว ๆ ไป เขาเรียกกันว่า “อาการครบ 32” นั่นเองครับ ถ้าชอบก็ฝากกดไลก์👍 กดแชร์➡ กดติดตาม🔁 ไว้ด้วยนะครับ🙏🙏🙏

#แพทย์แผนไทยประยุกต์ #แพทย์แผนไทย #ธาตุน้ำ

20/10/2023

วีสติปถวี ธาตุดิน 20 ประการ

กล่าวกันถึงเรื่องของแพทย์แผนไทยแล้วสิ่งสำคัญที่จำต้องรู้จักและเข้าใจมันก่อนคือ ธาตุทั้ง 4 ในร่างกาย อันประกอบไปด้วย ดิน น้ำ ลม และ ไฟ

ร่างกายของคนเรานั้นจะมีธาตุทั้ง 4 ประกอบกันอย่างสมดุลในร่างกายของแต่ละคนที่ต่างกันไป บางคนอาจมีความเป็นไฟมาก ความเป็นน้ำน้อย แต่ทั้ง 4 ธาตุนั้นจะสมบูรณ์เกื้อกูลกัน
แต่หากมีความผิดปกติของธาตุใดธาตุหนึ่ง จนส่งผลให้ธาตุเริ่มแปรปรวนไป ก็จะเป็นสาเหตุของการเจ็บป่วยนั่นเอง

ดังนั้นเราต้องรู้จักกับธาตุแต่ละธาตุก่อนครับ เพื่อให้ทำความเข้าใจศาสตร์การแพทย์แผนไทยได้ง่ายขึ้น เชิญรับฟังเลยครับ

วีสติปถวีธาตุ หรือตัวของธาตุดิน พูดให้เข้าใจง่ายคือ กลุ่มอวัยวะที่คงรูปร่าง จับต้อง รับสัมผัสได้ มองเห็นได้ เป็นที่อยู่(ที่ตั้ง)ของธาตุอื่น ๆ ได้ มีด้วยกัน 20 ประการ

1 เกศา แปลว่า ผม
2 โลมา เรียกว่า ขน
3 นขา ว่าคือ เล็บ
4 ทันตา ท่านว่า ฟัน
5 ตะโจ คือ ผิวหนัง
6 มังสัง แปลว่า เนื้อ
7 นหารู เป็น เอ็น
8 อัฏฐิ คือ กระดูก
9 อัฏฐิมิญชัง เยื่อหุ้มกระดูก
10 วักกัง ก็คือ ม้าม
11 หทยัง คือ หัวใจ
12 ยกนัง นั่นคือ ตับ
13 ปิหกัง นี่คือ ไต
14 ปัปผาสัง คือ ปอด
15 กิโลมกัง ผังผืด
16 อันตัง ไส้ใหญ่
17 อันตคุนัง ไส้น้อย
18 อุทริยัง อาหารใหม่
19 กรีสัง อาหารเก่า
20 มัตถเกมัตถลุงคัง คือ สมอง

ทั้งหมด 20 ตัวไม่ขาดไม่เกิน ทั้งนี้หลาย ๆ ตัว อาจจะไม่ได้แปลตรงตัวได้ตามชื่อนะครับ ยกตัวอย่างนหารู ก็ไม่ได้หมายถึงแค่ เอ็นที่เป็นเส้นเอ็น แต่ยังหมายถึงเส้นต่าง ๆ ในร่างกาย อย่างเส้นประสาท เส้นเลือด อันตังไส้ใหญ่ ก็หมายรวมถึงระบบทางเดินอาหารทั้งหลายมาเลยอีกด้วยครับ
ทั้งยังมีตัวแปลก ๆ อย่างอาหารเก่า อาหารใหม่เข้ามาเสริมอีก ซึ่งก็ต้องบอกว่า ทั้งหมดนี้ล้วนเป็นธาตุที่สำคัญในการนำไปวินิจฉัยกลไกการเกิดโรคได้นั่นเองครับ

อาจยกตัวอย่างถึงตัวโรคที่เกิดจากธาตุดินนี้พิการเช่น ตะโจพิการ หรือคือ ผิวหนังพิการนะครับ จะมีอาการที่เกี่ยวกับตัวของผิวหนังเช่น ผิวหนังแสบร้อน ด้านชา แมลงไต่ก็ไม่รู้สึกครับ ก็เป็นตัวอย่างที่เห็นได้ชัดและเข้าใจได้ง่ายนะครับ

และเราจะเห็นนะครับว่าธาตุดินเนี่ย เป็นธาตุที่จับต้องได้ เห็นได้ มีความหนักของธาตุ จึงมักจะเป็นที่ที่มีอาการแสดงของโรคต่าง ๆ อยู่เสมอเลยครับ เช่น เมื่อเราเป็นไข้งูสวัด เนื้อตัวและผิวหนังเราก็ร้อน มีเม็ดตุ่มขึ้นตามตัว ปวดทั้งเนื้อตัว ก็แสดงออกที่ธาตุดินใช่ไหมครับ ทั้งที่ต้นเหตุมันอาจจะมาจากธาตุไฟที่เยอะเกินไปนั่นเองครับ ถ้าชอบก็ฝากกดไลก์👍 กดแชร์➡ กดติดตาม🔁 ไว้ด้วยนะครับ🙏🙏🙏

#แพทย์แผนไทยประยุกต์ #แพทย์แผนไทย #ธาตุดิน

14/10/2023

มรณสติ ความตายรำลึก

หลังจากเราพูดถึงคัมภีร์มรณญาณสูตรไป เราได้เข้าสู่หัวเรื่องของความตายอย่างใกล้ชิดมากขึ้นแล้ว คราวนี้เรามาลองดูเรื่องของความตายที่พระพุทธศาสนาสอนเราบ้างดีกว่าครับ เชิญพบกับ มรณสติ การรำลึกถึงความตาย Enjoy ครับ

มรณสติ คือการใช้สติระลึกถึงความตาย เพื่อให้เราตั้งอยู่ในความไม่ประมาท รู้คุณค่าของวันเวลา และเป็นขั้นต้นของการวิปัสสนา (อนิจจานุปัสสนา) โดยความตายทางพระพุทธศาสนา มีดังนี้

สมุจเฉทมรณะ คือการขาดจากวัฏสังสารหรือพระนิพพาน

ขณิกมรณะ คือการเกิดและดับของรูปนาม เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว เช่น ความคิดแต่ละเรื่อง

สมมติมรณะ คือคำสมมติไว้ใช้เรียก เช่น ต้นไม้ตาย รถตาย

กาลมรณะ คือความตายเมื่อถึงเวลา
สิ้นบุญ หมดเหตุปัจจัยที่ทำให้อายุสืบต่อ เช่นการตายขณะที่ร่างกายแข็งแรง
สิ้นอายุ ถึงกำหนดของอายุขัยหรือตายเพราะโรคภัย

อกาลมรณะ คือความตายเมื่อไม่ถึงเวลา มีกรรมเข้ามาตัดรอน ฆ่าตัวตาย หรือตายโหง

คนทั่วไปเมื่อนึกถึงความตายจะมีอารมณ์ต่าง ๆ มากมายเข้ามาในจิตใจ และยังขึ้นอยู่กับบุคลที่ถึงแก่อาสัญกรรมด้วย โดยจะมีความโศกเศร้าเมื่อคนที่รักลาจากไป มีความยินดีเมื่อคู่เวรคู่อาฆาตลับลา มีความรู้สึกเฉย ๆ เมื่อคนทั่ว ๆ ไปตายลง และคงมีความหวาดกลัวเมื่อถึงเวลาของ “ตนเอง”

ในเมื่อพูดถึงมรณสติแล้ว ก็ควรจะสอนถึงวิธีเจริญมรณสติด้วย

คือการบริกรรมว่า มรณัง ภวิสสติ ความตายจักมี การระลึกถึงความตายอย่างมีสติจะช่วยให้นิวรณ์สงบ สามารถระลึกถึงความตาย 8 ประการ คือ “ปรากฏเหมือนเพชฌฆาต” “วิบัติจากสมบัติ” “โดยนำไปเปรียบเทียบ” “เป็นสาธารณแก่หมู่หนอน” “อายุทุพลภาพ” “โดยไม่มีเครื่องหมาย ไม่มีการบอกกล่าวล่วงหน้า ไม่มีการต่อรอง” “ไม่มีกำหนดอายุกาล” “โดยว่าอายุเรานั้นมีเพียงเล็กน้อย”

นี่แหละครับคือการเจิญมรณสติ และทางพุทธศาสนาจึงบอกว่าอานิสงส์การเจริญมรณสติคือ “เป็นผู้ไม่ประมาท” “สามารถปล่อยวางภพภูมิได้” “ไม่เกิดความเสียดายในชีวิต” “เป็นผู้ติเตียนบาป” “ไม่มากด้วยการสะสม “พร้อมสละไม่หวงของ” “สำคัญหมายว่าสิ่งต่าง ๆ ไม่เที่ยง” “ย่อมเห็นว่าสิ่งต่าง ๆ ทำให้เกิดทุกข์” “ไม่กลัวความตาย” “ตายอย่างมีสติ” “หากยังไม่บรรลุ เมื่อตายย่อมเข้าสู่สุคติ” นั่นเองครับ ถ้าชอบก็ฝากกดไลก์👍 กดแชร์➡ กดติดตาม🔁 ไว้ด้วยนะครับ🙏🙏🙏

#แพทย์แผนไทย #แพทย์แผนไทยประยุกต์ #มรณสติ

12/10/2023

👻 มรณญาณสูตร #3 เมืองมหานิรพาน👻

ตอนที่แล้ว กล่าวถึงนิมิตของมัจจุราชไปแล้ว คราวนี้ก็มาดูกันต่อดีกว่า ว่านางจิตกุมารีจะเป็นอย่างไรต่อ เชิญรับฟังครับ

😈 ครั้นเมื่อนางจิตกุมารีจะออกจากวิมานไม้ เมื่อเริ่มก้าวเท้าหนึ่งออกไป ขณะนั้นเท้าหนึ่งเหยียบดอกชาติบุษย์ และอีกเท้าหนึ่งยังอยู่ในโพรงไม้

😈 ฝ่ายพระยามัจจุราชแอบซ่อนอยู่ในเกสรชาติบุษย์ แลเห็นนางอยู่ก็หมายพุ่งเข้ามารับอย่างว่องไว นางจิตกุมารีเห็นพระยามัจจุราชแทรกอยู่ในเกสรดอกชาติบุษย์แล้ว ก็รีบเหาะเหินบินหนีขึ้นเวหา

😇 บนพระอากาศพบเทพยดาตนหนึ่ง มีนามกรชื่อ “เทพยุดา” ได้เหาะมาพบนางที่กลางหน นางจิตกุมารีจึงถามว่า “ท่านจะไปแห่งใด”

😇 เทพคนนั้นจึงบอกว่า “เราจะไปเมืองมหานิรพาน”

😇 นางจึงถามว่า “เมืองนั้นเป็นเมืองแห่งพระยายมราชแลฤา”

😇 เทพยุดาจึงบอกว่า “จะได้เป็นเมืองออกแก่พระยามัจจุราชหาบ่มิได้ พระยามัจจุราชจะรู้แห่งใกล้ไกลไปมาก็ยังยาก”

😇 นางจึงว่า “เราจะใคร่พ้นมือแห่งพระยามัจจุราชท่านจงพาเราไปด้วยเถิด”

😇 เทพยุดาจึงบอกว่า “เราไปด้วยขานั้นมิได้ เมื่อใดพบต้นมะเดื่อได้แก้วดอกเมื่อใด ท่านจึงจะไปได้”

😇 แล้วนางจึงถามว่า “ต้นมะเดื่อนั้นอยู่แห่งใด ท่านจึงบอกให้แจ้งในกาลบัดนั้นเถิด”

😇 เทพยุดาจึงบอกว่า “ดอกเดื่อนั้นอยู่ชมพูทวีป ยอดมะเดื่อนั้นอยู่อัคนิด(อาคเนย์) มหาพรมกิ่งมะเดื่อนั้นแตกสาขาไปทั่วสกลจักรวาล ดอกมะเดื่อหอมไปได้แสนจักรวาล มีนกอินทรีย์อยู่ ๕ ตัว ถ้านางรบกับนกอินทรีย์ชนะแล้ว จึงจะได้แก้วในต้นมะเดื่อ นางจึงจะไปเมืองมหานครนิรพานได้ ถ้านางพบต้นมะเดื่อรบนกอินทรีย์มิชนะนางจะไปมิได้เลย”

🔯 ในตอนนี้จะเห็นได้เลยว่า จะมีความเป็นหลักธรรมสูงมาก ๆ การจะหนีจากพระยามัจจุราชหรือความตายได้นั้นคือการไปยังเมืองมหานิรพาน หรือก็คือการเข้าถึงนิพพานนั่นเอง

🔯 โดยวิธีการเข้าถึงนิพพานนั้นไม่ง่ายเลย จะต้องไปรับกับนกอินทรีย์ 5 ตัว หรือก็คือกิเลส 5 ประการ คือ ความโกรธ ความทะนงตน ความอยาก ความริษยา อวิชชาหรือคือความเขลาไม่รู้แจ้ง ซึ่งเป็นต้นเหตุของการเวียนว่ายในวัฏสังสารไม่รู้จบ เมื่อรบชนะ กิเลสทั้ง 5 ดับลง จึงจะได้มาซึ่งแก้วมะเดื่อ ซึ่งน่าจะเปรียบกับการรู้แจ้ง จึงจะได้เข้าถึงนิพพานนั่นเองครับ

สรุปแล้วมรณญาณสูตร คือคัมภีร์หนึ่งที่นักศึกษาแพทย์แผนไทยได้ศึกษา กล่าวถึงเรื่องของการรับรู้หรือนิมิตของบุคคลก่อนที่จะตาย มีปริศนาธรรมที่เปรียบเทียบเรื่องราวชีวิตกับความตายได้สนุกน่าสนใจจริง ๆ ครับ ถ้าชอบก็ฝากกดไลก์👍 กดแชร์➡ กดติดตาม🔁 ไว้ด้วยนะครับ🙏🙏🙏

#แพทย์แผนไทย #แพทย์แผนไทยประยุกต์ #มรณญาณสูตร

10/10/2023

👻 มรณญาณสูตร #2 นิมิตมัจจุราช 👻

จากตอนที่แล้ว นางโรคาพยาธิเข้ามาทำลายต้นไม้ของนางจิตกุมารี จนต้องหลบลี้หนีออกมา เสร็จแล้วก็แจ้งข่าวไปให้ พญามัจจุราช เพื่อให้เสกมนตร์ดลจิตนิมิตให้นางจิตกุมารีใคร่ครวญถึงตน เรื่องราวจะเป็นอย่างไร เชิญรับฟังครับ

👿 พญามัจจุราชรู้ข่าวก็รีบให้ “โยธามนตรี (ธาตุลม) 🌪️” มาสำแดงเป็นรูปขาวกลมกลมกลิ้งออกไปทางหนึ่ง

👿 แล้วใช้ “เตโชมนตรี (ธาตุไฟ) 🔥” มาสำแดงจัดรัศมีสีเหลืองจัตุรัสออกไปทางหนึ่ง

👿 ใช้ให้ “อาโปมนตรี (ธาตุน้ำ) 💧” มาสำแดงให้เห็นสีเขียวดังลูกผักปลังลูกมะแว้งกลมกลิ้งออกไปทางหนึ่ง

👿 จึงใช้ให้ “ปฐวีธาตุมนตรี (ธาตุดิน) 🧱” มาสำแดงให้เห็นสีหม่นเป็นสายให้นางเห็น

👿 แล้วรวม “พลธาตุ” มาแปลงเป็นจันทร์กลิ้งให้นางเห็น ซึ่งถ้านางเห็นธาตุมนตรี จำแลงแปลงกายนี้ประการใดประการหนึ่งนางก็จะรักใคร่เขาจะไปหาพญามัจจุราชใน 3 วัน

😈 แล้วใช้ “นางกาล” มาล่อลวงออกอุบาย รวมไปถึงตัวพระยามัจจุราชเอง แปลงกายต่าง ๆ นานา เกิดนิมิตหมายแปลกประหลาดมากมาย

😈 อนึ่งเคยได้ยินเสียงรี้พลแล้วกลับเป็นไม่ได้ยินก็จะแปรใจไปหาท่านใน 15 วัน

😈 อนึ่งลิ้นไม่รู้รสทั้งมวลนางจะแปรใจไปหาท่านใน 15 วัน

😈 อนึ่งไม่ได้กลิ่นใด ๆ นางก็จะแปรใจไปใน 2 เดือน

😈 อนึ่งเคยดูระบำแล้วกลับมองไม่เห็นก็จะแปรใจใน 2 เดือน

🔯 เอาล่ะสิครับ นิมิตหมายช่างประหลาดและงงงวยจริง ๆ นิมิตหมายแปลกประหลาดเหล่านี้คืออะไรกันบ้าง เราลองมาวิเคราะห์กันดูครับ

🔯 เริ่มจากเรื่องเหล่าธาตุมนตรี น่าจะหมายถึงธาตุทั้ง 4 ในร่างกายมนุษย์ ประกอบด้วย ดิน น้ำ ลม ไฟ ที่อยู่อย่างสมดุล วิปริตแปรปรวนไป เกิดเห็นสิ่งต่าง ๆ เป็นสี เป็นอันประหลาด พอธาตุแปรปรวนร่างกายก็อ่อนแอ โรคภัยรุมเร้า ความตายก็มาเยือนนี่เองครับ

🔯 ตามมาด้วยนิมิตอันส่งผลต่อร่างกายอย่างชัดเจนอย่าง หูไม่ได้ยิน จมูกไม่ได้กลิ่น ลิ้นไม่รู้รส ตาบอดมองไม่เห็น เป็นสัญญาณถึงความพิการแปรปรวนไปด้วยโรคาพยาธิภายในร่างกาย จะอยู่อย่างปกติต่อไปไม่ได้นาน ร่างกายก็จะเสื่อมโทรมและตายไปครับ

สำหรับตอนนี้นะครับ ก็เป็นตอนที่ได้รู้ถึงรายละเอียดของนิมิตก่อนตายคร่าว ๆ ที่พอจะแปลความหมายได้ ยังมีที่ไม่ได้เอ่ยถึงอีกหลายนิมิตที่แปลกประหลาดกว่านี้มาก อาจจะดูเหลือเชื่อ เกินจริง แต่รู้ไว้สนุก ๆ ก็น่าสนใจดีครับ

แล้วถ้าอยากรู้ว่านางจิตกุมารีเมื่อหลบออกมาจากต้นไม้จะเป็นอย่างไร จะเห็นสิ่งใดหรือไม่ โปรดติดตามตอนต่อไปครับ ถ้าชอบก็ฝากกดไลก์👍 กดแชร์➡ กดติดตาม🔁 ไว้ด้วยนะครับ🙏🙏🙏

#แพทย์แผนไทยประยุกต์ #แพทย์แผนไทย #มรณญาณสูตร

08/10/2023

👻 มรณญาณสูตร #1 ธิดาในร่มพฤกษ์👻

มรณญาณสูตร คือคัมภีร์ที่กล่าวถึงเรื่องของการรับรู้หรือนิมิตของบุคคลก่อนที่จะตาย โดยมีการเล่าเรื่องราวของราชธิดาและพระยามัจจุราชไว้เป็นปริศนาธรรรมที่น่าสนใจ ดังนั้นท่านลองรับฟังและวิเคราะห์ด้วยตัวท่านเองหรือจะฟังเป็นเรื่องเล่าสนุก ๆ ของความตายจากเรื่องราวในคัมภีร์นี้ได้เลยครับ Please Enjoy!

👸 นานมาแล้วมีธิดานาม “จิตกุมารี” บังเกิดปฏิสนธิในรังไม้ ร่มพฤกษา เมื่อเวลาผ่านไปต้นไม้กิ่งก้านสาขาแตกออกเป็น 5 กิ่ง แต่ละกิ่งมีปราสาทตั้งอยู่ 🏰 ปราสาทหลังหนึ่งคือปัญจอินทรีย์ 🏰 ปราสาทหลังหนึ่งไม่ว่าจะฤดูร้อนหรือหนาวก็อยู่ได้อย่างอบอุ่นเย็นสบาย 🏰 ปราสาทหลังหนึ่งมีอาหารอันโอชาพรั่งพร้อม 🏰 ปราสาทหลังหนึ่งสำหรับให้นางประทินโฉม 🏰 ปราสาทหลังหนึ่งนางฟังดนตรี มีช่องหน้าต่าง ประตู ธงไชยประดับพรวนทอง และนางยังมีรี้ไพร่พลจำนวนมาก ทุกวันนางจะสูบไฟทำอาหารเลี้ยงไพร่ผลจนอิ่มหนำ

😈 และยังมีพระยาองค์หนึ่งนาม “มัจจุราชบพิตร” ได้เห็นหน้าจิตกุมารีแล้วก็ต้องพระทัยอยากจะได้นางมาเคียงคู่กาย จึงส่งบริวาร “นางชรา” ไปเกลี้ยกล่อมชักชวนนางจิตกุมารีมาอยู่ด้วย แต่ไม่ว่าจะกล่อมอย่างไร นางก็ไม่ยอมมา

👿 พระยามัจจุราชจึงส่ง “นางโรคา” ไปโลมนางจิตกุมารีด้วยกลอุบายต่าง ๆ แล้วให้ “นางพยาธิ” เอาปลวกไปปล่อยเข้าที่ต้นไม้้ที่นางอยู่ให้ผุพัง อาหารที่มีก็สูญหาย เปลือกไม้ก็มลายหายสิ้น ทำให้นางจิตกุมารี ต้องหลบลี้หนีจากที่อยู่ แล้วนางโรคาก็บอกให้พระยามัจจุราช มาแสดงนิมิตชักจูงนางจิตกุมารีไปหาตน

🔯 เอาล่ะครับ ในเบื้องต้นเราลองมาตีความก่อนว่า เรื่องราวที่เกิดขึ้นนี้เชื่อมโยงกับชีวิตและความตายอย่างไร เริ่มต้นจากนางปฏิสนธิแล้วแตกออกเป็นปัญจสาขาคือศีรษะ มือ เท้า มีปราสาท 5 หลัง คือเบญจอินทรีย์ ตา หู จมูก ปาก กาย มีประตูคือช่องทางอุจจาระ ปัสสาวะ ช่องหน้าต่างเป็นหนังตาปิดเปิดได้ ธงชัยประดับพรวนทองเป็นหูทั้งสอง

🔯 ครั้งเวลาผ่านไปปรากฏนางชรามาพูดคุยชักจูงเสมือนกาลเวลาที่ผ่านพ้น อายุมากขึ้นทุกวัน จากนั้นก็เริ่มมีนางโรคาพยาธิมาเบียดเบียนร่างกายจนต้องหลบลี้หนีออก อาจเผชิญพญามัจจุราชได้ทุกเมื่อนั่นเองครับ

🔯 เรื่องของการสูบไฟทำอาหารเลี้ยงรี้พล คือการที่เรารับประทานอาหารเข้าไปแล้วทำให้ร่างกายนั้นแข็งแรงแกร่งกล้าปราศจากโรคภัย เมื่อถูกนางโรคาพยาธิเข้ามาทำลาย ก็ทำให้ร่างกายอ่อนแอ อาหารเน่าเสีย รี้พลก็อ่อนแรงตามไปด้วย

ถ้าอยากรู้ว่านิมิตที่เกิดจะเป็นอย่างไร จะเวอร์แค่ไหน โปรดติดตามตอนต่อไปครับ ถ้าชอบก็ฝากกดไลก์👍 กดแชร์➡ กดติดตาม🔁 ไว้ด้วยนะครับ🙏

#แพทย์แผนไทย #แพทย์แผนไทยประยุกต์ #มรณญาณสูตร

06/10/2023

֍ ธรรมานามัย ธรรมะ+อนามัย ทางพุทธศาสนา

🏵️ หลังจากที่ได้กล่าวถึงหลักธรรมานามัยไปคร่าว ๆ แล้ว ก็ลองมาดูกันดีกว่าครับว่าทางพระพุทธศาสนานั้นมองเรื่องของธรรมานามัยไว้ว่าอย่างไรบ้าง เชิญรับฟังครับ

🏵️ ทางพระพุทธศาสนามองว่าชีวิตของเรานั้นเกิดจากกายหรือรูปธรรม และความคิดหรือนามธรรม โดยนามธรรมนั้นแบ่งได้เป็น เวทนา คือ ความรู้สึกสุข ทุกข์ และ เฉย ๆ สัญญา คือ การหมายรู้หรือจำเอาไว้ เป็นประสบการณ์ต่าง ๆ สังขาร คือ การปรุงแต่งทั้งทางบวกและทางลบ และ วิญญาณ คือ การรับรู้ โดยการรับรู้เกิดจาก ตา หู จมูก ลิ้น และกาย โดยทั้งนามธรรมและรูปธรรมจะทำงานสอดคล้องและเกี่ยวเนื่องกัน โดยอิงไปด้วยสิ่งแวดล้อมทางกายภาพและสังคม

🏵️ ทางพุทธศาสนาจัดหมวดของธรรมานามัยไว้กับเรื่องของภาวนา 4 หรือก็คือสิ่งที่ต้องพัฒนา 4 อย่าง โดยจัดกายานามัยและชีวิตานามัยอยู่ใน กายภาวนาและศีลภาวนา และจิตตานามัย อยู่ใน จิตตภาวนาและปัญญาภาวนาดังนี้

🌸 กายภาวนา คือการพัฒนาความสัมพันธ์ทางด้านร่างกายร่วมกับธรรมชาติ เริ่มต้นที่สิ่งแวดล้อม ถอยออกจากสิ่งแวดล้อมที่ไม่ดีและอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ดีจะช่วยเกื้อกูลกาย เสพปัจจัย 4 และเทคโนโลยี รวมถึงการใช้การรับรู้จากอินทรีย์ อย่างมีสติ ไม่ลุ่มหลง รับรู้เท่าทัน และต้องมีทัศนคติที่ถูกต้องต่อสุขภาพด้วย

🌸 ศีลภาวนา คือการพัฒนาพฤติกรรม ไม่ให้เบียดเบียนและอยู่ร่วมอย่างเกื้อกูล ต้องรู้จักปฏิสัมพันธ์ สื่อสารเป็น เกื้อกูลและไม่เบียดเบียนผู้อื่น ดำเนินอาชีพสุจริต มีทัศนคติที่ดีต่ออาชีพ รู้จักใช้สอย เก็บออม และเพิ่มคุณค่าได้ นำไปพัฒนาสังคมได้

🌸 จิตตภาวนา คือการฝึกอบรมจิตใจให้เข้มแข็งและงอกงามด้วยคุณธรรม จะพัฒนา 3 ด้าน คือ 🌺 คุณภาพหรือคุณธรรมจิตใจ มีศรัทธา พรหมวิหาร 4 สุภาพอ่อนน้อม กตัญญู ใจกว้างเสียสละ(จาคะ) และมีหิริโอตตัปปะ 🌺 สมรรถภาพจิตใจ มีความวิริยะเพียรพยายาม มีสติอยู่ในลู่ทาง และมีสมาธิ สงบ ตั้งมั่น 🌺 สุขภาวะทางจิตใจ มีธัมมสมาธิ คือความเบิกบานใจ(ปราโมทย์) อิ่มใจ(ปีติ) สงบกายใจ(ปัสสิทธิ) เกิดความสบาย(สุข) จิตตั้งมั่น(สมาธิ) โดยสิ่งที่สำคัญคือ อินทรีย์ 5

🌸 ปัญญาภาวนา คือการรู้เท่าทันตามสภาพความเป็นจริง รู้เท่าทันเห็นโลกและชีวิตตามสภาวะ สามารถทำจิตใจให้เป็นอิสระ ไม่ยึดติด

จะเห็นได้ว่าธรรมานามัยและหลักธรรมทางพระพุทธศาสนามีความผสมกลมกลืนกันอย่างลงตัว ดังนั้นเราจึงสามารถนำมาประยุกต์ใช้ควบคู่กันและนำมาปรับใช้กับชีวิตประจำวันได้เช่นเดียวกันครับ ถ้าชอบก็ฝากกดไลก์👍 กดแชร์➡ กดติดตาม🔁 ไว้ด้วยนะครับ🙏🙏🙏

#แพทย์แผนไทย #แพทย์แผนไทยประยุกต์ #ธรรมานามัย