15/11/2025
Dersim Katliamı 14-15 Kasım 1937
İhsan Sabri Çağlayangil “Neticeyi söylüyorum. Bunlar kabul etmediler. Mağaralara iltica etmişlerdi. Ordu zehirli gaz kullandı. Mağaraların kapısının içinden. Bunları fare gibi zehirledi. Yediden yetmişe o Dersim Kürtlerini kestiler. Kanlı bir hareket oldu. Dersim davası da bitti. Hükümet otoritesi de köye ve Dersim’e girdi. Dersim böyle bitti”
İhsan Sabri Çağlayangil
Seyit Rıza ve arkadaşlarının yargılanması ve idamını yürüten
Eski Malatya Emniyet Müdürü
Mustafa Kemal’in rolü?
İdamdan sonra otele dönen Çağlayangil daktilo ile iki sayfa yazdığını belirttikten sonra şunları yaşamıştır: “Fakat biz bu işleri belki zamanında halledemeyeceğiz diye Atatürk bir gün sonra (16 Kasım) Elazığ’a geldi. Treni kör makasa çekmişler. Uyuyormuş. Kendisini uyandırmamışlar. Ben sabahleyin Atatürk’ün treninden çıkan Ulus muhabirine yazdığım yazıyı okudum. Benden istedi. ‘Basmazlar’ dedim. ‘Ver’ dedi. Sonradan Şükrü Kaya’ya okumuşlar. ‘Olmaz’ demiş. Bu sırada ‘Atatürk seni çağırıyor’ dediler. Gittim. Kahvaltı ediyorlardı. Bana bir fotoğraf gösterdi. Seyid Rıza’nın sehpada sallanırken resmi çekilmiş. Ve ‘Bu resim ne Emniyet Müdürü?’ diye sordu.” Diyordu. Atatürk’ün fotoğrafın negatifleri dahil imha edilmesini emrettiğini belirten Çağlayangil, “neye uğradığını bilemeden” negatifleri koşup getirdiğinde, Atatürk’ün açıklaması şöyledir: “Bunlar bayrak adam… senin çektiğin resim, ellerine geçse, bu bölge yeniden isyan eder.. Sen, hem ateşi söndürmüşsün, hem de külleri arasındaki kıvılcımlardan yeni bir ateşi tutuşturmaya çalışıyorsun!...” (İsmet Bozdağ, Kürt isyanları, Truva Yayınları, 2009, s.124-131.)
Bilgiler: Ayşe Hür makaleleri
