09/09/2025
Zeka Ne Değildir?
“Zekâ, bireyin amaçlı davranma, akılcı düşünme ve çevresiyle etkili biçimde başa çıkma yeteneğidir.”
*David Wechsler: Geliştirdiği zeka testleri dünya genelinde kullanılan Klinik Psikolog.
* Zeka, kurnazlık değildir.
Anlık çıkarlar elde etmek,
hileye başvurmak, başkalarını zarara uğratmak zeka değil
ahlak sorunudur.
* Zeka, sadece açıkgözlü veya uyanık olmak değildir.
Fırsatları dikkate almak, hızlı davranmak işe yarasa da sosyal ortamda diğerlerini engellemek, öne geçmek, hak ihlali yapmak kişiyi daha zeki yapmaz.
* Zeka, gözü kara olmak
değildir.
Gözü kara olmak risk alma davranışı ile ilgilidir. Her durum için belli riskler vardır.
Sonuçta oluşabilecek her duruma razı gelme ideal sorumluluk değildir.
* Zeka, dürtüsel davranmak değildir.
Dürtüsel davranış, genellikle olası sonuçları öngörmeden duygu ve düşünceleri dışa vurmaktır.
* Zeka, hazır cevapçı olmak değildir.
Söylenenleri dinlemeden, anlamadan kendi kurgusunda olan cevaplar iletişim için risk taşır.
Bahsini ettiğimiz kavramlar bütüncül olarak zekanın içine dahil olsa bile yeterli
ve yordayıcı değildir.
Zekanın işlevi yürütücü ve devamlılık gerektirdiğidir.
Ani, stratejik, riskli kararlar vermek zeka işlevini barındırır.
Tüm sonuçları öngörmek gerçekçi olmasa da olası sonuçları dikkate almak gereklidir.
En önemlisi o sonuçları da yönetebilmek.
O halde zeka,
anlama, muhakeme etme, durumu yönetme ve zorluklarla başetme sürecidir.
Bunları da
*Öngörü
*içgörü
*Farkındalık
olarak aşamalandırabiliriz.
