12/10/2025
🧬 1. Cilt yaşlanması sistemik yaşlanmanın tetikleyicisi olabilir
• Ciltte biriken senescent (yaşlanmış) hücreler, yalnızca kendi dokusunda değil, yakın hücrelerde ve diğer organlarda da yaşlanmayı tetikleyebiliyor.
• Bu hücreler, SASP (senescence-associated secretory phenotype) denilen bir salgı profiliyle proinflamatuar ve proyaşlanma sinyalleri yayıyor.
⸻
🧠 2. Cilt–beyin ekseni (skin–brain axis)
• Ciltte bulunan kutanöz nöroendokrin sistem, hipotalamus–hipofiz–adrenal (HPA) ekseniyle iletişim halinde.
• Güneş ışığı (özellikle UVB), bu ekseni aktive ederek kortizol salınımını artırıyor ve bu da beyinde hipokampal nörogenezi azaltıyor, dolayısıyla stres ve bilişsel yaşlanmayı tetikleyebiliyor.
• Ciltteki stres veya yaşlanma, hipotalamusun yaşlanmasını da hızlandırabilir.
⸻
🔥 3. Cilt yaşlanması ve iltihaplanma (inflammaging)
• SASP yoluyla yayılan iltihap sinyalleri, immün sistem yaşlanmasını (immunosenescence) destekliyor.
• p16 pozitif hücrelerin artışı, bağışıklık hücre yaşlanma belirteçleri ile korele bulundu.
⸻
💊 4. Topikal senolitikler (senescent hücreleri yok eden ajanlar)
• Dasatinib, fisetin, quercetin gibi senolitik maddeler topikal olarak test edilmiştir.
• Bu ajanlar, yaşlanmış hücreleri ortadan kaldırarak:
• UV kaynaklı inflamasyonu azalttı,
• Melanogenezis ve bariyer fonksiyonunu iyileştirdi,
• Kollajen üretimini artırdı.
• Ancak bu etkilerin insan klinik çalışmalarıyla doğrulanması henüz tamamlanmamış.
⸻
⚗️ 5. Senomorfik ilaçlar (SASP baskılayıcılar)
• Metformin ve rapamisin, SASP’ı inhibe ederek hücre yaşlanmasını baskılıyor.
• Topikal uygulamalarda p16 azalması, kollajen artışı ve görünür cilt yapısında iyileşme gözlendi.
⸻
🌞 6. Fotoyaşlanma ve koruyucu moleküller
• UV kaynaklı yaşlanmanın %80’inin UVA/UVB radyasyonu ile oluştuğu belirtiliyor.
• Melatonin ve D vitamini türevleri, güçlü fotoprotektif ve antiaging ajanlar olarak öne çıkıyor.
⸻
🧩 7. Klinik çıkarımlar
• Cilt yaşlanması yalnızca kozmetik bir sorun değil; tüm organizma yaşlanmasının bir biyobelirteci.
• Topikal senolitik tedaviler, gelecekte yalnızca estetik değil, sistemik yaşlanmayı yavaşlatıcı stratejiler olarak da kullanılabilir.