04/01/2023
هغه کسان چي دشکري په ناروغۍ اخته دي کولای شي دلاندي مواردو په تطبيقولو سره خپل ژوند ته په نورمال شکل ادامه ورکړي.
که تاسو د شکر ناروغي لری ( ډایبېټس میلیتس په نوم هم یادیږي)، ترټولو مهم شی چې تاسو یې کولی شئ د خپل "ABCs" کنټرولول دي.
A: A1c
د وینې معاینه ده چې ستاسو د وینې د شکر اوسط کچه په تیرو څو میاشتو کې ښيې.
B: BLOOD PRESSURE
که تاسو د شکر ناروغۍ لرئ، ستاسو د وینې فشار کنټرول ستاسو د وینې شکر کنټرولولو په څیر مهم دی. د وینی لوړ فشار تاسو د زړه د حملې، سټروک او د پښتورګو د ناروغيو له خطر سره مخ کوي.
C: CHOLESTEROL
"کولیسټرول" : کولیسټرول یوه ماده ده چې په وینه کې موندل کیږي. لوړ کولیسټرول یو بل مهم فکتور دی چې ستاسو د زړه حملې ، سټروک او نورو جدي ستونزو خطر زیاتوي.
ولې د ABCs (ويني فشار ،A1C تست او کولسترولو) کنترول دومره مهم دي؟
دشکر په ناروغانو کي د هغو خلکو په پرتله چې د شکر ناروغي نلري، د زړه د حملې یا سټروک احتمال له 2 څخه تر 3 ځله ډیر دی. هغه خلک چې د شکر ناروغي لري په ځوان عمر کې کيدای شي دزړه له حملي سره مخامخ شي،سربیره پردې دشکر ناروغانو د پښتورګو په ناروغيو داخته کيدو احتمال زيات دی.
د ABCs (ويني فشار ،A1C تست او کولسترولو) په کنترول سره
تاسو کولای شئ د دې ستونزو خطر خورا ډیر کم کړئ.
د وینې شکر ټیټ (نورمال) ساتل د شکر ناروغۍ له امله رامینځ ته کيدونکو لاندي ځینې ستونزو په مخنیوي کې مهم رول لري.
● د سترګو ناروغۍ چې د لید له لاسه ورکولو او یا ړوندوالي لامل کیږي.
●د پښتورګو ناروغي
● عصبي زیان (د "نیوروپتي" په نوم یادیږي) چې کولای شي په لاسونو او پښو کې د بې حسۍ یا درد لامل شي.
● د نه جوړيدونکو ټپونو له وجی د پښو، ګوتو او یا د بدن نورو غړو له لاسه ورکول.
دشکر ناروغ ABCs (ويني فشار ،A1C معايني او کولسترولو) بايد په کومه اندازه کي وساتي؟
د ويني دشکر ،ويني فشار او کولسترول نورماله کچه ستاسو (دناروغۍ په حالت(شديدوالي)،عمر او هغه نوري ناروغۍ چي تاسي يي په ورته وخت کي لرۍ) اړه لري
عموما بايد :
● د A1C کچه له 7 سلنې څخه ټيټه
● د وينې فشار له 140/90 څخه ټيټ
● د LDL کولیسټرول کچه له 100 څخه ټيټه وي
څنګه کولای شی خپل دويني شکر،فشار او کولسترول کنټرول کړم؟
● درمل -
شکر او لوړ فشار مزمني ناروغۍ دي اوږدمهالي تداوي ته ضرورت لري.
د شکر ناروغان د وینې شکر کنټرولولو لپاره بايد په منظم ډول هره ورځ درمل وخوري.
که ممکنه وي هرو څو ورځو کي د وینې شکر کچه هم معاینه کړي .
همدارنګه د شکر ناروغان دلوړ فشار او کولسترول دکنترول لپاره درملو ته اړتيا لري تر څو دهغوي درملنه وکړي او د راتلونکي روغتیايي ستونزو مخه ونیسي.
● په ورځني ژوند کي بدلونونه -
ستاسو ورځني خواړه او د ژوند کولو طریقه ستاسو په ABCs او ستاسو عمومي روغتیا باندې لوی اغیزه لري.
په ورځني ژوند کي لاندي تغيرات ستاسي دويني دشکر ،فشار او کولسترول په کنترول او ستاسي عمومي روغتيا باندي مثبت اثرات درلودلای شي.
• صحي خواړه انتخاب کړئ - ډیری میوې، سبزيجات، حبوبات، او د کمو غوړو لرونکو لبنیاتو محصولات څخه استفاده وکړي. د غوښې، غوړو او سور شوو خوراکونو خوراک محدود کړی .
• فعال اوسئ – د اونۍ په ډیرو ورځو کې د 30 دقیقو یا ډیر وخت لپاره مزل وکړئ .
• سګرټ څکول بند کړئ - سګرټ څکول د زړه حملي سټروک او سرطانونو خطر زياتوي.
• د وزن کمول - د ډیر وزن درلودل د ډیری روغتیایی ستونزو خطر زیاتوي.
په ورځني ژوند کي پورتني تغيرات دشکري ناروغۍ په کنترول کي ستاسي سره ډيره مرسته کولای شي.
داکتر پاڅون ابراهيمزی
