19/06/2025
เรื่องน่ารู้ | ทางเลือกใหม่ในการดูแล “ข้อเข่าเสื่อม”
“โรคข้อเข่าเสื่อม” เป็นหนึ่งในปัญหาสุขภาพที่พบบ่อย โดยเฉพาะในผู้สูงอายุ หรือผู้ที่ใช้งานข้อเข่าหนักมาเป็นเวลานาน เช่น ยืน เดิน หรือนั่งยองๆ เป็นประจำ อาการหลัก คือ ปวดเข่า เคลื่อนไหวลำบาก เข่าบวม หรือมีเสียงดังขณะขยับ ซึ่งอาจกระทบต่อคุณภาพชีวิตในระยะยาวได้
แม้ว่าการรักษาทางการแพทย์แผนปัจจุบัน เช่น การใช้ยาแก้ปวด ยาต้านการอักเสบ หรือกายภาพบำบัด จะเป็นแนวทางหลักในการบรรเทาอาการ แต่ในปัจจุบัน มีแนวโน้มที่ดีในการนำศาสตร์การแพทย์แผนไทย เช่น “การพอกเข่า” เข้ามาช่วยเสริมเพื่อให้ได้ผลการรักษาที่ดียิ่งขึ้น
🦵🏻“การพอกเข่า” คืออะไร?
การพอกเข่า เป็นรูปแบบหนึ่งของภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย ใช้วัสดุจากธรรมชาติ เช่น ขมิ้น, ไพล, การบูร, พิมเสน, น้ำมันสมุนไพรต่างๆ นำมาบดหรือผสมให้เป็นเนื้อครีม แล้วนำมาพอกบริเวณรอบข้อเข่า เพื่อช่วยลดการอักเสบ คลายกล้ามเนื้อ เพิ่มการไหลเวียนโลหิต และบรรเทาอาการปวดโดยไม่มีผลข้างเคียงจากยา
⁉️ทำไมจึงควร “ผสมผสาน” การพอกเข่ากับการแพทย์แผนปัจจุบัน
จากการศึกษาหลายฉบับ พบว่า การผสมผสานทั้ง 2 รูปแบบการรักษานี้ สามารถเสริมฤทธิ์ซึ่งกันและกันได้ดี
1. ลดการใช้ยาแก้ปวด
สมุนไพรในสูตรพอกเข่าหลายชนิด เช่น ไพล และขมิ้น มีฤทธิ์ลดการอักเสบตามธรรมชาติ ซึ่งอาจช่วยลดความจำเป็นในการใช้ยาแก้ปวด หรือยาต้านการอักเสบกลุ่ม NSAIDs ที่มีผลข้างเคียงต่อกระเพาะอาหารและไตได้
2. ฟื้นฟู ช้ำน้อยลงหลังกายภาพบำบัด
การพอกเข่าหลังการทำกายภาพช่วยลดอาการปวดเมื่อย บวม หรืออักเสบของเนื้อเยื่อ ช่วยให้ผู้ป่วยสามารถเข้ารับการทำกายภาพบำบัดได้ต่อเนื่อง และไม่ท้อแท้กลางคัน
3. เพิ่มการไหลเวียนโลหิต บรรเทาอาการได้เร็วขึ้น
การใช้ความร้อนจากการพอกสมุนไพร ช่วยให้เลือดไหลเวียนดีขึ้น ส่งผลต่อการนำสารอาหารและออกซิเจนมาเลี้ยงเนื้อเยื่อบริเวณข้อเข่า ส่งผลให้ฟื้นตัวเร็ว
4. ดูแลแบบองค์รวม (Holistic Care)
ศาสตร์แผนไทยเน้นการดูแลทั้งร่างกายและจิตใจ การพอกเข่าอาจรวมถึงการนวดเบาๆ หรือการดูแลความสบายของผู้ป่วยด้วย ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกดีขึ้นโดยรวม
🔬งานวิจัยสนับสนุน
มีงานวิจัยในประเทศไทยหลายฉบับที่สนับสนุนการพอกเข่า เช่น
▪️การศึกษาจากมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ พบว่า “สูตรพอกเข่าด้วยไพลและขมิ้น” สามารถลดอาการปวดและข้อยึดได้ดีกว่าการใช้ยาแก้ปวดเพียงอย่างเดียวในผู้สูงอายุ
▪️งานวิจัยจากกรมการแพทย์แผนไทย ระบุว่า การใช้สมุนไพรสดร่วมกับการพอกแบบอุ่นๆ ต่อเนื่องเป็นเวลา 2 สัปดาห์ มีผลลดการอักเสบของข้อเข่าอย่างมีนัยสำคัญ
🛑 ข้อควรระวังในการใช้สมุนไพรพอกเข่า
แม้จะปลอดภัย แต่การใช้สมุนไพรพอกเข่าก็ควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของผู้เชี่ยวชาญ เช่น
- ไม่ควรใช้กับผู้ที่มีแผลเปิด หรือผิวหนังอักเสบ
- ผู้ที่แพ้สมุนไพรบางชนิด ควรทดสอบก่อน
- ไม่ควรทิ้งไว้นานเกิน 30–60 นาที ในแต่ละครั้ง
การพอกเข่า ไม่ใช่การแทนที่การแพทย์แผนปัจจุบัน แต่เป็นการเสริมการรักษา เพื่อให้ผู้ป่วยฟื้นตัวเร็วขึ้น เจ็บปวดน้อยลง และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ทั้งนี้ ควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ทั้งแผนไทย และแผนปัจจุบัน
🔖เรื่องโดย ภก.ณัฐดนัย มุสิกวงศ์
#เรื่องน่ารู้ #ข้อเข่าเสื่อม #ปวดเข่า #เข่าเสื่อม #ยาพอกเข่า #สมุนไพรอภัยภูเบศร #อภัยภูเบศร
