30/05/2025
ก่อนทานยาฟ้าทะลายโจร ทำความเข้าใจก่อนน้า ✅
อัพเดตการใช้ฟ้าทะลายโจร โดยเฉพาะช่วงนี้ที่เริ่มมีอาการป่วยกันเยอะขึ้น
🩺 ถ้ามีอาการ รีบใช้ยาไว หายเร็ว นะคะ 🤩
✅ ยาแคปซูลฟ้าทะลายโจร เป็นหนึ่งในสมุนไพรที่กระทรวงสาธารณสุขแนะนำให้เป็น First line drug สำหรับการรักษากลุ่มอาการระบบทางเดินหายใจส่วนต้น และถูกบรรจุในบัญชียาหลักแห่งชาติ (บัญชียาจากสมุนไพร) โดยมีข้อบ่งใช้ บรรเทาอาการหวัด เช่น เจ็บคอ ไข้ ไอ ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ บรรเทาอาการในผู้ป่วยโควิd 19 ที่มีความรุนแรงน้อย บรรเทาอาการท้องเสียชนิดที่ไม่เกิดจากการติดเชื้อ เช่น อุจจาระไม่มีมูกหรือมีเลือดปน
📍สำหรับการใช้ยาให้มีประสิทธิภาพ ควรเริ่มยาในระยะเริ่มต้นของโรค จะเห็นผลได้ดีกว่าการใช้ในระยะหลัง และสามารถหยุดยาได้เมื่ออาการดีขึ้น โดยไม่มีผลทำให้ดื้อยา
🔬 จากการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ พบว่าฟ้าทะลายโจรมีประสิทธิภาพในการบรรเทาอาการของไข้หวัด โดยมีฤทธิ์ลดไข้ ต้านอักเสบ และกระตุ้นภูมิคุ้มกัน และการศึกษาเปรียบเทียบประสิทธิภาพในการรักษาไข้หวัด (common cold) มีผู้เข้าร่วมงานวิจัยทั้งสิ้น 300 คน แบ่งเป็น 3 กลุ่มคือ 1) ได้รับฟ้าทะลายโจร 200 mg/day 2) ได้รับฟ้าทะลายโจร 400 mg/day และ 3) ได้รับยาหลอก ให้ยาเป็นเวลา 7 วัน ผลการศึกษาพบว่ากลุ่มที่ได้รับ 400 mg มีคะแนนความรุนแรงของโรคหลังได้ยาน้อยกว่ากลุ่มที่ได้ 200 mg และกลุ่มที่ได้รับยาหลอก ในวันที่ 3 (400 mg: 5.70, 200 mg: 5.81, ยาหลอก: 9.55, p = 0.004) แต่ไม่แตกต่างกันในวันที่ 5 กับ 7
🔬 การศึกษาประสิทธิภาพและความปลอดภัยของการใช้ฟ้าทะลายโจรรักษาโควิด-19 ที่อาการไม่รุนแรง ให้ในขนาด Andrographolide (AD) 84 mg/day โดยให้กินครั้งละ 4 แคปซูล (AD 7 mg/cap) วันละ 3 ครั้ง เป็นเวลา 5 วัน พบว่าคะแนนรวมของกลุ่มอาการโควิd 19 ลดลง ในวันที่ 3, 6, 14 เมื่อเทียบกับวันแรกแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05) และเมื่อครบ 14 วัน พบว่าผู้ป่วย 67.59% หายจากการติดเชื้อโควิd 19 ระยะเวลาเฉลี่ยคือ 10.32 วัน และ 98.62% ของผู้ป่วยไม่พบอาการข้างเคียงจากการใช้
💊ขนาดและวิธีใช้
✅ อาการไข้หวัด เจ็บคอ: ได้รับ Andrographolide 60-120 มก./วัน แบ่งให้วันละ 3-4 ครั้ง หลังอาหาร เป็นเวลา 5-7 วัน
✅ ท้องเสีย: กินผงฟ้าทะลายโจรครั้งละ 500 มก. - 2 ก. วันละ 4 ครั้ง หลังอาหารและก่อนนอน
✅ โควิd 19 ที่อาการรุนแรงน้อย:
o ผู้ใหญ่ (อายุ 12 ปีขึ้นไป): กินฟ้าทะลายโจรที่มี andrographolide 180 มก./วัน แบ่งให้วันละ 3 ครั้ง (กินครั้งละ 5 แคปซูล) เป็นเวลา 5 วัน **(หรือรับประทานฟ้าทะลายโจรแคปซูล ในขนาดแอนโดรกราโฟไลด์144 มก/วัน ก็สามารถใช้รักษาอาการได้เช่นกัน ตามข้อมูลของโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร แบ่งกิน มื้อละ 3 แคปซูล วันละ 4 ครั้ง 5 วัน )**
o เด็กอายุ 4-11 ปี: กินฟ้าทะลายโจรที่มี andrographolide 30 มก./วัน โดยให้รับประทาน 1 แคปซูล แบ่งให้วันละ 3 ครั้ง เป็นเวลา 5 วัน
o อาจยืดระยะเวลาการให้ได้ถึง 7-10 วัน ขึ้นกับอาการทางคลินิก
⚠ อาการข้างเคียงที่อาจพบ : ปวดท้อง ท้องเสีย คลื่นไส้ เบื่ออาหาร วิงเวียนศีรษะ ใจสั่น
⛔️ ข้อห้ามใช้
• ห้ามใช้ในผู้ที่มีอาการแพ้ฟ้าทะลายโจรหรือพืชกลุ่ม acanthaceae เช่น เสลดพังพอน ทองพันชั่ง พญาวานร
• ห้ามใช้ในหญิงตั้งครรภ์และหญิงให้นมบุตร เนื่องจากทำให้ทารกวิรูป
⚠ ข้อควรระวัง
• มีฤทธิ์ยับยั้งการเกาะกลุ่มกันของเกล็ดเลือด จึงต้องระวังการใช้ร่วมกับยาต้านการแข็งตัวของเลือด (anticoagulants) เช่น warfarin, NOACs และยาละลายลิ่มเลือด (antiplatelets) เพราะอาจเสริมฤทธิ์กันได้
• มีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ CYP ได้หลายตัว จึงต้องระวังการใช้ร่วมกับยาที่ต้องถูกกำจัดผ่านเอนไซม์เหล่านี้ เช่น tamoxifen (CYP1A2), amitriptyline/phenytoin (CYP2C9), statins/protease inhibitors/itraconazole (CYP3A4) เป็นต้น
• อาจต้านยากดภูมิคุ้มกันได้ เนื่องจากช่วยกระตุ้นภูมิคุ้มกัน
💡คำแนะนำเพิ่มเติม
• ระหว่างการใช้หากมีอาการรุนแรงหรือใช้ติดต่อกัน 3 วันแล้วอาการไม่ดีขึ้น ควรพบแพทย์
• ระวังการใช้ในผู้ที่มีการทำงานของตับผิดปกติ
• ไม่ควรใช้ติดต่อกันเป็นเวลานาน เพราะเป็นสมุนไพรฤทธิ์เย็น อาจทำให้แขนขาชา อ่อนแรง กล้ามเนื้อเปลี้ยหรือท้องผูกได้
📍 ข้อมูลขนาดการใช้ยาที่แนะนำอ้างอิงตามขนาดยาแคปซูลฟ้าทะลายโจรอภัยภูเบศร ตามภาพ
“ยาแคปซูลฟ้าทะลายโจรอภัยภูเบศร” ประกอบด้วยผงยาฟ้าทะลายโจร ขนาด 400 มิลลิกรัม/แคปซูล (Andrographolide 12 mg/แคปซูล) วัตถุดิบมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ 100%
🔖 อ้างอิง
• Poolsup N, Suthisisang C, Prathanturarug S, Asawamekin A, Chanchareon U. Andrographis paniculata in the symptomatic treatment of uncomplicated upper respiratory tract infection: systematic review of randomized controlled trials. J Clin Pharm Ther. 2004;29(1):37-45.
• Gupta S, Mishra KP, Ganju L. Broad-spectrum antiviral properties of andrographolide. Arch Virol. 2017;162(3):611-23.
• Hossain S, Urbi Z, Karuniawati H, Mohiuddin RB, Moh Qrimida A, Allzrag AMM, et al. Andrographis paniculata (Burm. f.) Wall. ex Nees: An Updated Review of Phytochemistry, Antimicrobial Pharmacology, and Clinical Safety and Efficacy. Life (Basel). 2021;11(4).
• Raj JP, Maurya MR, Nair N, Marfatia H, Hadaye R, Gogtay NJ. Efficacy and safety of AP-Bio®(KalmCold®) in participants with uncomplicated upper respiratory tract viral infection (common cold) − A phase III, double-blind, parallel group, randomized placebo-controlled trial. Complementary Therapies in Medicine. 2023;73:102934.
• ถมอุดทา ป, ถมอุดทา อ, สระมุณี ก, ราชรามแก้ว ศ, มาตย์วิเศษ ป, คำสีเขียว จ, et al. ประสิทธิผลและความปลอดภัยของการใช้ฟ้าทะลายโจร ในการรักษาโควิด-19 ที่มีอาการไม่รุนแรง. วารสารโรงพยาบาลมหาสารคาม. 2023;20(3):220-35.
