24/06/2025
🏃🏼♀️ ออกกำลัง ซ้อมร่างกายให้ปะทะอนุมูลอิสระชั่วคราว
เพื่อปรับเพิ่มระบบต้านอนุมูลอิสระ ช่วยเราไปอีกนาน
‘เครียดช่วงสั้นๆ เพื่อให้ปรับตัวสู้
เครียดเรื้อรัง สร้างแต่ผลเสีย’
ประโยคนี้ ไม่ได้เวิร์คกับแค่อารมณ์เครียดในมนุษย์
แต่ยังใช้ได้จริงกับการทำงานระดับเซลล์ด้วย
ออกกำลัง กระตุ้นให้เซลล์สร้างอนุมูลอิสระ
ออกมาชั่วคราว ได้จากหลายกลไกเลยค่ะ
✔️ ออกกำลัง ➔ เร่งไมโตคอนเดรียเผาผลาญ
สารอาหาร ➔ มีอนุมูลรั่วออกมาระหว่างถ่ายเทพลังงาน
✔️ ออกกำลัง ➔ เกิดแรงเชิงกลกระทำเซลล์
➔ เปิดใช้งานเอนไซม์ NADPH oxidase (NOX)
➔ สร้างอนุมูลอิสระออกมา
✔️ ออกกำลัง ➔ ปล่อย adrenalin ➔ เร่งกิจกรรม
ในเซลล์ ➔ เพื่ออนุมูลอิสระ
อนุมูลอิสระที่ออกมานี้ เป็นเสมือนหลักฐานเชิงประจักษ์
ว่าตอนนี้เซลล์กำลังเครียดนะ พวกเราต้องปรับตัวนะ
จึงทำให้เซลล์รีบปรับเปลี่ยนตัวเองสู้กับอนุมูลอิสระนี้
ไม่ว่าจะเป็น เพิ่มตัวขนส่งกลูโคส (GLUT4),
อินซูลินออกฤทธิ์ดีขึ้น
และหนึ่งในการปรับตัวที่สำคัญมากคือ
มันปลดล็อกสวิตซ์ชื่อ nrf2
ซึ่ง nrf2 นี่แหละ คือผู้ควบคุมระบบต้านอนุมูล
ที่ดีที่สุด เก่งที่สุด ไร้คนเทียบจริงๆ
เพราะ nrf2 เพิ่มการสร้างสารพัดเอนไซม์ต้านอนุมูล
✅ เพิ่ม SOD: ตัวทำลาย •O₂⁻
✅ เพิ่ม Catalase: ตัวทำลาย H₂O₂
✅ เพิ่ม GPX1: เร่งให้กลูตาไทโอนทำลาย H₂O₂
✅ เพิ่ม HO-1: เร่งสลายฮีม ซึ่งเป็นสารสร้างอนุมูล
และหลายตัวทำลายอนุมูล
ผลลัพธ์จึงน่าทึ่งมาก จากที่มีอนุมูลเพิ่มขึ้น
กลายเป็นเร่งระบบต้านอนุมูลมาสู้
และค้างอยู่นาน แม้จะหลังออกกำลังกายไปแล้ว
ซึ่งระบบต้านอนุมูลที่เพิ่มขึ้น แทบจะแก้ได้แทบทุกโรค
เช่น ลดภาวะอักเสบเรื้อรัง จากดื้ออินซูลิน/อ้วน
ลดการอักเสบในสมองอ่อนๆ ในเครียดเรื้อรัง/ซึมเศร้า
และที่สำคัญคือลดกลไกการชราของเซลล์ในระยะยาว
ผลนี้จะตรงกันข้ามกับการที่เป็นโรคเรื้อรัง
มีอักเสบอ่อนๆ มีอนุมูลอิสระสูงตลอดเวลา
อันนี้มีแต่ผลเสียเพราะ nrf2 สู้ไม่ไหว จนหยุดไป
🔮 สรุป
▪️ ออกกำลัง เพิ่มอนุมูลชั่วคราว ➔ กระตุ้น nrf2
➔ เพิ่มเอนไซม์ต้านอนุมูล ➔ ได้สถานะต้านอนุมูลไปอีกยาว
ออกกำลังกายกันเถอะค่ะ
✔️ แบบ Aerobic ระดับปานกลาง อย่างน้อย 150 นาที/สัปดาห์ เฉลี่ยประมาณ 30 นาที/วัน ประมาณ 5 วัน ถ้าได้โดสนี้แล้ว ควรเพิ่มระยะเวลาเป็น 300-600 นาที/สัปดาห์ หรือเพิ่มความหนักขึ้นแต่เวลาเท่าเดิม
✔️ แบบ Strength อย่างน้อย 2-3 ครั้ง/สัปดาห์
✅ จุดสำคัญที่สุดของการเริ่มต้น ไม่ใช่วิธีการที่ซับซ้อน ขุดตัวเองมาออกต่อเนื่อง ให้เป็นพฤติกรรมถาวรให้ได้ จนเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตค่ะ
✅ การดูแลสุขภาพอย่างลืมการทำแบบเป็นองค์รวม: กินดี นอนดี งดสุรา งดบุหรี่ รักษาสุขภาพจิต และตรวจสุขภาพค่ะ