06/10/2025                                                                            
                                    
                                                                            
                                            Pozisyonel baş dönmesi, tıbbi adıyla Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo, iç kulakta bulunan ve yer çekiminin yönünü algılamamızı sağlayan kalsiyum karbonat yapısındaki küçük kristallerin (otolit) yapışık oldukları bölgeden düşmeleri nedeni ile ortaya çıkan, kısa süreli ve ani baş dönmeleriyle kendini gösteren bir hastalıktır. Halk arasında “kristal hastalığı” olarak da bilinen bu durum, başın belirli pozisyonlara getirilmesiyle tetiklenir. 
Pozisyonel baş dönmesinde sorun, iç kulaktaki kalsiyum karbonat kristallerinin yerlerinden koparak normal şartlarda içerisinde kristal olmayan denge kanallarına girmesidir. Bu kristaller (kanalit) baş hareketiyle kanal içinde hareket ederek beyne yanlış baş pozisyonu sinyalleri gönderir. Böylece kişi, aslında hareket olmazken bile hareket algıladığı için baş dönmesi hisseder.
🔷Pozisyonel baş dönmesinde en belirgin belirti, baş hareketiyle ortaya çıkan kısa ve şiddetli baş dönmesidir. Bu dönme sırasında gözlerde istemsiz hareketler oluşurken tabloya bulantı ve  kusma eşlik edebilir. 
✔️Pozisyonel baş dönmesi genellikle içinde kristal bulunan denge kanalına göre değişen planlarda yapılan ve "kanalit repozisyon manevrası" olarak adlandırılan yöntemle tedavi edilir. Bu manevralar ile kristaller denge kanalından çıkarılmasına karşın koptukları yerlere tekrar yapışmazlar. Bu nedenle manevra sonrası şiddetli dönme şikayeti geçse bile dengesizlik şikayeti bir süre daha devam eder. Doğru uygulanan manevraların kristallerin denge kanalından çıkartılması ve siddetli baş dönmesi şikayetinin geçirilmesine yönelik başarı oranı oldukça yüksektir. Uygulama sonrası, özellikle ilk 48 saatte baş pozisyonlarına dikkat edilmesi kristallerin yeniden çıktıkları kanala kaçmalarını önlemek açısından önemlidir.
Hastalık genellikle arka denge kanallarında görülmesine karşın her iki tarafta üçer olmak üzere altı farklı denge kanalında oluşabilme ihtimali nedeni ile hem tanı hem de tedavide farklı uygulamalar gerektiği için bu şikayetleri yaşayan kişilerin pozisyonel baş dönmesi konusunda deneyimli bir kulak burun boğaz uzmanı tarafından değerlendirilmesi önerilir.