Ergoterapist Sefa Turan

15/11/2025

Tekrarlayan oyun, çocuğun sinir sistemine şu mesajı verir:
“Bir sonraki adımı biliyorum. Kontrol bende. Güvendeyim.”

Bu öngörülebilirlik, çocuğun bedensel gerginliğini azaltır; el-göz koordinasyonu gelişirken aynı zamanda baba ile duygusal senkronizasyon kurulur.
Ve tam da bu nedenle, bu oyunlar ebeveynin çocuğa yaklaşmasını kolaylaştırır:
Rahatlayan beyin, ilişkiye daha kolay açılır.

- Aktivitenin faydaları; el-göz koordinasyonunu eğitir, konsantrasyonu geliştirir, beyin hemisferik farklılaşmasını destekler ve beynin her iki tarafını da geliştirir.

13/11/2025

Bu davranış, çocuğun bedenini hissetme ve duyusal sistemi dengeleme ihtiyacının bir göstergesidir. Ayaklardan gelen farklı dokuların ve baskının hissedilmesi, çocuğun bedenini “hissetmesine” yardımcı olur. Bu duyular sinir sistemine rahatlama sinyali gönderir. Çocuk bu sayede kendini daha güvende ve dengede hisseder. Aslında bu, kendi kendini sakinleştirme biçimidir.

12/11/2025

Bağ kurmak, çocuğun davranışını yönlendirmeden önce onunla aynı duygusal frekansta buluşmaktır. Bunlar çocuğun beyninde ayna nöronları harekete geçirir; böylece çocuk, sizin duygusal ritminize uyumlanır.

Araştırmalar gösteriyor ki (Siegel, 2012; Porges, 2018), bu tür bağ kurma anları çocuğun prefrontal korteks aktivitesini destekler; yani düşünme, kendini düzenleme ve empati becerilerini güçlendirir.
Bağ kurulan çocuk, davranışla değil, duyguyla iletişim kurmayı öğrenir.

10/11/2025

Beyindeki bu eksiklik, çocuğun sosyal ortamlarda kendini geri çekmesine veya ilgisiz görünmesine neden olabilir.
Bir sarılma, bir gülümseme ya da arkadaşının ses tonu, diğer çocuklar için keyifli bir uyarı iken, otizmli çocuk için belirsizlik veya fazla uyarıcı olabilir.
Ama bu bir isteksizlik değil; beynin ödül sistemi bu sosyal ipuçlarını aynı şekilde işlemiyor.
Doğru uyarılar ve destekleyici deneyimlerle bu yol güçlendirilebilir ve sosyal etkileşim daha “anlamlı” hale getirilebilir.

08/11/2025

Ritmik hareketler, beynin ve bedenin birbiriyle senkron çalışmasını destekleyen özel egzersizlerdir. Bu hareketler tekrarlayıcı ve akıcı olduğunda, beyin gövdesi ile üst beyin merkezleri arasında yeni sinir bağlantıları kurulur. Böylece ilkel reflekslerin baskınlığı azalır, yerini kontrollü ve olgun motor tepkiler alır.

Bu süreçte çocuk artık istemsiz hareketlerle değil, bilinçli ve dengeli tepkilerle hareket etmeye başlar. Yani ritmik hareketler, beynin gelişimsel “yeniden yapılanmasına” destek olur ve reflekslerin doğal biçimde bütünleşmesini sağlar.

04/11/2025

Bu durum çoğu zaman vücut farkındalığı sisteminin (propriyoseptif sistemin) yeterince aktif çalışmamasından kaynaklanır.

🧠 Propriyoseptif sistem, kaslarımızda, eklemlerimizde ve bağ dokularımızda bulunan özel reseptörlerle çalışır.
Bu reseptörler, vücudun nerede olduğunu ve nasıl hareket ettiğini beyne iletir.
Ancak bu sistem yeterince güçlü çalışmadığında, beyin bu sinyalleri zayıf alır — yani çocuk, vücudunu tam olarak “hissetmez”.

Sonuç olarak çocuk, bu hissi güçlendirmek için daha fazla hareket etme ihtiyacı duyar:
mobilyalara çarpar, koltuktan atlar, sert oyunlar oynar, sürekli tırmanmak ister.

Bazı çocuklar ise bu hareketleri aramak yerine daha durgun kalabilir.
Bu durumda da, onların sinir sistemini “uyandırmak” için özel hareket ve duyusal stratejiler gerekir.

⸻

🌟 Ne yardımcı olur?

Çocuğun sinir sistemi, aslında “derin basınç ve güçlü kas hareketleri” ister.
Bunlar, beyne vücudun konumu hakkında net sinyaller gönderir ve düzen sağlar.

Öneriler:
• Ağır işler: İtme, çekme, taşıma oyunları (örneğin kutu taşımak, sandalye itmek)
• Derin basınç: Sıkıca sarılma, sarılma yastıkları, eğer uygunsa ağırlıklı battaniyeler
• Dirençli oyunlar: Halat çekme, kol güreşi, el arabası yürüyüşü
• Tırmanma ve zıplama: Parkta tırmanma, zıplama minderleri, trampolin
• Gün içinde düzenli hareket molaları: Okulda veya evde kısa süreli aktif oyun araları

⸻

✨ Unutmayın: Çocuğunuzun hareket arayışı bir “problem” değil, vücudunun duyusal denge kurma çabasıdır.

01/11/2025

Bu serinin ilk bölümünde, pozitif disiplinin en önemli adımı olan “sakin kalmayı” ele alıyoruz. Çünkü yetişkinin yüz ifadesi bile çocuğun kalp ritmini saniyeler içinde değiştirebilir.
Part 2’de ise, bu sakinliği bağ kurmaya nasıl dönüştüreceğimizi konuşacağız.
Serinin devamı için geri bildirim verin ve takipte kalın.

31/10/2025

Araştırmacılar, hem otizm tanılı hem de tipik gelişim gösteren çocukları uzun vadeli olarak izledi. Sonuçlar, erken dönemde aşırı duyusal hassasiyet (örneğin kolay rahatsız olma) veya duyusal arayış (örneğin sürekli hareket etme, dokunma ihtiyacı) gösteren çocukların okul çağına geldiklerinde daha fazla uyum güçlüğü, duygusal zorlanma ve sosyal katılımda azalma yaşadığını ortaya koydu.

Yani, bir çocuğun erken dönemde seslere, dokunmaya veya çevresel uyarıcılara verdiği tepkiler sadece “geçici bir hassasiyet” değil; gelecekteki sosyal becerilerin, dikkat düzeninin ve hatta duygusal dayanıklılığın temel belirleyicilerinden biri olabiliyor.

30/10/2025

Bu durum duygusal bir soğukluk değil, duyusal hassasiyetin bir yansımasıdır.

Beyin, dokunma hissini olduğundan çok daha yoğun algıladığında; yumuşak bir öpücük bile çocuk için “fazla” gelebilir. Bu yüzden tepki olarak silme, uzaklaşma veya gerilme görülebilir. Bu durumda çocuğa sevgi göstermek için dokunsal uyaranı azaltan yollar tercih edilmelidir. Çocuğun sevdiği yollarla devam ederken rahatsız olmadığı düzeyde dokunmalar yapabilirsiniz.

26/10/2025

25/10/2025

Normalde beyin, “şimdi dinlenme zamanı” sinyalini verir; ancak yürütücü işlevlerde sorun olduğunda kişi dürtüsünü kontrol edemez.
Bu yüzden gece yarısı dolap düzenlemek, temizlik yapmak ya da çim biçmek gibi eylemler “mantıksız” görünse de aslında beynin kendini düzenlemekte zorlandığının bir göstergesidir.

Bu durum genellikle yüksek stres, dikkat eksikliği, kaygı bozukluğu veya aşırı zihinsel yorgunluk dönemlerinde ortaya çıkar.
Yani kişi aslında bir işi değil, kendi iç gerginliğini düzenlemeye çalışmaktadır.