03/12/2023
Tiếp theo bài phát hiện sớm và giúp phòng ngừa Rối loạn ngôn ngữ, bác Trang viết bài này để giúp quý phụ huynh hiểu rõ hơn các dạng của rối loạn ngôn ngữ nếu con mình mắc phải
RỐI LOẠN PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ
I) RỐI LOẠN PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ NÓI
1/CHẬM NÓI ĐƠN THUẦN:
Chậm nói đơn thuần hay gặp ở trẻ trai, thường lành tính.
-Đến 3 tuổi trẻ nói bình thường
-Các khả năng lĩnh hội khác bình thường, nghe và hiểu ngôn ngữ phù hợp lứa tuổi
-Không có các rối loạn khác đi kèm
2/CHẬM NGÔN NGỮ:
-Hay phối hợp chậm nói, thường được báo bằng chậm nói câu đầu tiên sau 3 tuổi
-Vốn từ nghèo nàn và sử dụng cấu trúc câu không đúng
-Khả năng nghe hiểu cũng kém
-Nếu phối hợp với một rối loạn khả năng lĩnh hội khác thì tiên lượng sẽ dè dặt
3/RỐI LOẠN PHÁT ÂM:
-Thường xuất hiện đơn độc, phụ huynh ít để ý vì cứ nghĩ bé ngọng hoặc đớt ( mà không do dính thắng lưỡi)
-Được chú ý khi đến 4 tuổi vẫn còn biến dạng liên tục 1 số âm vị
-Các kỹ năng khác bình thường
4/TẬT NÓI LẮP:
-Khi diễn đạt bị tắt và/hoặc lặp lại các âm tiết
-Có nguồn gốc đa yếu tố, xúc động đóng vai trò quan trọng làm tăng tật này
-Có thể tập luyện bằng nhiều kỹ thuật khác nhau tuỳ thuộc vào từng trẻ
5/RỐI LOẠN PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ:
-Đây là một rối loạn nặng, có tính “cấu trúc” của ngôn ngữ
-Có thể phân thành nhiều dạng khác nhau tuỳ theo những bất thường thể hiện ở ngôn ngữ tiếp nhận hoặc diễn đạt
-Các rối loạn có thể đơn độc hoặc xen kẽ nhau
a/ Rối loạn ngôn ngữ tiếp nhận:
+Rối loạn này gần giống với nhận thức lời nói ( điếc lời)
+Bệnh biểu hiện chủ yếu bằng những rối loạn của sự phân tích âm vị hoặc ngữ nghĩa, tuy trẻ vẫn nhận biết được âm thanh và rất thèm giao tiếp thường bằng cử chỉ
-> Trẻ nghe âm thanh nhưng không hiểu người đối diện nói gì
b/Các rối loạn ngôn ngữ diễn đạt (xuất phát âm vị)
+Rối loạn này ảnh hưởng tới sự diễn đạt không rõ, dù có nhắc đi nhắc lại vẫn không khá hơn
+Những rối loạn âm vị-cú pháp: Diễn đạt không rõ và thiếu cả cú pháp. Trẻ thường nói từng từ hoặc 1 phần của cấu trúc câu, không có chủ ngữ, vị ngữ …
Thường kèm theo các rối loạn khả năng lĩnh hội và các rối loạn sử dụng khác.
+Các rối loạn ngữ nghĩa: thể hiện chủ yếu bằng thiếu từ và các chứng dùng loạn từ ngữ, hay gặp các rối loạn cú pháp và trí nhớ. Trẻ có thể phát biểu trôi chảy nhưng vốn từ vựng nghèo nàn. Thường đi kèm các rối loạn về nhận thức và hành vi ( Hội chứng tiệc rượu pha)
II) RỐI LOẠN PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ VIẾT
1/RỐI LOẠN ĐỌC-RỐI LOẠN CHÍNH TẢ
-Trẻ không thiếu sót trí thông minh và không rối loạn hành vi
-Do chậm rèn tập viết hoặc ngôn ngữ trong vòng hơn 1 năm
-Có thể rèn luyện được
2/RỐI LOẠN TRI GIÁC VÀ TRÍ NHỚ THỊ GIÁC KHÔNG GIAN
-Ảnh hưởng đặc biệt lên các chữ và hình vị
-Những trẻ này mặc dù nói rất tốt nhưng khó liên hệ được hình vị -âm vị
3/RỐI LOẠN VIẾT
-Do rối loạn điều phối vận động tinh tế trong động tác viết
-Thường đi kèm với rối loạn không gian, thời gian và cảm xúc
4/ Một số trẻ có những rối loạn đặc biệt hơn của ngôn ngữ:
- Thường theo sau một rối loạn ngôn ngữ nói ở mức độ vừa không được nhận biết, ở dạng bất thường về phân biệt và ghép các âm vị
- Kèm phối hợp với các rối loạn nhận thức khác
Bs Trang 27-2-2023