04/18/2024
Những người mắc bệnh đái tháo đường (hay tiểu đường) phải đối mặt với nhiều nguy cơ do biến chứng của bệnh gây ra. Trong đó, cắt cụt chi là một trong những nỗi ám ảnh lớn nhất đối với người bệnh. Các nghiên cứu cho thấy, nguy cơ cắt cụt chi ở bệnh nhân tiểu đường cao gấp 25 lần so với người bình thường. Nhân ngày Đái tháo đường thế giới 14/11, cùng tìm hiểu mối liên hệ giữa các biến chứng bệnh đái tháo đường và nguy cơ cắt cụt chi, từ đó nhận diện và phòng tránh nguy cơ tàn phế.
1. Cắt cụt chi do đái tháo đường – những con số đáng báo động
Đái tháo đường là bệnh lý nguy hiểm với tỉ lệ tử vong đứng thứ 3 trên thế giới, chỉ sau bệnh ung thư và tim mạch. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra hàng loạt biến chứng liên quan đến tim mạch, thần kinh, thận, mắt,… khiến người bệnh phải đối mặt với những hậu quả khôn lường về sức khỏe và tính mạng. Trong đó, nguy cơ cắt cụt chi là một trong những hậu quả nặng nề do biến chứng bệnh đái tháo đường gây ra.
Theo ước tính, có khoảng 5 – 7% các bệnh nhân đái tháo đường bị cắt cụt ngón chân, bàn chân hoặc cẳng chân. Trên toàn thế giới, cứ 30 giây lại có 1 người bệnh đái tháo đường bị cắt cụt chân. Riêng tại Mỹ, có tới 225 bệnh nhân đái tháo đường phải đối mặt với nguy cơ tàn phế vì cắt cụt chi mỗi ngày.
Cắt cụt chi là biện pháp cuối cùng để ngăn vùng hoại tử ở chân hoặc tay mở rộng, nhằm đảm bảo sức khỏe cho người bệnh. Các vùng hoại tử này thường bắt nguồn từ hiện tượng loét, nhiễm trùng bàn chân hoặc tắc mạch chân nhưng không được điều trị kịp thời.
Theo các nghiên cứu, khoảng 15 – 25% người bệnh đái tháo đường có loét bàn chân. Với người bình thường, một vết thương phần mềm có thể lành trong 1 tuần. Nhưng ở người mắc bệnh đái tháo đường, những vết thương này thường lâu lành hơn. Thời gian có thể kéo dài nhiều tuần đến nhiều tháng, dẫn đến nhiễm trùng, biến dạng bàn chân, hoại tử ngón chân… Do vậy, người bệnh đái tháo đường có nguy cơ bị cắt cụt chi cao gấp 25 lần so với người bình thường.
Đặc biệt, ở những bệnh nhân đái tháo đường có biến chứng thần kinh ngoại biên và tim mạch, khả năng bị cắt cụt chi càng cao hơn.
2.1 Mối liên hệ giữa biến chứng thần kinh từ đái tháo đường và nguy cơ cắt cụt chi
Biến chứng thần kinh đái tháo đường có thể gây ra các tổn thương trên khắp cơ thể và thường được chia thành 2 loại chính là: biến chứng thần kinh ngoại biên và biến chứng thần kinh tự chủ.
Trong đó, biến chứng thần kinh ngoại biên là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới tình trạng cắt cụt chi. Cụ thể, nồng độ glucose máu và huyết áp ở những bệnh nhân đái tháo đường quá cao sẽ gây những tổn thương cho dây thần kinh ở ngoại biên như tay, chân, dây thần kinh sọ não…
Các biểu hiện của biến chứng này gồm:
– Tê bàn chân, tay, cảm giác như kim châm kiến bò hoặc bỏng rát
– Giảm nhận biết cảm giác đau, nhiệt độ (nóng, lạnh…), đặc biệt ở bàn chân
– Đau buốt, cảm giác đau thường tăng về đêm
– Đau khi bước đi, đôi khi chạm nhẹ cũng đau rất nhiều
– Yếu cơ và đi lại khó khăn
– Vết thương khó lành, dẫn tới loét chân do nhiễm trùng
– Biến dạng bàn chân
– Đau ở xương khớp
