Enfermajen Jeral - UNDIL

Enfermajen Jeral - UNDIL Pajina ida nee sei fo informasun no aktividade konaba Enfermagem Geral UNDIL

🇹🇱 **ESSAY – Versão TetumPrátika Klínika Estudante Enfermagem Bázika iha Servisu Saúde iha Aileu, Ermera, Formosa no Ver...
18/11/2025

🇹🇱 **ESSAY – Versão Tetum

Prátika Klínika Estudante Enfermagem Bázika iha Servisu Saúde iha Aileu, Ermera, Formosa no Vera Cruz**

1. Análize Fokus / Problema Prinsipál

Prátika klínika ba tempu fulan rua mak parte importante iha formasaun estudante enfermagem. Períodu ida ne’e fó oportunidade atu aplika teoria, dezenvolve habilidade klíniku, no kompriende dinamika servisu saúde iha situasaun real. Áreas Aileu, Ermera, Formosa no Vera Cruz iha diferensa estrutura no desafius, ne’ebé fó estudante esperiénsia variadu iha prestasaun asuhan enfermagem bázika.

2. Asunsaun Subjesta / Lurón
• Estudante ona hetan konhesimentu báziku (SOP, komunikasaun terapeutika, prinsipiu asuhan).
• Kualidade no recurso iha kada área la hanesan.
• Asuhan ne’ebé estudante halo sempre iha supervisaun perito profesiona.
• Miskin facilidades iha área remota bele afeta aprendizagem, maibé mos fó oportunidade atu sai kreativu no adaptavel.

3. Perspektiva Alternativa no Kritis

Iha área ne’ebé recurso limite, estudante aprende lição boot kona-ba adaptasaun no resolusaun problema.
• Vantajen: estudante aprende lalais, haree kazu real, no aprende komunikasaun sensível ba komunidade.
• Desvantajen: fasilidade limite bele la suporta aprendizajen certa técnica, maibé mos fó motivasaun atu halo inovasaun.

4. Diskusaun / Kontéudu Essensiál

4.1 Prosesu Asuhan Enfermagem

Durante fulan rua, estudante aplika Nursing Process:
1. Kolekta Dadus (Assessment) – dadus subjektivu & objetivu.
2. Diagnóztiku Enfermagem – hanesan: dor aguda, risco infesaun, alterasaun respiratória, etc.
3. Planeamentu – halo plano intervensaun ho prioridade klínika.
4. Implementasaun – halo hanesan:
• medisaun sinal vitais,
• higiene personal,
• infusaun IV,
• edukasaun saúde,
• prevensaun infesaun (hand hygiene, APD).
5. Evaluasaun – haree mudansa pasiente no ajusta plano.

4.2 Experiénsia iha Aileu no Ermera

Área montanhosa, acesso difisil, recurso limite.
Estudante aprende:
• komunikasaun simples ho pasiente rural,
• sensibilidade ba kultura lokal,
• adaptasaun ba situasaun ne’ebé la kompletu,
• aumenta empatia ba pasiente pobre.

4.3 Experiénsia iha Formosa no Vera Cruz

Área urbana ho fasilidade kompletu.
Estudante aprende:
• SOP modernu,
• dokumentasaun sistemátiku,
• kolaborasaun multidisiplinária,
• manejamentu pasiente ne’ebé komplekso.

4.4 Kompeténsia ne’ebé Estudante Forte
• Habilidade klínika bázika
• Komunikasaun terapeutika
• Maneja prioridade
• Etika profesiona
• Pensamentu kritiku iha limitasaun recurso

5. Konkluzaun

Prátika klínika iha Aileu, Ermera, Formosa no Vera Cruz fó estudante esperiénsia boot iha servisu saúde real. Estudante la’ós de’it aprende técnica, maibé mos aprende sensibilidade sosial, adaptasaun, no profesionalizmu. Ne’e fó fundasaun boot ba dezenvolvimentu kareira iha área enfermagem.

6. Insight Adisionál

Essay ida-ne’e bele adapta ba relatóriu final, artikulu sientífiku, ka apresentasaun semináriu.

🇵🇹 **ESSAY – Versão Português

Prática Clínica dos Estudantes de Enfermagem Básica nos Serviços de Saúde em Aileu, Ermera, Formosa e Vera Cruz**

1. Análise do Tema Principal

A prática clínica de dois meses é uma etapa essencial na formação do estudante de enfermagem básica. Este período permite aplicar conhecimentos teóricos, desenvolver competências clínicas e compreender o funcionamento real dos serviços de saúde. As regiões de Aileu, Ermera, Formosa e Vera Cruz apresentam características distintas, oferecendo uma diversidade de experiências no cuidado básico de enfermagem.

2. Pressupostos Subjacentes
• Os estudantes já possuem conhecimentos fundamentais da enfermagem.
• Os recursos e condições de cada área diferem significativamente.
• A prática é realizada sob supervisão profissional.
• As limitações de recursos podem dificultar a aprendizagem, mas também estimulam criatividade e resiliência.

3. Perspetivas Alternativas e Críticas
• Aspeto positivo: exposição a cenários reais acelera o amadurecimento clínico.
• Aspeto crítico: limitações estruturais podem restringir técnicas, mas fortalecem a capacidade de resolução de problemas e adaptação.

4. Discussão Principal

4.1 Aplicação do Processo de Enfermagem

Os estudantes implementaram o Processo de Enfermagem:
1. Avaliação (Assessment) – recolha de dados subjetivos e objetivos.
2. Diagnósticos de Enfermagem – como dor aguda, risco de infeção, padrão respiratório ineficaz etc.
3. Planeamento – definição de intervenções e prioridades.
4. Implementação – incluindo:
• sinais vitais,
• higiene,
• administração IV,
• educação em saúde,
• práticas de controlo de infeção.
5. Avaliação – análise da resposta do paciente e ajustes necessários.

4.2 Aileu e Ermera

Regiões montanhosas com recursos limitados.
Os estudantes aprenderam:
• comunicação simples e culturalmente sensível,
• empatia perante pacientes de baixa condição socioeconómica,
• adaptação a condições adversas.

4.3 Formosa e Vera Cruz

Áreas urbanas com melhores infraestruturas.
Os estudantes observaram e praticaram:
• protocolos modernos,
• documentação organizada,
• trabalho interdisciplinar,
• atendimento de casos mais complexos.

4.4 Competências Desenvolvidas
• Habilidades clínicas básicas
• Comunicação terapêutica
• Gestão de tempo e prioridades
• Ética e postura profissional
• Pensamento crítico em situações de limitação

5. Conclusão

A prática clínica nas quatro regiões contribuiu significativamente para o crescimento profissional dos estudantes. Além de desenvolver habilidades técnicas, a experiência reforçou valores como empatia, responsabilidade e capacidade de adaptação — elementos essenciais para o futuro profissional da enfermagem.

6. Sugestão Adicional

Este texto pode ser ampliado para relatório final, artigo académico ou apresentação em seminário.
beratMédia Departamento Enfermagem UndilLii Përry

Congratulations MessageDear Paquito, John, and the entire team,Congratulations on achieving Best Top 3 in the Jornal de ...
18/11/2025

Congratulations Message

Dear Paquito, John, and the entire team,

Congratulations on achieving Best Top 3 in the Jornal de Parede Competition organized by MENZIES Timor-Leste for the World Awareness Antimicrobial Resistance Week. Your creativity, dedication, and teamwork truly made a difference.

Your contribution reflects strong scientific understanding and genuine commitment to raising awareness about antimicrobial resistance—an issue that matters for our present and our future.

Well done, and may this achievement inspire you to continue leading with passion, excellence, and purpose. We are proud of you!

Warmest congratulations,

Mensajen Parabens

Kare Paquito, John no ekipak ho hotu-hotu,

Hau hatoo parabéns ba imi nia susesu atu hetan Best Top 3 iha Kompetisaun Jornal de Parede ne’ebé organiza husi MENZIES Timor-Leste iha loron World Awareness Antimicrobial Resistance Week.

Imi nia kreatividade, dedikasaun no servisu hamutuk hatudu katak imi iha konsiensia boot kona ba resisténsia antimicrobiana—problema ida ne’ebé importante ba agora no ba futuru.

Di’ak liu tan ba imi hotu-hotu! Toman hau hakarak imi kontinua lidera ho pasiaun, excelência no objetivo klaru. Ami proud tebes ba imi nia esforsu.

Mensagem de Parabéns

Caros Paquito, John e toda a equipa,

Os meus sinceros parabéns pela conquista do Best Top 3 na Competição de Jornal de Parede organizada pela MENZIES Timor-Leste durante a Semana Mundial de Conscientização sobre a Resistência Antimicrobiana.

A vossa criatividade, dedicação e trabalho em equipa demonstram um forte compromisso com a promoção da consciência pública sobre a resistência aos antimicrobianos — um desafio crucial para o presente e para o futuro.

Excelente trabalho! Que este sucesso vos inspire a continuar a liderar com paixão, excelência e propósito. Sentimo-nos muito orgulhosos do vosso empenho.

Com os melhores cumprimentos,

beratLii PërryMédia Departamento Enfermagem Undil Jho Coro Malay

18/11/2025
16/11/2025

(human-centered):
“Providing healthcare in remote areas is the art of caring with heart when resources are limited but compassion is abundant.” berat Média Departamento Enfermagem Undil Lii Përry

Estrutura no Funsaun Fetál nian 1. Vena Umbilikál -Lori raan no nutriente sira ne'ebé iha oksijéniu hosi plasenta ba fet...
15/11/2025

Estrutura no Funsaun Fetál nian

1. Vena Umbilikál
-Lori raan no nutriente sira ne'ebé iha oksijéniu hosi plasenta ba feto.
-Ida-ne'e maka fonte ba oksijéniu/nutrisaun hotu-hotu ba feto-oan.
-Nia PO2 aas maka halo shunt duktál sira nakloke nafatin.

2. Ductus Venosus (DV)
-Bypass ba fígado ne'ebé metabóliku maka'as.
-Hasai maizumenus metade hosi raan hosi vena umbilikál diretamente ba Vena Cava Inferiór (IVC), hodi asegura katak raan ne'ebé iha oksijéniu to'o lalais iha fuan.

3. Foramen Ovale (FO)
-Kuak ida ne'ebé liga Atrium Loos (RA) no Atrium Karuk (LA). Bypass pulmaun sira ne'ebé la funsiona.
-Permite maioria raan ne'ebé tama iha RA atu suli kedas ba LA, hafoin ba ventríkulu karuk no aorta.

4. Ductus Arteriosus (DA)
-Liga Artéria Pulmonár ba Arku Aórtiku.
-Bypass pulmaun sira ne'ebé la funsiona.
-Ran ruma ne'ebé tama iha artéria pulmonár sei halai sai hosi pulmaun no tama iha sirkulasaun sistémiku.

5. Artéria Umbilikál sira
-Lori raan no lixu ne'ebé laiha oksijéniu husi feto fila fali ba plasenta.
-Iha artéria umbilikál rua. Sira maka sanak sira hosi artéria ilíaka internu feto nian. Média Departamento Enfermagem Undil Lii Përry

15/11/2025

Média Departamento Enfermagem Undil Lii Përry
1. Analiza problema / pergunta prinsipál

Objetivu mak fó rezumu klaru kona ba prosesu kudaun, ne’ebé uza hanesan estrutura ba kuidadu enfirmajens.

2. Asunsaun ne’ebé lakohi nia klaridade

Prosesu kudaun konsidera hanesan metoda universál iha servisu enfirmajens.

Etapa sira ne’e la linear demais; sira hanesan siklu ne’ebé la’ós hetan termina.

Leitor suponi nia-nia konhesementu fundamentál kona ba dokumentasaun no padraun kudaun.

3. Alternativa ka kontra-argumentu

Modelu kudaun seluk bele fó mudansa terminolojia (4, 5 ka 7 etapa), maibé modelu 5-etapa (ADPIE) mak usa liu iha prátika no edukasaun.
4. Konkluzaun Lójiku: Rezumu Prosesu Kudaun (Nursing Process)

1. Assessment (Kolekta Dadus / Kaje)

Halo kolekta dadus subjetivu no objetivu.

Haree aspéktu biopsikososial, kultura, família, no faktór risiku.

Base prinsipal ba desizaun kudaun seluk.

2. Nursing Diagnosis (Diagnóziku Enfirmajens)

Analiza dadus hodi identifika resposta pasiente ba problema saúde.

Fokus ba problema atual, risiku, ka promosaun saúde.

Uza padraun hanesan NANDA-I se presiza.

3. Planning (Planeamentu Kudaun)

Define objetivu/rezultadu ne’ebé klaru, medível, realista, no iha tempu klaru.

Hahú halo planu intervensaun bazeia ba evidénsia.

Envolve pasiente no família iha prosesu planeamentu.

4. Implementation (Implementasaun)

Halo intervensaun ne’ebé iha planu ona.

Nune’e inklui intervensaun independente, kolaborativu, no dependente.

Prioritiza seguransa pasiente no dokumentaasaun.

5. Evaluation (Avaliasaun)

Haree se objetivu hetan, parte hetan, ka la hetan.

Analiza resposta pasiente depois intervensaun.

Modifika ka kontinua planu konforme rezultadu.

5. Insight Adisionál

Prosesu ida-ne’e bele adapta ba konteks komunidade, maternidade, gerontolojia, ka área kritiku. Bele mos fó exemplo kazu simples atu fasilita aprendizajen ba estudante.

🚶‍♀️ La'o loroloron halo liu fali buat ne'ebé ita-boot hanoin. La'o bele hamenus efeitu hosi jéniku sira obesidade nian,...
14/11/2025

🚶‍♀️ La'o loroloron halo liu fali buat ne'ebé ita-boot hanoin.

La'o bele hamenus efeitu hosi jéniku sira obesidade nian, hamenus risku kankru susun nian, no hametin ita-boot nia sistema imunidade.

Ida-ne'e bele sai hanesan forma ezersísiu ida ne'ebé asesivel liu, maibé ninia benefísiu sira liu fali saida maka ema barak realiza.

Tuir Harvard Health, la'o la'ós de'it suporta bem-estar jerál—ida-ne'e fó benefísiu saúde nian ne'ebé surpreendente duni. Porezemplu, la'o lalais durante oras ida loron ida bele hamenus influénsia hosi jéniku sira ne'ebé promove obesidade ba metade, tuir estudu ida ne'ebé envolve ema liu 12,000.

Peskiza seluk hatudu katak la'o minutu 15 bele hamenus hakarak ba hahán-kma'an sira ne'ebé iha modo hanesan xokolate, liuliu durante momentu estrese sira.

Efeitu sira ne'ebé sutil maibé maka'as ne'e destaka oinsá maka la'o ho kuantidade ki'ik bele muda fali ábitu sira no hadi'a saúde jerál.

Iha tan: feto sira ne'ebé la'o oras hitu ka liu iha semana ida iha risku ki'ik liu 14% ba kankru susun nian, no la'o mós ajuda hamenus moras iha artikulasaun no prevene artrite liuhosi hametin muskulu xave sira no lubrika artikulasaun sira.

Durante tempu malirin no gripe, ema ne'ebé la'o beibeik hetan loron moras uitoan liu no sintoma sira ne'ebé kmaan liu, tanba funsaun imunidade ne'ebé di'ak liu.

Karik ita-boot buka atu jere ita-boot nia todan, hamenus hakarak, hamenus risku moras nian, ka simplesmente ativu nafatin bainhira ita-boot sai boot, la'o bele sai duni "buat ne'ebé besik liu ba ai-moruk furak ida."

Fonte: Harvard Health Publishing, “Benefísiu Surpreza 5 husi La'o” (7 Dezembru 2023) Lii Përry Média Departamento Enfermagem Undil

Endereço

Avenida Presidente Xavier Do Amara Marcarinhas
Dili
000000

Telefone

+67077303767

Website

Notificações

Seja o primeiro a receber as novidades e deixe-nos enviar-lhe um email quando Enfermajen Jeral - UNDIL publica notícias e promoções. O seu endereço de email não será utilizado para qualquer outro propósito, e pode cancelar a subscrição a qualquer momento.

Compartilhar

Share on Facebook Share on Twitter Share on LinkedIn
Share on Pinterest Share on Reddit Share via Email
Share on WhatsApp Share on Instagram Share on Telegram