10/07/2025
"พระคัมภีร์ตักศิลา"
เป็นคัมภีร์ที่กล่าวถึงลักษณะอาการของไข้พิษไข้กาฬ ต่างๆ ซึ่งจำแนกไว้หลายจำพวก
ตลอดจน กล่าวถึงการพิจารณาข้อห้ามในการรักษาไข้พิษไข้กาฬ ที่ผู้ไข้และผู้รักษา ควรรู้
อีกทั้ง ยังครอบคลุมไปถึงยาขนานต่างๆ ที่ใช้ในการรักษาไข้พิษไข้กาฬ อีกด้วย
...............................................
ถ้าพูดถึงยาขนานต่างๆ ในการรักษาไข้พิษไข้กาฬ
ในคัมภีร์ได้บอกไว้ว่า ให้แพทย์ใช้ยากระทุ้งพิษให้สิ้น
ถ้ากระทุ้งพิษไม่หมด ก็จะกลับลงไปกินตับกินปอด
ให้ถ่ายออกมาเป็นโลหิตเสมหะ ทำพิษต่าง ๆ
ถ้ารักษาดีก็มีโอกาสรอด ถ้ารักษาไม่ดีก็ตาย
ดังนั้น การรักษาจึงต้องกระทุ้งพิษออกมา
รวมทั้ง ใช้ยาสำหรับรักษาอาการแทรกซ้อน
และตัดรากโรคด้วย ตามลำดับ
...............................................
ซึ่งเวลาเรียนเวชกรรมไทย
เราจะเคยได้ยิน การรักษาโดยให้ยา 3 ขั้นตอน คือ
ให้ยากระทุ้งพิษไข้ ให้ยาแปรไข้ และ ให้ยาครอบไข้
โดยมียาขนานต่างๆ ได้แก่
-ยากระทุ้งพิษไข้ ชื่อว่า ยาแก้วห้าดวง
-ยาประสะผิวภายนอก
-ยาพ่นภายนอก
-ยาพ่นและยากิน
-ยาแปรไข้
-ยาพ่นแปรผิวภายนอก
-ยาครอบไข้ตักศิลา
**หมายเหตุ: ชื่อยาจากหนังสือต่างๆ อาจแตกต่างกัน
แต่สิ่งที่เรียนในตำรา
กับสิ่งที่นำมาใช้จริงในคลินิก ก็ไม่เหมือนกัน
ในการรักษาไข้พิษไข้กาฬ
ไม่จำเป็นจะต้องใช้ยาให้ครบทุกขนานที่กล่าวมา
ขึ้นอยู่กับการพิจารณาของหมอ
และอาการที่สำแดงออกมาของผู้ไข้แต่ละราย
อาจจะไม่ต้องเตรียมยาให้ครบทั้งหมด
แต่ใช้การยักยาอื่นๆ นอกเหนือจาก 7 ขนานนี้
มาร่วมในการรักษาไข้พิษไข้กาฬก็ได้
เช่น ในผู้ไข้ที่มีอาการสำแดงออกทางผิวหนัง
หากไม่มียาพ่นผิวภายนอก
ก็อาจจะใช้ยาเขียวหอมทาบริเวณผิว
หรือจะใช่ยาเกล็ด เช่น ใบตำลึงตำพอกผิวก็ได้
หรือแม้ผู้ไข้ในจำพวกไข้หวัดน้อยไข้หวัดใหญ่
ก็ไม่จำเป็นที่จะต้องกินยาแก้วห้าดวงกระทุ้งไข้
โดยให้ใช้ยาสามัญในหมวดแก้ไข้กินแทนได้เช่นกัน
...............................................
แต่ไหนๆ อัฏฐเวชฯ ก็ชื่นชอบในการปรุงยาอยู่แล้ว
ก็มีไว้ ดีกว่า ไม่มี มียาเก็บไว้ อุ่นใจดีกว่า
วันนี้จึงขอนำภาพตำรับยา 2 ภาพ 2 ขนาน มาให้ดู
ซึ่งเป็นยาในการรักษาไข้พิษไข้กาฬ
ที่อยู่ในคัมภีร์ตักศิลา ขนานที่ 4 และ ขนานที่ 6 ครับ
ภาพแรก
"ยาขนานที่ 4 ยาพ่นและยากิน"
ประกอบด้วย ใบทองหลางใบมน
เปลือกทองหลางใบมน และข้าวสาร
เอาหนักสิ่งละเสมอภาค
บดแทรกดินประสิว ใช้ทั้งกินทั้งพ่น
ภาพที่สอง
"ยาขนานที่ 6 ยาพ่นแปรผิวภายนอก"
ประกอบด้วย รังหมาร่าที่ค้างแรมปี หญ้าแพรก
หญ้าปากควาย ใบมะเฟือง เอาหนักสิ่งละเสมอภาค
บดปั้นเป็นเม็ด เอาน้ำซาวข้าวเป็นกระสายยา
ละลายพ่นวันละ 1 ครั้ง พ่นเพียง 3 วันเท่านั้น
